OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO NA STANOWISKU

KIEROWCA AUTOKARU

Rozpoznawanie zagrożeń

1. Opis stanowiska pracy i rodzaj wykonywanej pracy.

Przez stanowisko pracy rozumie się przestrzeń pracy wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę. Racjonalna analiza stanowiska roboczego powinna zapewnić bezpieczne i łatwe wykonywanie pracy dzięki odpowiedniej ochronie przed czynikami niebezpiecznymi (urazowymi), szkodliwymi i uciążliwymi(hałas, wibracja, zapylenie, oświetlnie, mikroklimat, duże i zbędne obciążenie pracownika).

Przez stanowisko pracy kierowcy rozumiemy:

• Przydzielony samochód

• Garaż lub teren wyznaczony na miejsce garażowania

• Zaplecze remontowo-obsługowe

Samochód

Pojazd uczestniczący w ruchu ma być tak zbudowany, wyposażony i utrzymany, aby korzystanie z niego:

• Nie zagrażało bezpieczeństwu osób nim jadących lub innych uczestników ruchu, nie naruszało porządku ruchu na drodze i nie narażało kogokolwiek na szkodę

• Nie zakłócało spokoju publicznego przez powodowanie hałasu przekraczającego poziom określony w przepisach szczegółowych

• Nie powodowało wydzielania szkodliwych substancji w stopniu przekraczającym wielkości określone w przepisach szczegółowych

• Zapewniało dostateczne pole widzenia kierowcy oraz łatwe, wygodne i pewne posługiwanie się urządzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i oświetlenia drogi przy równoczesnym jej obserwowaniu

Urządzenia i wyposażenie pojazdu, w szczególności zapewniające bezpieczeństwo ruchu i ochronę środowiska przed ujemnymi skutkami używania pojazdu, powinny być utrzymane w należytym stanie oraz działać sprawnie i skutecznie.

Zabrania się:

• umieszczania wewnątrz i zewnątrz pojazdu wystających spiczastych albo ostrych części lub przedmiotów, które mogą spowodować uszkodzenie ciała osób jadących w pojeździe lub innych uczestników ruchu,

• stosowania w pojeździe przedmiotów wyposażenia i części nie odpowiadających warunkom określonym w przepisach szczegółowych,

• umieszczania w pojeździe lub na nim urządzeń stanowiących obowiązkowe wyposażenie pojazdu uprzywilejowanego, wysyłających sygnały świetlne w postaci niebieskich lub czerwonych świateł błyskowych albo sygnał dźwiękowy o zmiennym tonie,

• wyposażania pojazdu w urządzenie informujące o działaniu sprzętu kontrolno-pomiarowego używanego przez organy kontroli ruchu drogowego lub działanie to zakłócające albo przewożenia w pojeździe takiego urządzenia w stanie wskazującym na gotowość jego użycia; nie dotyczy to pojazdów specjalnych Sił Zbrojnych, Policji, Urzędu Ochrony Państwa i Straży Granicznej.

Wymagania dla samochodów określa Prawo o ruchu drogowym i tak, samochód powinien być wyposażony w:

• Urządzenie zabezpieczające przed użyciem przez osoby niepowołane

• Trójkąt do ustawienia na drodze, przeznaczony do ostrzegania o obecności unieruchomionego pojazdu

• Gaśnicę umieszczoną w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia

• Tłumik wydechu - w odniesieniu do pojazdu napędzanego silnikiem spalinowym; wylot rury wydechowej nie może być skierowany w prawą stronę

• Urządzenie rejestrujące samoczynnie prędkość jazdy oraz postoju (tachograf);dotyczy to:

- pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej 9 t i powyżej, zarejestrowanego po raz pierwszy po dniu 31 grudnia 1984 r.

- pojazdu o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t, wyprodukowanego po dniu 31 grudnia 1999 r., z wyjątkiem autobusu używanego w komunikacji miejskiej oraz pojazdu Sił Zbrojnych.

Dodatkowe wymagania dla samochodu przeznaczonego do przewozu osób (autokaru)

 1. Pojazd przewożący zorganizowaną grupę dzieci lub młodzieży w wieku do 18 lat oznacza się z przodu i z tyłu kwadratowymi tablicami barwy żółtej z symbolem dzieci barwy czarnej. W warunkach niedostatecznej widoczności tablice powinny być oświetlone, chyba że są wykonane z materiału odblaskowego. Kierujący tym pojazdem jest obowiązany włączyć światła awaryjne podczas wsiadania lub wysiadania dzieci lub młodzieży.

2. Zabrania się oznaczania pojazdu tablicami, o których mowa w ust. 1, w czasie, gdy dzieci lub młodzież nie są przewożone.

3.  Pojazd zarejestrowany w Rzeczypospolitej Polskiej, który ma być używany w ruchu międzynarodowym, powinien być oznaczony znakiem z literami "PL".

4.  Przewóz osób może odbywać się tylko pojazdem do tego przeznaczonym lub przystosowanym. Liczba przewożonych osób nie może przekraczać liczby miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym, z zastrzeżeniem ust. 4. W pojeździe nie podlegającym rejestracji liczba przewożonych osób wynika z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu.

5. Kierującemu pojazdem silnikowym, który przewozi osobę, zabrania się palenia tytoniu lub spożywania pokarmów w czasie jazdy. Nie dotyczy to kierującego samochodem ciężarowym, który przewozi osobę w kabinie kierowcy, i kierującego samochodem osobowym, z wyjątkiem taksówki.

Autokar czyli samochód przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą, powinien być wyposażony w:

• Stopnie i drabinkę z poręczą zapewniającą bezpieczne wsiadanie i wysiadanie

• Oświetlenie wnętrza

• Okienka służące do oświetlenia i do przewietrzania wnętrza, jeżeli nie ma innych wywietrzników

• Apteczkę doraźnej pomocy

• Dwie gaśnice, z których jedna powinna być umieszczona możliwe blisko kierowcy, a druga wewnątrz przestrzeni przeznaczonej do przewozu osób

• Przewóz osób może odbywać się tylko pojazdem do tego przeznaczonym lub przystosowanym. Liczba przewożonych osób nie może przekraczać liczby miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym.

Garaż lub teren wyznaczony na miejsce garażowania

Garażowanie samochodów w odpowiednich pomieszczeniach (garażach) stosuje się częściej dla samochodów osobowych. Oprócz garaży stosuje się także parkowanie samochodów na terenie wyznaczonym do garażowania.

Teren wyznaczony na miejsce garażowania

Nawierzchnia - stanowiska postojowe i dojazdy manewrowe powinny mieć nawierzchnie utwardzoną lub, co najmniej gruntową stabilizowaną, ze spadkiem zapewniającym spływ wody. Stanowiska przeznaczone do mycia i niezawodowego przeglądu samochodów w zgrupowaniach miejsc postojowych powinny mieć doprowadzenie wody oraz twardą nawierzchnię ze spadkami zapewniającymi spływ wody do wpustów kanalizacyjnych osadnikami błota i łapaczami oleju,

Oświetlenie sztuczne - powierzchnia terenu powinna być oświetlona w nocy. Minimalne oświetlenie powinno wynosić minimum 20 lx; estakady, pomosty obsługowo-naprawcze przelotowe lub nieprzelotowe powinny mieć urządzenia do bezpiecznego wejścia i zejścia, oświetlenie - minimum 100 lx, w pobliżu miejsca parkowania (dla większej liczby samochodów) powinna być wyznaczona droga jako droga próby hamulców, obok miejsca parkowania winno znajdować się stanowisko z podręcznym sprzętem gaśniczym

Zaplecze remontowo-obsługowe

Podłoga - równa, niebliska, niepaląca i bez progów między pomieszczeniami

Oświetlenie naturalne - dzienne, najlepiej górne. W przypadku oświetlenia bocznego, okna powinien być zachowany stosunek wielkości powierzchni okien w świetle ościeżnic do powierzchni podłogi jak 1:8 (tzn. 1 m² okna na 8 m² podłogi); w innych pomieszczeniach, gdzie nie ma stałych miejsc pracy, ten stosunek powinien wynosić 1:12

Oświetlenie sztuczne (elektryczne) - w zależności od rodzaju stanowiska pracy, i tak:

• Pomieszczenie postoju samochodów - 20 lx

• Miejsce obsługi codziennej, mycia i czyszczenia - 100 lx

• Stanowiska przeglądowe, naprawcze - 200 lx

• Stanowiska diagnostyczne - 300 lx

• Stoły warsztatowe - 500 lx

• Naprawa ogumienia - 200 lx

Wentylacja - naturalna i sztuczna, 4-6 wymian powietrza na godzinę.

2. Identyfikacja zagrożeń na stanowisku pracy kierowcy autokaru.

Charakterystyka stanowiska pracy.

Pracownicy zatrudnieni na stanowisku kierowca autokaru mają do dyspozycji samochody ciężarowe, o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Pracownicy posiadają odpowiednie kategorie prawa jazdy zezwalające im na prowadzenie tego typu pojazdów, wymagane szkolenie w zakresie bhp i ppoż, a także aktualne badania lekarskie. Do głównych obowiązków kierowcy należy:

• Przewóz pasażerów do miejsca docelowego

• Wydanie odpowiednich biletów na przejazd

Kierowcy wykonują również prace związane z obsłua techniczną użytkowanych pojazdów typu: sprawdzanie płynów - w razie potrzeby uzupełnianie, okresowa kontrola ciśnieniowa w ogumieniu, mycie i konserwacja samochodu, czynności remontowo-naprawcze. Eksploatowane pojazdy posiadają aktualne badania techniczne.

Do najważniejszych zagrożeń zawodowych na danym stanowisku należą:

• Wypadki

• Choroby zawodowe

• Awarie

Poniżej omówiono podstawowe zagrożenia na stanowisku kierowcy autokaru.

Czynniki niebezpieczne

• Zagrożenie elementami ostrymi i wystającymi, ruchomymi, luźnymi i innymi

• Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi i sprzętu

• Zagrożenia związane z przeciążeniem samochodu

• Zagrożenia związane ze złym stanem technicznym pojazdu

• Zagrożenia związane ze złym stanem nawierzchni drogowej, placów manewrowych itp.

• Brak utwardzonej powierzchni dróg i składowisk

• Niewłaściwie ułożenie materiałów na samochodzie

• Nieprzestrzeganie zasad ruchu drogowego

• Niedostosowanie szerokości i wysokości bram do gabarytów samochodu

• Ciężar, ostre krawędzie, śliskie powierzchnie itp.

• Zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym (nieodpowiednia instalacja elektryczna, brak pomiarów ochrony przeciwporażeniowej; posługiwanie się uszkodzonym sprzętem elektrycznym itp.)

Czynniki fizyczne

• Hałas

• Wibracja

• Niewłaściwy mikroklimat w kabinie samochodu

Czynniki chemiczne

• Materiały pędne i smary (etylina, nafta, olej napędowy, oleje silnikowe i smary)

• Substancje chemiczne przewożone samochodem grożące zatruciem przy niewłaściwym zabezpieczeniu

Czynniki psychofizyczne

• Obciążenie fizyczne dynamiczne

• Obciążenie fizyczne statyczne

• Obciążenie psychonerwowe (obciążenie zadaniami zawodowymi, obciążenie związane z odpowiedzialnością, obciążenie pewnych partii mięśni)

---