Temat: Rzecznik Praw Dziecka.
Rzecznik Praw Dziecka - konstytucyjny organ władzy ustanowiony artykułem 72 ust. 4 Konstytucji RP z 1997 roku, po raz pierwszy powołany w 2000 roku.
Kadencja Rzecznika trwa 5 lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem a wygasa
w razie jego śmierci lub odwołania w wypadkach przewidzianych w ustawie. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem dłużej niż przez dwie kolejne kadencje. Rzecznik powoływany jest uchwałą Sejmu, zatwierdzaną uchwałą Senatu.
Rzecznikiem może być ten, kto:
1) jest obywatelem polskim,
2) posiada pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych,
3) nie był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne,
4) ukończył studia wyższe i uzyskał tytuł magistra lub tytuł równorzędny,
5) ma co najmniej pięcioletnie doświadczenie w pracy z dziećmi lub na ich rzecz,
6) jest nieskazitelnego charakteru i wyróżnia się wysokim autorytetem ze względu na walory moralne i wrażliwość społeczną.
Struktura urzędu
Rzecznika powołuje Sejm, za zgodą Senatu, na wniosek Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, grupy co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów.
Statutowymi jednostkami organizacyjnymi Biura Rzecznika Praw Dziecka są:
Gabinet Rzecznika Praw Dziecka. Podstawowym jego zadaniem jest merytoryczne
i organizacyjne wspieranie zadań realizowanych przez Rzecznika.
Zespół Badań i Analiz. Jego zadaniem jest prowadzenie działalności analitycznej dotyczącej sytuacji dziecka w aspekcie przestrzegania jego praw, diagnozowanie przyczyn nieprzestrzegania praw dziecka oraz wypracowywanie koncepcji i metod poprawy tej sytuacji
Zespół Informacyjno-Interwencyjny. Udziela informacji i prowadzi interwencje w sprawach dotyczących naruszania praw dziecka zgłaszanych do Rzecznika.
Pracą Biura kieruje Dyrektor Biura powoływany i odwoływany przez Rzecznika.
Rzecznicy Praw Dziecka
urząd nieobsadzony od 1 stycznia 2000 (de facto od 31 stycznia 2000) do 8 czerwca 2000
I kadencja: Marek Piechowiak od 8 czerwca 2000 do 12 października 2000
II kadencja: Paweł Jaros od 16 lutego 2001 do 16 lutego 2006, do 7 kwietnia 2006
III kadencja: Ewa Sowińska od 7 kwietnia 2006 do 30 czerwca 2008
IV kadencja: Marek Michalak od 25 lipca 2008 (upłynie 25 lipca 2013)
Akty prawne
Kompetencje i pozycję ustrojową Rzecznika Praw Dziecka reguluje ustawa z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. z 2000 r. Nr 6, poz. 69, z późn. zm.), ogłoszona 31 stycznia 2000 i obowiązująca z mocą wsteczną od 1 stycznia 2000 r.
Rzecznik stoi na straży praw dziecka określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o Prawach Dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców. Kieruje się dobrem dziecka oraz bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem jego rozwoju jest rodzina.
Sprawy kierowane do Rzecznika.
Katalog problemów zgłaszanych do Rzecznika jest bardzo szeroki. Wiele rozpatrywanych spraw wskazuje na luki w istniejącym prawie, sprzeczność przepisów prawnych bądź brak rozwiązań systemowych. W tak trudnych przypadkach na wymienione niedoskonałości nakładają się różnice opinii zaangażowanych stron oraz brak obiektywizmu.
Największą grupę stanowią sprawy związane z pomocą finansową; dotyczą trudności w uzyskaniu świadczeń z zakresu pomocy społecznej lub ubezpieczeń społecznych (renta, alimenty); wiele dotyczy pomocy w uzyskaniu mieszkania bądź lokalu socjalnego.
