Bezpieczeństwo na przejściach dla pieszych

Choć w skali Polski największym zagrożeniem jest niedostosowanie przez kierowców prędkości do warunków panujących na drodze, to w dużych aglomeracjach miejskich, główną przyczyną wypadków drogowych są nieprawidłowe zachowania kierujących podczas dojeżdżania i przejeżdżania przez przejścia dla pieszych. Dziennie dochodzi od kilku do kilkunastu potrąceń pieszych przez samochody.

Obowiązek ustępowania pierwszeństwa pieszym znajdującym się na przejściu wynika z art. 26 prawa o ruchu drogowym, zgodnie z którym "Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu".

Należy jednak wyraźnie podkreślić, że nie jest to jedyny przepis regulujący sposób zachowania się kierującego pojazdem przed przejściem dla pieszych.

§47 ust. 4 rozporządzenia Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 lipca 2002 r. w
sprawie znaków i sygnałów drogowych mówi, że kierujący pojazdem zbliżający się do miejsca oznaczonego znakiem D-6, D-6a albo D-6b jest obowiązany zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszych lub rowerzystów znajdujących się w tych miejscach lub na nie wchodzących lub wjeżdżających. Z przepisu tego wynika obowiązek zwolnienia w przypadku dojeżdżania do przejścia dla pieszych, na którym znajdują się już piesi lub na nie wchodzą. Często mamy do czynienia z sytuacją z goła odmienną, w której kierowcy "rozpędzają" pieszych na pasach lub nie zwalniając, przejeżdżają im tuż za plecami.

Bardzo często dochodzi do potrąceń pieszych w momencie wykonywania manewru skrętu w lewo lub prawo, ale i w tym przypadku przepis (art. 26 ust. 2 prd) mówi wyraźnie: "Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża".

Do najpoważniejszych jednak wykroczeń w ruchu drogowym popełnianych przez kierujących dochodzi wówczas, kiedy kierowcy wyprzedzają na przejściu dla pieszych, lub bezpośrednio przed nim, bądź też omijają pojazdy, które zatrzymały się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszym.

Tego typu zachowania powodują najtragiczniejsze wypadki drogowe, najczęściej ze skutkiem śmiertelnym. Dlatego też ustawodawca przypisał tego typu naruszeniom największą ilość punktów karnych oraz stosunkowo wysoką grzywnę nakładaną w drodze mandatu karnego.

• omijanie - 10 pkt - 500 zł

• wyprzedzanie - 9 pkt - 350 zł

• nieustąpienie pierwszeństwa pieszym - 8 pkt - 350 zł

Piesi stanowią bardzo liczną grupę ofiar, co wynika z dużego udziału potrąceń w ogólnej liczbie wypadków (31,9% ogółu zdarzeń), oraz faktu, że w zetknięciu pojazdu z pieszym, ten ostatni jest narażony na znacznie większe niebezpieczeństwo niż kierowca.

Ofiary wypadku wg użytkownika drogi w 2005r.

Rodzaj użytkownika drogi		Ofiary	Zabici	Ranni
O g ó ł e m		66 635	5 444	61 191
Piesi		16 601	1 756	14 845
Rowerzyści i motorowerzyści		7 179	655	6 524
Kierowcy i pasażerowie:	motocykli	1 447	157	1 290
		sam. osobowych	36 293	2 526	33 770
		sam. ciężarowych	2 950	238	2 712
		autobusów	1 349	31	1 318
		ciągników	294	67	227
		tramwajów i trolejbusów	199	-	199
		poj. zaprzęgowych	91	3	88
		innych pojazdów	232	11	221

Źródło: Komenda Główna Policji BPiRD WPwRD, Wypadki drogowe w Polsce w 2005 roku,
ZWiN ZN, Warszawa 2006

W 2005 roku odnotowano 15 802 wypadki z pieszymi (32,8% ogółu), w których to wypadkach zginęło 1756 osób (32,3% ogółu), a 14 845 zostało rannych (24,3% ogółu). Piesi, podobnie jak rowerzyści, są najbardziej zagrożoną kategorią uczestników ruchu.

W okresie I-VII 2006 r. odnotowano 7 329 wypadków z udziałem osób pieszych (30,3% ogółu), w których to wypadkach zginęło 726 osób (29,3% ogółu), a 7 222 zostało rannych (23,3% ogółu).

Jak już wspominano, także piesi przyczyniają się często swym zachowaniem do wywołania zagrożenia na drodze. Pieszych również obowiązują przepisy ruchu drogowego. Zgodnie z art. 14 kodeksu drogowego zabrania się:

• wchodzenia na jezdnię bezpośrednio przed jadący pojazd, w tym również na przejściu dla pieszych,

• wchodzenia na jezdnię spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi,

• przechodzenia przez jezdnię w miejscu o ograniczonej widoczności.

W 2005 roku piesi spowodowali 14,8% zdarzeń z ofiarami w ludziach. Najczęściej popełniane błędy pieszych to:

• nieostrożne wejście na jezdnię - 3 883 wypadki, (tj. 54,6% wszystkich zdarzeń spowodowanych przez pieszych),

• nieprawidłowe przekraczanie jezdni - 900 wypadków,

• przekraczanie jezdni w miejscu niedozwolonym - 627 wypadków.

W okresie I-VII 2006 r. kolejność przyczyn wypadków powodowanych przez pieszych pozostaje bez zmian.

W miejscach udostępnionych dla ruchu pieszego w okresie I-VII 2006 r. zanotowano 4 692 potrącenia pieszych, co stanowi 64% wszystkich wypadków z ich udziałem. Śmierć poniosło 315 osób (43,4% ogółu zabitych pieszych), ranne zostały 4 772 osoby (66,1% ogółu rannych pieszych).

W miejscach udostępnionych dla ruchu pieszego w 2005 r. zanotowano 8 061 potrąceń osób pieszych, stanowi to 51% wszystkich wypadków z pieszymi. Śmierć poniosły 543 osoby (30,9% ogółu zabitych pieszych), ranne zostały 8 194 osoby (55,2% ogółu rannych pieszych).

Badając wypadki w miejscach udostępnionych dla ruchu pieszych zauważyć należy, że zdecydowanie najwięcej zdarzeń drogowych występuje na przejściach dla pieszych, liczba potrąceń w tych miejscach systematycznie rosła z 28,9% w 2000 roku do 30,4% w roku 2005.

Wypadki w miejscach udostępnionych dla ruchu pieszego w roku 2005

Źródło: Komenda Główna Policji BPiRD WPwRD, Wypadki drogowe w Polsce w 2005 roku, ZWiN ZN, Warszawa 2006

Rok 2006 r. w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego wskazuje, że jest mniej wypadków na przejściach dla pieszych. Pomimo tego, zjawisko takie w dalszym ciągu budzi niepokój, gdyż przejście dla pieszych w swej istocie powinno gwarantować bezpieczne przekroczenie jezdni. Mówiąc o skutecznym zapobieganiu wypadkom na przejściach, należy wymagać rozwagi i wyobraźni zarówno od kierowców jak
i od pieszych.

Nadeszła jesień, z dnia na dzień warunki drogowe będą się pogarszać. Podobnie jak w latach poprzednich najwięcej potrąceń i najtragiczniejsze ich skutki zanotowano właśnie w miesiącach jesienno-zimowych. Wtedy pieszy staje się mniej widoczny, a droga hamowania pojazdu znacznie się wydłuża.

---