OCHRONY KOŃCZYN GÓRNYCH, PORADY BHP

1. Dobór środków ochrony rąk
W środki ochrony kończyn górnych (przede wszystkim chodzi tu o rękawice ochronne) należy wyposażyć pracowników, którzy podczas wykonywania pracy narażeni są na urazy rąk, a także na działanie wysokiej lub niskiej temperatury, wibracji czy substancji chemicznych oraz podczas pracy z wodą, substancjami o charakterze toksycznym, żrącym lub drażniącym. Środki ochrony rąk należy stosować także w przypadku prac z materiałami podatnymi na gnicie, które tym samym mogą być źródłem infekcji. Tak więc pracownicy wykonujący prace w narażeniu na działanie mikroorganizmów powinni w trakcie pracy stosować odpowiednie środki ochrony rąk.

Nie ma jednak odrębnej grupy rękawic chroniących typowo przed narażeniem czynnikami biologicznymi. Pracowników zatrudnionych przy tego typu pracach wyposaża się w rękawice chroniące przed czynnikami chemicznymi, wykonane z kauczuku naturalnego lub syntetycznego.
Wymagania dotyczące rękawic ochronnych przed mikroorganizmami określa norma PN-EN 374-1:2005, przy czym jej założenia nie mają zastosowania do prac w narażeniu na wirusy. Dobierając rękawice, należy przede wszystkim zwrócić uwagę nie tylko na ich właściwości chroniące przed zagrożeniami biologicznymi (rękawice powinny być szczelne i zapewniać, aby mikroorganizmy nie przenikały przez powłokę), ale także na ich trwałość i odporność na zużycie mechaniczne. Trzeba bowiem pamiętać, że zarówno dłonie, jak i ręce pracownika w trakcie pracy mogą być narażone na różne rodzaje zagrożeń, zatem materiał, z którego wykonane są rękawice powinien również spełniać odpowiednie wymagania wobec wszystkich narażeń. Szczególnie w tych przypadkach, gdy podczas pracy ręce pracownika narażone są nie tylko na przenikanie mikroorganizmów, ale i na uszkodzenia mechaniczne, takie jak np. uderzenia, zgniecenia, przekłucia, przecięcia, otarcie. Na rynku dostępny jest asortyment rękawic zapewniających szeroką ochronę rąk pracownika, np. zarówno przed czynnikami biologicznymi, jak i działaniem wysokich temperatur, jak również rękawice dodatkowo wzmacniane w celu ochrony przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Rękawice chroniące przed narażeniem na mikroorganizmy powinny być odpowiednio oznakowane, zgodnie z normą PN-EN 420:2005.
Środki ochrony kończyn górnych powinny spełniać wymagania określone w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087 z późn. zm.), a tym samym posiadać certyfikat CE. Osoba odpowiedzialna za stan bezpieczeństwa i higieny pracy lub pracodawca ponosi odpowiedzialność za wykroczenia, w przypadku dostarczenia pracownikom środków ochrony rąk niespełniających wymagań określonych w ww. ustawie. Wykroczenie to zagrożone jest sankcją grzywny od 1 tys. do 30 tys. zł.
Trzeba również pamiętać, że pracownik nie może zostać dopuszczony do wykonywania pracy, jeżeli nie zostanie przez pracodawcę zaopatrzony w środki ochrony indywidualnej. Prawem pracownika będzie odmowa wykonania pracy. Pracownik powinien również zostać przeszkolony w zakresie ich używania oraz otrzymać odpowiednie instrukcje dotyczące ich stosowania, kontroli i konserwacji.

2. Konserwacja i przechowywanie
Zgodnie z art. 23710 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie, aby środki ochrony, które uległy skażeniu materiałami biologicznie zakaźnymi były przechowywanie wyłącznie w miejscu wskazanym przez pracodawcę. W wypadku skażenia środki ochrony nie mogą być również powierzane pracownikom do czyszczenia, odkażania, czy konserwacji.

3. Konsultacje z przedstawicielami pracowników
Na podstawie art. 23711a § 1 pkt 4 k.p. wszelkie działania związanie z zapewnieniem bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca musi skonsultować z pracownikami lub ich przedstawicielami, m.in. konsultacje te powinny dotyczyć przydzielania pracownikom środków ochrony indywidualnej (w tym środków ochrony rąk).
Pracodawcy, u których działają związki zawodowe, konsultacje przeprowadzają z tymi organizacjami. Natomiast pracodawcy, u których związki zawodowe nie funkcjonują - konsultacje przeprowadzają z pracownikami lub wybranymi przez nich przedstawicielami. Pracodawcy zobowiązani do powołania komisji bezpieczeństwa i higieny pracy, konsultacje, o których mowa wyżej, mogą przeprowadzać w ramach tej komisji.
Tak pracownicy, jak i ich przedstawiciele w czasie konsultacji mogą przedstawiać pracodawcy wnioski w sprawie eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zawodowych. Ostateczną jednak decyzję o zasadach przydziału środków ochrony rąk oraz ustaleniu stanowisk pracy, na których ich stosowanie jest niezbędne podejmuje pracodawca.

4. Ewidencja i okresy używalności
Dla każdego pracownika, któremu dostarcza się środki ochrony indywidualnej należy założyć imienną kartę ewidencji przydziału środków ochrony indywidualnej (§ 8 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika, Dz.U. Nr 62, poz. 286 z późn. zm.). Jeżeli chodzi o okresy używalności, to w przypadku środków ochrony indywidualnej nie określa się ich. Pracownikowi należy dostarczyć nowe środki ochrony w każdym przypadku, gdy nastąpi utrata ich właściwości ochronnych.

Beata Naróg
specjalistka prawa pracy

Artykuł pochodzi z miesięcznika "Praca i Zdrowie". Więcej artykułów tej autorski znajdziesz tu i tu.