Do Rzecznika napływają także protesty społeczności lokalnych dotyczących realizacji prawa do nauki: likwidacji szkół i placówek, zmiany obwodów szkolnych, dowozu dzieci do szkół, dwuzmianowości zajęć lekcyjnych. Najczęściej są to listy zbiorowe z prośbą o wstawiennictwo. Natomiast indywidualne wystąpienia wiążą się z niewłaściwym traktowaniem uczniów przez nauczycieli, wypadków na terenie szkoły i z przemocą rówieśniczą.
Najczęściej poruszane kwestie związane z prawem do ochrony zdrowia dotyczą finansowania kosztów leczenia oraz zwolnienia rodziców z opłat za pobyt w szpitalu przy chorym dziecku. W przypadku dzieci niepełnosprawnych sygnalizowane są problemy kosztów rehabilitacji, bezpłatnego transportu, zakupu specjalistycznego sprzętu.
Osobną grupę stanowią sprawy związane z orzecznictwem sądowym i egzekwowaniem wyroków, utrudnianiem kontaktów z dzieckiem przez jednego z rodziców, zawieszaniem lub ograniczaniem władzy rodzicielskiej, kwestie związane z uprowadzeniem dziecka za granicę.
Szereg zapytań dotyczy uzyskania informacji lub porady jak i gdzie rozwiązać konkretny problem np. jak reagować na przemoc wobec dzieci.
Do Rzecznika zgłaszają się głównie rodzice i opiekunowie dzieci, krewni a także same dzieci. Liczne uwagi i postulaty formułowane są również przez osoby profesjonalnie zajmujące się dziećmi (pedagodzy szkolni, psycholodzy, nauczyciele) i organizacje pozarządowe.
Czym zajmuje się Rzecznik Praw Dziecka?
Zgodnie z przepisami ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz Konstytucją RP - Rzecznik nie zastępuje instytucji i organów odpowiedzialnych za podejmowanie działań związanych z ochroną praw dzieci m.in. organów rządowych, w szczególności: Ministra Zdrowia, Sprawiedliwości, Spraw Wewnętrznych i Administracji, Edukacji Narodowej, Pracy i Polityki Społecznej oraz podległych im jednostek, a także instytucji samorządowych takich, jak: ośrodki pomocy społecznej, domy dziecka, placówki oświatowe.
To wskazane podmioty wykonują działania zapewniające dzieciom pełny i harmonijny rozwój, np. o charakterze edukacyjnym, socjalnym, czy zdrowotnym. Odpowiadają również za poszanowanie godności i podmiotowości dziecka m.in. w toku procesów sądowych.
Natomiast jeśli Rzecznik Praw Dziecka uzyska informację lub dostrzeże naruszenie praw
i dobra dziecka podejmuje czynności, które są przewidziane w ustawie:
1) zwraca się do organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji o złożenie wyjaśnień
i udzielenie niezbędnych informacji, a także o udostępnienie akt i dokumentów;
2) zwraca się do właściwych organów, w tym Rzecznika Praw Obywatelskich, organizacji lub instytucji o podjęcie prawidłowych działań na rzecz dziecka z zakresu ich kompetencji;
3) przedstawia właściwym organom władzy publicznej, organizacjom oraz instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnienia skutecznej ochrony praw i dobra dziecka oraz trybu załatwiania spraw w tym zakresie.
Mimo że wystąpienia Rzecznika Praw Dziecka nie mają charakteru wiążącego dla podmiotu do którego są kierowane, powinny być traktowane z właściwą powagą i stanowić wykładnię dla prawidłowego postępowania względem dzieci. Ponadto powinny być sygnałem dla organów nadzorujących do wszczęcia kontroli podmiotów, które przez swoje zaniedbanie działają na niekorzyść małoletnich.
Rzecznik wielokrotnie występuje również o wydanie lub zmianę aktów prawnych, jednak nie posiada inicjatywy ustawodawczej - swoje propozycje nowelizacji prawa przedstawia za pośrednictwem właściwych organów.
Rzecznik Praw Dziecka jest w swojej działalności niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie.
Bibliografia:
Źródło: http://www.brpd.gov.pl/
Ustawa z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka