Slajd 2
Źródłem zakażenia jest człowiek w każdym stadium choroby. Wrotami zakażenia jest uszkodzona skóra lub błony śluzowe. Wirus obecny jest w krwi, wydzielinach narządów płciowych, mleku matki oraz każdym płynie ustrojowym zawierającym zakażoną krew. Celem ataku wirusa jest system immunologiczny, który zwalcza atakujące nas drobnoustroje oraz choroby. Wirus powoli powoduje ciągły spadek odporności organizmu zakażonego, aż w końcu doprowadza do stanu całkowitej bezbronności immunologicznej czyli AIDS. Okres wylęgania choroby od momentu przeniesienia HIV do rozpoznania AIDS wynosi średnio 10 lat.
Slajd 4
Przebieg choroby można podzielić na 3 etapy
Pierwotna infekcja HIV
W pierwszej fazie po ok. 3-6 tygodni od zakażenia HIV u 50-90% osób występują niecharakterystyczne objawy: gorączka, nudności, wymioty, zapalenie gardła, ogólne zmęczenie, owrzodzenia jamy ustnej, bóle mięśni i stawów, zmiany skórne czy biegunka, które zazwyczaj samoistnie ustępują w przeciągu 14 dni. Dochodzi do pozornego wyzdrowienia.
Okres bezobjawowego zakażenia HIV
Okresowi temu, w którym brak jakichkolwiek objawów towarzyszy rozmnażanie się wirusa w węzłach chłonnych. Chorzy mogą być w dobrym stanie i nie wiedzieć o infekcji. A to o tyle duże znaczenie, że nieświadomi swojej choroby mogą stać się źródłem zakażenia dla innych. Okres bezobjawowy trwa średnio 8 lat
Końcowe stadium choroby - AIDS
AIDS to zespół nabytego upośledzenia odporności. Są to zakażenia drobnoustrojami, które w zdrowym organizmie nie powodują choroby lub są kontrolowane przez układ odpornościowy. Występują wtedy choroby, których obecność świadczy o rozwinięciu się AIDS m.in.:
bakteryjne powtarzające się zapalenia płuc,
gruźlica różnych narządów,
grzybice narządów wewnętrznych,
rozległy półpasiec,
zakażenia wirusem opryszczki,
niektóre nowotwory (m.in. rak szyjki macicy, chłonniaki, mięsak Kaposiego)
HIV w organizmie człowieka powiela się 10-20 miliardach kopii dziennie. Wiele z nich mutuje się. Niektóre mutanty są nieszkodliwe i szybko giną, inne z kolei są oporne na działanie leków i szybko się mnożą. Wystarczy przerwać na jakiś czas kurację, aby wirus uodpornił się na leki.
Slajd 5
Szczegółowe badania epidemiologiczne wykazały trzy możliwości rozprzestrzeniania się HIV.
Droga płciowa
Najbardziej powszechną drogą rozprzestrzeniania się HIV w populacji dorosłych jest w około 90% stosunek seksualny z osobą zakażoną. Ze względu na budowę i fizjologię narządów płciowych, kobiety są bardziej narażone na zakażenie.
Droga pozajelitowa
Zakażenie może nastąpić przez przetoczenia zakażonej krwi lub preparatów krwiopochodnych, przeszczepy, sztuczne zapłodnienie oraz używanie zakażonych igieł i strzykawek. Przenoszenie wirusa przez zakażone igły i strzykawki jest bardzo ważnym problemem wśród narkomanów stosujących narkotyki dożylne. Ryzyko jest szczególnie duże, gdy używają oni niesterylnego sprzętu.
Droga wertykalna
Istnieją trzy możliwe drogi zakażenia matka-płód: wewnątrzmacicznie (przejście wirusa przez łożysko), przez ekspozycję płodu na krew w trakcie porodu oraz w okresie poporodowym w czasie karmienia. Najczęściej dochodzi do przekazania HIV podczas porodu. Bardzo ważne jest wczesne wykrycie zakażenia HIV u przyszłych matek i podanie leków antyretrowirusowych w ciąży , ponieważ zmniejsza to znacznie ryzyko zakażenia dziecka. Także karmienie noworodka mlekiem matki jest dla dziecka niebezpieczne
Slajd 6/7
Jak uniknąć zakażenia?
Unikanie ryzykownych kontaktów seksualnych
Podejmując przypadkowe kontakty seksualne i nie używając zabezpieczenia wystawiamy się na największe ryzyko zakażenia wirusem HIV. Wzajemna wierność nie zakażonych partnerów jest najskuteczniejszym środkiem zapobiegającym przenoszeniu wirusa.
