1. metody badania krtani

Badanie krtani Badanie krtani wykonuje się przy użyciu lusterka krtaniowego, w którym ogląda się odbity obraz krtani (ryc. 8-4 i 8-5) i jest to tzw. laryngoskopia pośrednia. Lusterko ustawione jest na wysokości podniebienia miękkiego pod kątem około 30 stopni w stosunku do linii poziomej. Krtań bada się podczas wydawania dźwięków (fonacji) i oddychania, oceniając jej budowę i ruchomość. Podczas badania krtani ocenia się również część krtaniową gardła. Badanie w większości przypadków nie wymaga znieczulenia. W przypadku występowania nadmiernych odruchów ze strony gardła stosuje się znieczulenie miejscowe - powierzchniowe z użyciem lignokainy podanej strzykawką, lub przy pomocy tzw. watotrzymacza. Znieczula się powierzchniowo nerw krtaniowy górny przebiegający w błonie śluzowej zachyłka gruszkowatego. Badanie bezpośrednie krtani nazywa się laryngoskopią bezpośrednią. Wykonywane jest przy użyciu tzw. laryngoskopu, który składa się z uchwytu i tzw. łyżki odchylającej nagłośnię. Laryngoskopia bezpośrednia z użyciem mikroskopu krtaniowego wykonywana jest zawsze w znieczuleniu ogólnym. Ocenę napięcia fałdów głosowych wykonuje się przy użyciu lampy stroboskopowej - badanie to wykonywane jest przede wszystkim przez lekarzy foniatrów.

2. wymień kosteczki słuchowe i mięśnie

KOSTECZKI SŁUCHOWE

1. Młoteczek (malleus)

2. Kowadełko (incus)

3. Strzemiączko (stapes)

MIĘŚNIE WEWNĄTRZUSZNE

1. Mięsień napinacz błony bębenkowej (m. sensor tympani) - pociąga młoteczek do wnętrza jamy bębenkowej, n.V (gałąź żuchwowa)

2. Mięsień strzemiączkowy (m. stapedius) - n.VII, antagonista napinacza

3. wysiękowe zap. ucha- przyczyny, objawy, leczenie

Wysiękowe zapalenie ucha środkowego jest stosunkowo często spotykaną chorobą w wieku dziecięcym i jedną z częstszych przyczyn niedosłuchu u dzieci. Istota choroby polega na gromadzeniu się płynu wysiękowego w uchu środkowym, najczęściej obustronnie, wskutek zaburzeń drożności trąbki słuchowej. Bursztynowy płyn wysiękowy z pęcherzykami powietrza może być widoczny podczas otoskopii. Obecność płynu powoduje niedosłuch przewodzeniowy. Najczęstszą przyczyną zaburzeń wentylacji trąbki słuchowej u dzieci jest przerost migdałka gardłowego. W razie niepowodzenia leczenia zachowawczego, gdy choroba przechodzi w stan przewlekły, staje się konieczne leczenie operacyjne. Polega ono u dzieci najczęściej na adenotomii czyli usunięciu migdałka gardłowego jako przyczyny zaburzenia drożności trąbki słuchowej oraz na usunięciu płynu z ucha środkowego poprzez nacięcie błony bębenkowej z następczym wprowadzeniem drenika wentylacyjnego. U osób dorosłych wysiękowe zapalenie ucha środkowego, zwłaszcza jednostronne powinno zawsze skłaniać lekarza do bardzo dokładnej oceny nosogardła, gdyż przyczyną upośledzenia drożności trąbki słuchowej może być guz przysłaniający jej ujście. przerost migdałka gardłowego i guzy nosogardła wady twarzoczaszki, w tym rozszczep podniebienia skrzywienie przegrody nosa, polipy i guzy jamy nosa nawracające infekcje g.d.o. i ucha środkowego

Objawy przewlekłego zapalenia ucha środkowego

• przewlekły wyciek śluzowo-ropny, bezwonny

• niedosłuch typu przewodzeniowego

• stan ogólny dobry

• bóle i zawroty głowy

• ból uszu podczas zaostrzeń

4. ostre zap. ucha środkowego-przyczyny, drogi zakażenia

objawy, leczenie

W patogenezie o.z.u.ś. odgrywa rolę bardzo wiele czynników, często współistniejących i nakładających się na siebie nawzajem. (1,6,9,12,19) Są to:

Czynniki alergiczne i immunologiczne,

Duża skłonność do zakażeń górnych dróg oddechowych u dzieci,

Różnice w budowie i funkcji trąbki słuchowej u dorosłego i u dziecka,

Fizjologiczny przerost tkanki chłonnej gardła,

Podobne cechy wyściółki ucha środkowego i górnych dróg oddechowych,

Dysfunkcje wrodzone i nabyte trąbki słuchowej (rozszczep podniebienia, wada twarzoczaszki, przerost migdałka gardłowego)

W patogenezie o.z.u.ś. należy też uwzględnić następujące czynniki ryzyka:

Przebycie epizodu o.z.u.ś. w 1 roku życia

Przebywanie dzieci w dużych skupiskach (żłobki, przedszkola)

Sztuczne karmienie niemowląt

Niedobory immunologiczne i alergie

Bierne palenie tytoniu i zanieczyszczenie środowiska

Częstotliwość zachorowań zależy także od pory roku i nasila się w okresie jesienno-zimowym i epidemii, np. grypy.

OBJAWY

• silny, pulsujący ból ucha

• gorączka

• szum w uchu (zgodny z tętnem)

• niedosłuch przewodzeniowy

• podrażnienie błędnika (→ zab. równowagi, nudności i wymioty)

• przelewanie w uchu - wysięk ropny w jamie bębenkowej

• błona bębenkowa - wypukła, obrzęknięta, zaczerwieniona

• powiększenie ww. cc.

• perforacja błony bębenkowej

• infekcja górnych dróg oddechowych

LECZENIE

3. Antybiotyki ogólne (amoksycylina i inne penicyliny o szerokim spektrum)

4. Leki p/bólowe

5. Leki p/gorączkowe

6. Alfa-mimetyki donosowo - zmniejszają przekrwienie błony śluzowej

7. Ewen. paracenteza - nacięcie błony bębenkowej

5. objawy przerostu migdałka gardłowego

Przerost migdałka nosowo-gardłowego - objawy

• niedrożność nosa - upośledzone oddychanie przez nos

• oddychanie przez usta

• chrapanie

• trudności w jedzeniu

• głośne oddychanie

• „twarz adenoidalna” (gapiowata) - tępy wyraz twarzy, otwarte usta, wciągnięte skrzydełka nosa, rozszerzone i spłaszczone fałdy nonowo-wargowe

• zab. mowy (nosowanie zamknięte)

• upośledzenie słuchu (aż do głuchoty przewodzeniowej)

• częste anginy

• nieżyt p. pok. (treść zakaźna spływa z migdałka)

• nieżyt zatok

• wady zgryzu

• podniebienie gotyckie

6. rodzaje badania słuchu

Badanie słuchu (badanie audiologiczne)
Badanie słuchu może być badaniem subiektywnym lub obiektywnym. Badanie subiektywne polega na potwierdzeniu przez pacjenta słyszenia poszczególnych dźwięków podawanych przez badającego. Badanie obiektywne polega na rejestracji potencjałów elektrycznych w układzie nerwowym (pniu i korze mózgu) powstających pod wpływem bodźców akustycznych.

Badania audiometryczne - ocena jakościowa i ilościowa słuchu
W najprostszym badaniu subiektywnym ocenia się słuch mową potoczną, szeptem i stroikami wykorzystując trzy próby: na przewodnictwo kostne obuuszne - próba Webera, kostne jednouszne - próba Schwabacha, i na przewodnictwo powietrzne - próba Rinne'a. W pracowni audiologicznej badanie subiektywne słuchu to: audiometria progowa tonalna, audiometria słowna i testy nadprogowe.
Badanie obiektywne to tympanometria - służąca ocenie ucha środkowego i częściowo ucha wewnętrznego, oraz badanie potencjałów słuchowych wywołanych, otrzymanych z pnia lub kory mózgu.






7. niedosłuch przywiedzeniowy a odbiorczy

niedosłuch przewodzeniowy - dotyczy on zaburzenia występującego w części przewodzącej dźwięk: przewód słuchowy zewnętrzny lub ucho środkowe

niedosłuch odbiorczy - dotyczy patologii występującej w części odbierającej dźwięk: narząd Cortiego, zwój spiralny lub nerw ślimakowy.

ślimakowy - dotyczy zaburzenia występującego w narządzie Cortiego

pozaślimakowy - związany jest z uszkodzeniem w I neuronie drogi słuchowej (nerw ślimakowy)

ośrodkowy - obejmuje zaburzenia słuchu zlokalizowane powyżej jąder ślimakowych, (począwszy od II neuronu drogi słuchowej) aż do kory słuchowej

niedosłuch mieszany (łac. hypoacusis mixta) - współwystępowanie obu rodzajów niedosłuchu w jednym narządzie słuchu.

