Hydrosfera- to wodna powłoka kuli ziemskiej przenikająca do atmosfery, litosfery, biosfery i pedosfery. Hydrosfera obejmuje wody atmosferyczne, powierzchniowe i podziemne w postaci ciekłej, stałej i pary wodnej
Hipoteza solarna- zakłada, ze w górnych warstwach atmosfery przechwytywane są jądra atomów wodoru przenoszone wraz z wiatrem słonecznym, po przyłączeniu elektronów powstają atomy wodoru, które wchodzą w reakcje z tlenem atmosferycznym i tworzą wodę
Hipoteza geochemiczna- podstawą tej hipotezy jest występowanie wody w magmie. W czasie formowania się globu ziemskiego rozżarzona powłoka ziemska była źródłem dużej ilości wody
Właściwości wody: występuje w trzech stanach skupienia, w temperaturze 0 C staje się ciałem stałym, wrze w temperaturze 100 c| W przedziale temperatur od 100 c do 4 c jej objętość się zmniejsza, w przedziale od 4 c do 0 c się zwiększa i poniżej 0 c zamarzając zwiększa objętość | jest najlepszym naturalnym rozpuszczalnikiem
Wody podziemne - wody zajmujące pęknięcia i pory w skałach. Ilość tych wód zależy od wielkości opadów, przepuszczalności skał, sposobu zalegania skał, gęstości sieci rzecznej
Wody zaskórne- podlegają one wpływom zmieniającej się temperatury powietrza, ich poziom zmienia się także w zależności od opadów atmosferycznych. Są silnie zanieczyszczone przez gnijące substancje organiczne, zwierzęta hodowlane i przez człowieka
Gruntowe- zasilane są one przez opady lub wody powierzchniowe, zalegają płytko pod powierzchnią ziemi, podlegają wpływom atmosfery a znajdujące się głębiej oddziaływaniu ciepła ziemi
Wody wgłębne (głębinowe)- wody podziemne występujące pod skałami trudno przepuszczalnymi oraz nieprzepuszczalnymi
Wody wgłębne ( artezyjskie) - wypływa pod ciśnieniem na powierzchnie ziemi, są one przeważnie odizolowane od innych poziomów wodnych i nie podlegają wpływom atmosfery
Wody reliktowe- uwięzione w skałach dawnych epok geologicznych. Cechują się one wysoką temperaturą i są silenie zmineralizowanie. Działa na nie wysokie ciśnienie, wywołane ciężarem nadległych mas skalnych
Rzeki- większe cieki wodne. rzeka główna wpływa bezpośrednio do morza lub obszaru bezodpływowego , wraz z dopływami tworzy system rzeczny
Dorzecze- obszar z którego wody spływają do danej rzeki
Zlewisko- obszar z którego wody spływają do danego zbiornika
Dział wodny- granica oddzielająca dorzecze lub zlewisko
Ustroje rzeczne:
- lodowcowy ( syr- daria, ren, rodan)
- śnieżny ( ob, jenieset, kołyna, jukan)
- deszczowy ( tamiza, sekwana, loara)
- deszczowy monsunowy ( genges, jankcy)
- deszczowy zwrotnikowy ( rzeka diamentowa)
- deszczowy równikowy ( amozonka, kongo)
- mieszany ( deszczowo- śnieżny - wisła, odra, nil, niger)
Warunki potrzebne do powstania lodowców
obfite opady śniegu, odpowiednia rzeźba terenu na której śnieg może sie gromadzić i przekształcić w lód , srednia roczna temperatura poniżej 0 c
Etapy przemiany śniegu w lód
- Świerzy śnieg o małej gęstości i dużej zawartości powietrza
- wielokrotne rozmrażanie i rozmarzanie śniegu
- zanik struktury kryształów śniegu i powstanie drobnych ziaren lodu zwanych firnem
- kolejne etapy zamazania i rozmarzania śniegu
- powstanie lodu firnowego
- powstanie niebieskiego lodu lodowcowego zbudowanego z dużych kryształów ziaren o zmiennej gęstości
Zatoka- to cześć morza wcinająca się w ląd.
Cieśnina- jest to zwężona część morza lub oceanu, rozdzielająca stałe lądy lub wyspy
Sejsze- kołysanie wody pod wpływem silnego wiatru. zjawisko to polega na wahaniu się poziomu wody.
Rodzaje lodowców:
-fieldowy ( norweski)
-pirenejski(cyrkowy, karowy)
alpejski
-himalajski
-piedmontowy (przedgórski)
powstawanie bałtyku
1 bałtyckie jezioro zaporowe- ok 13 lat lemu cofający się lądolód skandynawski zatrzymał się na linii (południowa Norwegia, środkowa Szwecja, południowa Finlandia); przed czołem lądolodu wody roztopowe utworzyły słodkowodne jezioro
2 Morze Yoldiowe- ok 9 tys lat temu szybkotopniejący lądolód spowodował nierównomierne i zostatyczne podnoszenie się lądu, podniesienie poziomu wody i połączenie z wody wszechoceanu wzdłuż dzisiajszych jezior : wenar, wetter, melas