Unikanie kontaktu z zakażoną krwią
Kontakt z zakażoną krwią może nastąpić wskutek używania tego samego sprzętu do wstrzykiwania narkotyków przez kilka osób. Najlepszym sposobem na uniknięcie zakażenia jest całkowita abstynencja narkotykowa lub Zaleca się stosowanie czystych igieł i strzykawek oraz używanie tylko i wyłącznie własnego sprzętu.
W przypadku osób mających częsty kontakt z krwią i wydzielinami innych osób wskazane jest stosowanie gumowych bądź lateksowych rękawic, które skutecznie zabezpieczają przed zakażeniem.
Zmniejszanie ryzyka zakażenia dziecka podczas trwania ciąży i karmienia piersią
Podczas trwania ciąży i w czasie porodu istnieje ryzyko, że zakażona kobieta przekaże wirusa swojemu dziecku. Jednak wczesne wykrycie HIV i rozpoczęcie terapii antyretrowirusowej w znacznym stopniu zmniejsza ryzyko.
Slajd 8
Świadomość zakażenia HIV jest niezwykle istotna ponieważ rozpoznanie zakażenia HIV daje możliwość podjęcia odpowiedniej terapii oraz w odniesieniu do osób trzecich możliwość zmniejszenia ryzyka przeniesienia zakażenia.
Kto powinien wykonać test ?
Test w kierunku wirusa HIV jest zalecany :
osobom, które miały w przeszłości ryzykowne zachowania seksualne bez prezerwatywy z osobą o nieznanym statusie serologicznym
osobom, u których rozpoznano choroby przenoszone przez kontakty seksualne jak - kiła, rzeżączka, opryszczka narządów płciowych, kłykciny kończyste, chlamydioza, wszawica łonowa
osobom, u których występują typowe objawy dla niedoboru odporności lub choroby definiujące AIDS
osobom, u których rozpoznano ostrą infekcję wirusową przenoszoną tą samą drogą co HIV np. ostre wirusowe zapalenie wątroby typu B
kobietom w ciąży w celu rozpoczęcia ewnetualnej terapii, które zmniejszałoby ryzyko przeniesienia zakażenia HIV z matki na dziecko
dawcom krwi, tkanek, narządów
Slajd 10
W społeczeństwie istnieje mnóstwo mitów i zakłamań na temat sposobu roznoszenia się wirusa jak i osób seropozytywnych; oto kilka z nich:
"HIV i AIDS to to samo". HIV jest wirusem, który może wywołać chorobę AIDS. Nosiciele HIV mogą żyć latami bez objawów klinicznych choroby. Obecnie (2006) stosowane terapie antyretrowirusowe pozwalają zahamować rozwój AIDS u nosicieli HIV, aczkolwiek są bardzo kosztowne (powyżej 1000 EUR miesięcznie).
"Nie ma ryzyka podczas stosunku płciowego dwóch osób zainfekowanych HIV". Podczas takiego stosunku może dojść do tzw. nadkażenia, superinfekcji, co może znacznie skomplikować i utrudnić terapię antywirusową.
"Infekcje HIV dotyczą tylko homoseksualistów i narkomanów".
"HIV można zakazić się przez ukąszenie komara, wspólne przebywanie w jednym pomieszczeniu, dotyk". Jest to niemożliwe, w przeciwnym razie byłaby obecnie kilkukrotnie większa liczba zakażonych.
"Kobieta zakażona HIV nie może urodzić zdrowego dziecka". HIV jest czasami zdolny przenieść się na płód albo zakazić dziecko podczas porodu, ale nie zawsze. Ryzyko takiego zakażenia wynosi 20-30%. Poród przez cesarskie cięcie oraz odpowiednie leki przeciwwirusowe zmniejszają prawdopodobieństwo nawet do 1-2%.
"Można zakazić się przez pocałunek". Ocenia się, że do zakażenia podczas pocałunku głębokiego trzeba by około pół litra śliny. Może to jednak nastąpić poprzez krew w przypadku ranek na wargach.
Slajd 12
W Polsce najbezpieczniej wykonać test w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych, w których testy są wykonywanie bezpłatnie i anonimowo. Prowadzone jest również poradnictwo przed i potestowe. Wyniki dodatnie zawsze są powtarzane jeszcze jednym testem.
Najbliższy Punkt znajduje się w Rzeszowie w siedzibie Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.
Slajd 13
Co roku 1 grudnia Obchodzony jest Światowy dzień walki z AIDS roku 1988. W tym dniu na całym świecie odbywają się m.in.. Konferencje, happeningi oraz akcje edukacyjne dotyczące profilaktyki HIV/AIDS.
Uczestnicy na znak solidarności z chorymi przywdziewają czerwoną wstążkę.