Baudelaire - Malarz życia nowoczesnego
Piękno, moda, szczęście
- w pierwszej części swojego eseju artysta mówi, że muzea i galerie obfitują w dzieła wybitne i ważne, choć większość ludzi swoją uwagę poświęca jedynie obrazom znanych i popularnych jak Tycjan czy Rafael. Zauważa jednak, że ta tendencja zaczyna się zmieniać.
- B. zaznacza, że w „Malarzu...” chce się zająć współczesnym malarstwem obyczajowym.
- mówi, że przeszłość jest ważna nie tylko ze względu na wartości odkryte przez ówczesnych, ale dla nas jest ona istotna również jako wartość historyczna.
- opisuje ryciny przedstawiające dawną modę (od Rewolucji do Konsulatu). Jak mówi - stroje te śmieszą ludzi nierozważnych, B. odnajduje w nich natomiast moralność i estetykę epoki. „Idea piękna, jaką urabia sobie człowiek, wyciska piętno na jego stroju(...), człowiek staje się taki, jakim pragnąłby być”. Gdyby człowiek zupełnie bezstronny zaczął się przyglądać kształtowaniu mody francuskiej od samego momentu istnienia tegoż państwa, nie odnalazłby niczego dziwnego i niepokojącego - wszystko przebiegało płynnie, a nawet w najbardziej bestialskich i okrutnych czasach „głód piękna odnajdywał zaspokojenie”.
-B. podejmuje się stworzenia racjonalnej i historycznej teorii piękna, przeciwstawiającego się teorii piękna jedynego i absolutnego. Mówi, że piękno składa się z dwóch elementów: wiecznego, niezmiennego, którego ilość jest trudna do określenia oraz elementu zmiennego, zależnego od okoliczności (np. moda).
- B. wskazuje na dwoistość piękna. Dwoistość sztuki jest bowiem nieuniknioną konsekwencją dwoistości człowieka. Element wiecznie istniejący B. określa jako duszę sztuki, zmienny zaś jako ciało.
- przywołuje słowa Stendhala: „Piękno jest tylko obietnicą szczęścia”
Szkic obyczajowy
- najlepszym przykładem jest obraz życia mieszczańskiego i widowisko mód. Cenność dzieła zależy od ilości zamkniętego piękna, ale konieczność nieustannego pędu zmusza artystę do pośpiechu.
-geniusz artysty-malarza obyczajów jest geniuszem złożonej natury, ma w sobie ducha literackiego. „Obserwator, dyletant, flaneur - niekiedy jest poetą, częściej jednak zbliża się do powieściopisarza czy moralisty. Jest malarzem okoliczności i tego, co w niej wieczne”.
Artysta, światowiec, człowiek z tłumu i dziecko
- Baudelaire opisuje artystę w wybitnego, indywidualność wyjątkową. Człowiek, który nie podpisuje się pod swoimi wybitnymi dziełami. Wszystko, co B. mówi o nim jest oparte o dzieło, czystą poetycką hipotezę, pracę wyobraźni.
- na przykładzie Constantine Guys'a rozróżnia dwa pojęcia: światowiec - człowiek, który rozumie świat i słuszne racje wszystkich jego obyczajów, artysta - specjalista, człowiek przywiązany do swej planety jak chłop pańszczyźniany do roli.
- geniusz to, wg Baudelaire'a - dzieciństwo odnalezione świadomie, ciekawość, głęboka i radosna, tłumaczy znieruchomiałe i ekstatyczne spojrzenie dzieci w obliczu nowego. Geniusz dzieciństwa to taki, który w żadnym ze swoich przejawów nie jest zużyty.
- celem jest posiąść tłum - jak prawdziwy flaneur czuć się wszędzie jak w domu, czuć świat, widzieć świat, być w środku świata i ukrytym jednocześnie. Obserwator to książę, który wszędzie jest incognito.
Nowoczesność
-człowiek opisywany przez B. to samotnik o aktywnej wyobraźni, poszukujący czegoś, co B. nazywa nowoczesnością. Jego celem jest odnalezienie wieczności w przemijającym. B. zauważa, że panuje trend na czerpanie motywów z historii, popularne są renesansowe meble etc. Współcześni sięgają po motywy uniwersalne aby odziać je w kostiumy średniowieczne, renesansowe czy wschodnie.
-nowoczesność jest przemijająca, ulotna, przypadkowa - stanowi połowę sztuki. Druga połowa jest wieczna i niezmienna. B. mówi, że nie można odrzucić nowoczesności, ponieważ popadnie się w próżnię piękna abstrakcyjnego i nieokreślonego.
- by każda nowoczesność mogła stać się starożytnością, trzeba wydobyć z niej tajemnicze piękno, jakim życie ludzkie obdarza ją nieświadomie.
Sztuka doskonałej pamięci
- barbarzyństwo jest nieuniknione, syntetyczne, dziecinne, widoczne często w sztuce doskonałej (meksykańskiej, egipskiej czy babilońskiej), pochodzi z potrzeby szerokiego widzenia rzeczy i rozpatrywania ich w całości.
Kronika wojny
- B. skupia się na obrazach wojennych. Mówi, że żaden pamiętnik nie jest w stanie bardziej malowniczy wyrazić tego, co znalazło się na płótnach dotyczących wojny krymskiej.