Niedosłuch przewodzeniowy u chorego najczęściej objawia się gorszym słyszeniem w zakresie dźwięków niskich. Chory także lepiej rozumie mowę w hałasie (w otosklerozie)i nie skarży się na pogorszenie słuchu podczas rozmowy przez telefon - (wykorzystanie przewodnictwa kostnego). Chory nie mówi podniesionym głosem ponieważ ma zachowaną kontrolę własnego głosu.

próba Webera - lateralizacja w stronę ucha chorego lub gorszego (w przypadku obustronnego niedosłuchu przewodzeniowego)

próba Rinnego - ujemna

próba Schwabacha - przewodnictwo przedłużone

W audiometrii tonalnej - krzywa kostna w normie, krzywa powietrzna obniżona (zwykle w zakresie niskich częstotliwości). Próba wyrównania głośności jest ujemna.

Chorzy z niedosłuchem odbiorczym najczęściej gorzej słyszą dźwięki wysokie - chory lepiej słyszy pukanie do drzwi niż dźwięk dzwonka. Oprócz niedosłuchu mogą zgłaszać szumy uszne, uczucie "pełności" w uchu. Mowa jest znacznie gorzej słyszalna w hałasie i przy innych źródłach dźwięku. Chory często ma problem ze zrozumieniem mowy ("słyszę, ale nie rozumiem").

próba Webera - lateralizacja w stronę ucha zdrowego lub lepiej słyszącego (w przypadku niedosłuchu odbiorczego obustronnego)

Próba Rinnego - dodatnia (zwykle skrócona)

próba Schwabacha - przewodnictwo skrócone

W audiometrii tonalnej - krzywa kostna obniżona wraz z krzywą powietrzną (pokrywają się). Największy spadek w zakresie wysokich częstotliwości. Próba wyrównania głośności jest dodatnia tylko w przypadku niedosłuchu odbiorczego pochodzenia ślimakowego.

8. przyczyny chrypki

• rak krtani

• porażenie strun głosowych

• urazy krtani

• ciała obce

• zap. krtani

• błonica

• twardziel krtani

• brodawczaki krtani

• torbiel i uchyłek krtani

• nadużywanie głosu - długa mowa i krzyk

9. guzki głosowe- objawy, przyczyny, leczenie

to forma przewlekłego, przerostowego i ograniczonego zapalenia krtani. Najczęściej występują symetrycznie. Ich powstawanie ma duży związek z nadużywaniem głosu (nadmiernym wysiłkiem głosowym) i są związane z urazem mechanicznym fałdów głosowych. Powstają one na fałdach głosowych, w miejscu gdzie wibracje podczas fonacji są największe.

Przyczyny:

niewłaściwa emisja głosu, jej intensywność i długotrwałość;

niewłaściwa, zbyt wysoką częstotliwość głosu;

forsowanie głosu o dużym natężeniu,

mowa i śpiew nieodpowiednich warunkach środowiskowych,

ostre i przewlekłe zapalenie krtani,

zmiany hormonalne,

hipotonia (zmniejszenie napięcia mięśni szkieletowych ) i niewydolność narządu głosowego,

niedomoga koordynacyjna (wrodzona niewydolność narządu głosowego, jego łatwe wyczerpywanie się przy stosunkowo niewielkim obciążaniu pracą głosem).

Chorują głównie kobiety.

Guzki głosowe występują na granicy 1/3 przedniej i środkowej części fałdów głosowych. Ich wielkość nie przekracza wielkości łebka od szpilki. Mają stożkowaty kształt i są jednakowej wielkości. Zdarza się rzadko, że mogą one występować pojedynczo lub że na jednej strunie jeden guzek śpiewaczy jest większy. Umiejscowione są na wolnym brzegu fałdu głosowego w jego górnej części.

Objawy:

chrypka (łac. raucedo);

szybkie zmęczenie głosu i czasami jego łamliwość.

W początkowym okresie rozwoju guzków śpiewaczych powstają tzw. guzki miękkie. Jest to okres, gdzie po odpoczynku głosowym czy milczeniu objawy ulegają zmniejszeniu, a zmiany na fałdach głosowych mogą się cofać. Jeżeli w tym okresie chory nadal nadużywa głosu, uraz obu fałdów głosowych pogłębia się, a guzki się powiększają. Powstają tzw. guzki twarde. W okresie, kiedy zmiany są utrwalone leczenie zachowawcze nie jest już możliwe - chory wymaga leczenia operacyjnego.

Leczenie:

• rehabilitacja głosowa

• mikrolarybgoskopia - ścięciu przerośniętych okolic fałdów głosowych. Po zabiegu także bardzo ważne jest zachowanie milczenia, a następnie stosowanie odpowiedniej emisji głosu (rehabilitacja foniatryczna). Warunkiem powodzenia leczenia i braku nawrotów jest także zaprzestanie palenia tytoniu

10. przyczyny niedrożności trąbki słuchowej

niedrożność może wynikać z

• alergicznego obrzęku błony śluzowej wyścielającej trąbkę

• przewlekłego zapalenia zatok czy przerośniętego migdałka gardłowego (tzw. trzeciego migdałka) zamykającego jej ujście

• obrzęk przedmiesiączkowy

• polipy nosa

• skrzywienia przegrody nosowej

• obecność ciała obcego

• palenie papierosów.

11. metody badania uszu

Badanie ucha
Badanie fizykalne ucha wymaga użycia wziernika usznego, który wprowadza się do przewodu słuchowego. W badaniu tym ocenia się przewód słuchowy zewnętrzny (ryc. 8-2) i pośrednio ucho środkowe przez ocenę błony bębenkowej. Badanie to nazywa się wziernikowaniem ucha lub otoskopią. Można wykonać je także posługując się wziernikiem Siegle'a, w którym ogląda się błonę bębenkową w powiększeniu i ocenia jej ruchomość zwiększając ciśnienie powietrza w przewodzie przy pomocy umieszczonego przy wzierniku balonu. Do badania fizykalnego ucha używa się także czasem mikroskopu usznego, który ma również zastosowanie w mikrochirurgii ucha. Dla oceny stanu ucha środkowego poza wymienionymi badaniami konieczne jest badanie drożności trąbki słuchowej. Jej drożność ocenia się przy pomocy tzw. próby Valsalvy, w której badany wydmuchuje powietrze z płuc do nosa przy zamkniętych ustach i uciśniętych skrzydełkach nosa. Drugą próbą sprawdzenia drożności trąbki słuchowej, którą wykonuje lekarz, jest tzw. próba Politzera. Polega ona na wtłoczeniu powietrza do jamy nosa i jamy nosowo-gardłowej przy pomocy balonu z nasadką. Szmer powietrza przechodzącego przez trąbkę słuchową jest wysłuchiwany tzw. nasłuchiwaczem tj. wężem gumowym, którego nasadki umieszczone są w przewodzie słuchowym badanego i lekarza.
Poza badaniami fizykalnymi do oceny stanu ucha należy ponadto badanie czynnościowe słuchu i równowagi.

12. unerwienie i unaczynienie krtani

Krtań unerwiają gałęzie nerwu błędnego:

nerw krtaniowy górny (unerwia mięsień pierścienno-tarczowy),

nerw krtaniowy dolny (wszystkie pozostałe mięśnie krtani).

Krtań jest zaopatrywana przez (unaczynienie):

tętnicę krtaniową górną, odchodzącą od tętnic tarczowych górnych (wchodzi do krtani przeważnie przez otwór w błonie gnykowo-tarczowej),

gałęzie pierścienno-tarczowe, odchodzące od tętnic tarczowych górnych (przebijają więzadło pierścienno-tarczowe),

tętnice krtaniowe dolne, odchodzące od tętnic tarczowych dolnych.

13. ostre zap. Krtani

Ostre zapalenie krtani (laryngitis acuta) jest chorobą powierzchniową błony śluzowej krtani. Zazwyczaj wywołują ją wirusy, rzadziej bakterie. Występuje zaczerwienie i obrzęk błony śluzowej krtani, które dotyczą głównie wejścia do krtani i fałdów głosowych. Zmiany zapalne mogą objąć także inne części krtani. Na powierzchni błony śluzowej stwierdza się wydzielinę śluzową lub śluzowo- ropną.

Choroba ta utrudnia prawidłową emisję głosu i powoduje niewydolność narządu głosowego (głośni), jeśli w stanie zapalnym nadal zawodowo wykorzystuje się głos. Obciążenie głosu w tym stanie może doprowadzić do wtórnych zmian organicznych takich jak guzki i polipy fałdów głosowych.