-”Poświecenie przez biskupa Gibraltaru cmentarza w Skutari” - obraz, do którego się odwołuje B. Mówi o malowniczości, o tym, w jak porywający sposób obraz został oddany,
Święta i uroczystości
- B mówi o tym, czego doświadczył Guys będąc w Turcji (ma na myśli tradycje, święta, wszystko to, co artyście pomogło w stworzeniu kompozycji do swoich prac)
- „ G. jest mistrzem w malowaniu przepychu scen oficjalnych, obchodów i uroczystości narodowych, ale nie robi tego na zimno i dydaktycznie. G. maluje z zapałem człowieka zakochanego w przestrzeni i perspektywie”
- B. mówi, że Guysa nęci przepych życia, w który obfitują stolice świata cywilizowanego, przepych życia wojskowego, życia eleganckiego, życia erotycznego.
Żołnierz
- każdy zawód, jaki wykonuje człowiek, wg B. ma swoje piękno. Piękno jednych jest nacechowane energią, innych - próżniactwem. Żołnierz posiada swoiste piękno, ale odrębne odrębne od piękna dandysa czy kobiety lekkich obyczajów. Cechą szczególnie piękną dla żołnierza jest jego codzienna beztroska, piękno płynące z gotowości oddania w każdej chwili.
Dandys
- człowiek bogaty, próżniak, który chce biec tropem szczęścia, człowiek wychowany na zbytku, jego jedynym zawodem jest elegancja. Dandyzm sięga antyku (Cezar, Alcybiades, Katylina).
- sięgali po
-ich jedynym zajęciem jest kultywowanie idei piękna we własnej osobie, zaspokajanie namiętności, czucie i myślenie.
-miłość jest naturalnym zajęciem próżniaków, ale nie jest szczególnym celem dandysa. -Dandyzm nie jest również umiłowaniem do strojów. Dla niego są to tylko sprawy podkreślające arystokratyczność ducha. Jest tylko wyrazem dystynkcji.
-rodzaj kultu dla samego siebie
-graniczy ze spirytualizmem i stoicyzmem
- dandyzm pojawia się w epokach przejściowych
-”piękno dandysa polega przede wszystkim na chłodnym wyrazie, płynącym z niezachwianej decyzji, by nie dać się wzruszyć”.
Kobieta
-Józef de Maistre nazwał kobietę „pięknym zwierzęciem”. B. pisze, że od zawsze jest źródłem największych rozkoszy filozoficznych, trwałych radości, straszna i nieprzenikniona jak Bóg.
-dla kobiet i przez kobiety artyści tworzą najpiękniejsze dzieła
-jest światłem, spojrzeniem itd.. (i tak przez cały rozdział :)
Pochwała makijażu
- B. wspomina o tym, że w XVIII wieku bardzo skłaniano się do wszystkiego tego, co naturalne. Jednak autor doszedł do wniosku, że natura nie jest doskonała, bo naturalnie potrafimy czynić największe zło, religia i filozofia każą nam pomagać, natura - zabijać. Cnota jest zatem sztuczna. Tak więc ozdoby są jedna z oznak pierwotnej szlachetności duszy.
-modę należy uważać za objaw upodobania do ideału, każda moda jest zbliżeniem do piękna, próbą poprawienia natury. Nie należy patrzeć na modę jak na rzecz martwą, inaczej nie zrozumiemy jej sensu i ducha.
-kobieta musi być uwodzicielska i tajemnicza, ma więc prawo ulepszania natury i „uświęcenia kruchego piękna”
-makijaż ma na celu prześcignięcie natury, B. mówi, że jego epoka nazywa to wulgarnym słowem „makijaż” ale to jest dobra rzecz, bo kobieta uwydatnia swoje atuty - w tym atuty duszy (np. róż i czerń uosabiają życie).
Kobiety ze świata i półświatka
- Opis kobiet jako elementu piękna nowoczesności. Pojawiają się kobiety z teatrów - piękne, dostojnie ubrane, wyposażone w wachlarze, same są teatralne i uroczyste jak dramat czy opera. Są też dziewczęta nieco uboższe, odziane zabawne stroje nie należące do żadnych czasów, jednak sprawiają radosć.
-Widać też „kochanki”, światło je oświetlające :) jest piekielne, koloru siarki. Są przeróżne - majestatyczne, smukłe, czasem nawet i o kształtach cyklopa
- Reprezentują one dzikość cywilizacji, wymyśliły elegancję wyzywającą i barbarzyńską, ich piękno pochodzi od zła i jest pozbawione uduchowienia.
-kurtyzana porównana jest do aktorki, której piękno wystawione jest na pokaz.
- w Paryżu i w Londynie można spotkać różne typy kobiet - złąkanej i zbuntowanej.
Na deser info znalezione na niezawodnym klp:
Charles Baudelaire. W szkicu Malarz życia współczesnego z 1863 roku zaprotestował teorii piękna absolutnego, będącego poza czasem. Dowiódł, że każda epoka posiada własny ideał piękna, wykreowany w oparciu o jej zasady i tendencje. Dzieło francuskiego poety podsumowuje jeden z autorów Ilustrowanych dziejów literatury:
w szkicu Baudelaire'a nowoczesny ideał piękna został silnie powiązany z nowym doświadczeniem kulturowym i egzystencjalnym - rosnące tempo życia, zwłaszcza życia w wielkim mieście, nieustanna metamorfoza zjawisk, pośpiech, różnorodność, przemieszczanie się wielkich mas ludzkich wymaga nowej wrażliwości artystycznej, nowych sposobów przedstawiania w sztuce |