Czynniki sprzyjające:

grypa, infekcja wirusowa/bakteryjna

infekcje górnych dróg oddechowych, zapalenie gardła, ostre zapalenie zatok bocznych nosa, ropny stan migdałków;

nagłych zmian temperatury- przegrzanie bądź oziębienie,

zadrażnienie błony śluzowej krtani zanieczyszczeniami zawartymi w powietrzu,

niewyleczony stan zapalny błony śluzowej nosa i gardła

niektóre choroby zakaźne

chorobie tej sprzyjają: cukrzyca, gruźlica, zaburzenia immunologiczne, awiatminoza, indywidualna skłonność do stanów zapalnych

nadużywanie głosu

wysiłek głosowy w zimnym i wilgotnym powietrzu.

W ostrym zapaleniu krtani występują:

chrypa, obłożenie głosu;

trzeszczący głos,

bolesne pieczenie lub łaskotanie w obrębie krtani,

bóle kłujące,

uczucie suchości,

podwyższenie temperatury ciała,

uczucie obecności obcego ciała w gardle

kaszel z wydzieliną śluzową,

zatkany nos,

ropna wydzielina (w zakażeniach bakteryjnych).

Leczenie

Stosuje się środki farmakologiczne. Pomagają tabletki do ssania, syropy; czasem konieczny jest antybiotyk. Oprócz tego zalecanie są inhalacje.

W czasie choroby i po jej zakończeniu trzeba oszczędzać głos- trwa to mniej więcej 2 tygodnie. Należy nawilżać powietrze i dużo pić; unikać zaś palenia tytoniu i picia alkoholu oraz ostrych przypraw.

14. postępowanie w duszności krtaniowej zagrażającej życiu

• Postępowanie w duszności krtaniowej zagrażającej życiu

• intubacja

• tracheotomia lub konikotomia

• tlen, inhalacje

• leki uspokajające

• GKS, p/histaminowe

• mukolityki

• odsysanie wydzieliny

• usunięcie ciała obcego

15. leki ototoksyczne

• Leki ototoksyczne

• aminoglikozydy (gentamycyna, neomycyna, kanamycyna, streptomycyna) - nieodwracalne uszkodzenie słuchu

• salicylany, pochodne chininy, chinidyna - odwracalne uszkodzenie słuchu

• diuretyki (furosemid), kwas etakrynowy - u 90% odwracalne

• makrolidy (erytromycyna)

• barbiturany

16. angina

Powikłania anginy - miejscowe i ogólne

MIEJSCOWE

• ropień okołomigdałkowy

• ropień zagardłowy

• ropowica przestrzeni przygardłowej

• zakrzepowe zap. zatoki jamistej

• ropowica szyjna zstępująca

• ropień języka

• zakrzepica żyły szyjnej wewnętrznej

• wstępujące zajęcie oczodołu

• ropne zap. ślinianki przyusznej

OGÓLNE

• posocznica

• gorączka reumatyczna

• KZN

• zap. mięśnia sercowego, zap. wsierdzia

• powikłania stawowe

• ostra niewydolność nerek

• zap. ww. cc.

• Leczenie anginy

• leżenie w łóżku

• leki p/gorączkowe

• leki p/bólowe

• lekka dieta płynna (duże ilości płynów)

• higiena jamy ustnej i zębów (płukanie jamy ustnej - napar szałwi i rumianku)

• antybiotyki - penicylina, sulfonamidy

• ciepłe wysychające okłady na okolicę ww. cc. szyi

• tonsilektomia - powtarzające się anginy

17. ropień okołomigdałkowy- przyczyna, postepowanie

• Ropień okołomigdałkowy - postępowanie

8. czasami może opróżnić się samoistnie i zagoić

9. postępowanie:

• nacięcie ropnia - dopiero gdy pojawi się chełbotanie

10. znieczulenie miejscowe - rozpylenie 1% r-ru ksylokainy oraz nastrzyknięcie w miejscu planowanego nacięcia 1% ksylokainą z epinefryną

11. nacięcie w miejscu największego uwypuklenia - zwykle między języczkiem a 2 górnym trzonowcem (połowa odległości)

12. ropa wytryska na zewnątrz - musi zostać usunięta ssakiem

13. do jamy ropnia wprowadza się kleszczyki hemostatyczne i szeroko otwiera - dalsze wytryskiwanie ropy

14. jamę ropnia należy otwierać codziennie aż do ustąpienia ropnia

• antybiotyki - sulfonamidy

• leki p/bólowe

• płukanie gardła i jamy ustnej ciepłymi naparami

• szczepionka Delbeta

• okłady wysychające na szyję

• rozważenie tonsilektomii

---