Pojęcie potrzeby psychologicznej.
Potrzeba psychiczna (wg Murray'a) - to hipotetyczna siła działająca w mózgu która organizuje percepcję, napęd do działania oraz reakcję słowne motoryczne wyobrażeniowe w celu zmiany sytuacji niezadowalającej która wywołuje stan napięcia jednostki inaczej mówiąc potrzeba jest to stan braku czegoś co wywołuje nieprzyjemne napięcie.
Koncepcje potrzeby wg A. Maslowa.
Wszystkie istniejące potrzeby można zaklasyfikować do jednej z pięciu klas (grup) które wyróżnił Maslow. Klasy te podzielił na potrzeby niższego rzędu (podstawowe) oraz wyższego rzędu (wtórne) hierarchiczność polega na tym, żeby pojawiły się w życiu człowieka potrzeby wyższego rzędu muszą najpierw zostać zaspokojone potrzeby podstawowe.
Lista potrzeb wg Maslowa.
5.potrzeba samorealizacji [p. wtórne]
4. potrzeba uznania, prestiżu [p. wtórne]
3. potrzeby społeczne [p. wtórne]
2. potrzeba bezpieczeństwa [ p. podstawowe]
1. potrzeby fizjologiczne [p. podstawowe]
Pojęcie motywacji.
Motywacja - jest to wewnętrzny czynnik, który pobudza, ukierunkowywuje i scala działalność jednostki w celu zaspokojenia potrzeb.
Cechy motywacji.
1. kierunek - określony jest przez cel działania
a) dodatni
b) ujemny
2. siła motywacji - jest to zdolność do pokonywania przeszkód na drodze do realizacji celu, oraz rezygnacji z motywów konkurencyjnych.
3. intensywność - decyduje o energii wykorzystanej dla osiągnięcia celu.
Motywacja wewnętrzna, zewnętrzna, świadoma, nieświadoma, dodatnia, ujemna - wyjaśnić pojęcia i do każdego podać przykład.
1. WEWNĘTRZNA - ma miejsce wtedy, kiedy człowiek wykonuje daną czynność dla własnej przyjemności.
2. ZEWNĘTRZNA - ma miejsce wtedy, kiedy człowiek wykonuje daną czynność ze względu na określone skutki zewnętrzne do których ona prowadzi.
3. UJEMNA - polega na dążeniu do jakiegoś celu, aby uniknąć negatywnych konsekwencji.
4. DODATNIA - dążymy do tego, aby zdobyć cel.
5. ŚWIADOMA - kiedy człowiek postępuje w określony sposób i zna prawdziwe motywy swojego działania.
6. NIEŚWIADOMA - kiedy człowiek postępuje w określony sposób, ale prawdziwe motywy jego działania są dla niego nie znane.
I i II prawo Yerkesa-Dodsona.
I prawo:
w miarę wzrostu natężenia motywacji sprawność wykonywania działania rośnie do pewnego stopnia po czym jeśli motywacja nadal wzrasta - sprawność działania spada.
II prawo:
w rozwiązywaniu zadań prostych optymalny jest wysoki poziom motywacji w celu sprawnego działania. Natomiast w rozwiązywaniu zadań trudnych optymalny jest niski poziom motywacji.
Zadania trudne - zupełnie nowe, skomplikowane i złożone.
Zadania łatwe - częściowo znane nieskomplikowane i mało złożone.
Pojęcie temperamentu wg J. Strelau.
Temperament - jest to zespół formalnych biologicznie zdeterminowanych względnie stałych cech zachowania niezależnych od treści działania, cechy te przejawiają się w miarach czasowych zachowania np. Szybkość reakcji związana jest z poziomem energetycznym danej osoby ( aktywność i reaktywność).
Typy temperamentu wg I. Pawłowa - wymienić i opisać cechy każdego typu.
1. SANGWINIK - typ silny układu nerwowego, zrównoważony i żywy. Zdrowy, odporny, łatwo wytwarza odruchy warunkowe, łatwo się uczy. Jest to typ najdoskonalszy ponieważ gwarantuje utrzymanie pełnej równowagi pomiędzy osobą, a otoczeniem, łatwo przechodzi od jednej działalności do drugiej, dominują u niego emocje pozytywne.
2. FLEGMATYK - typ silny, zrównoważony, mało ruchliwy, odporny na sytuacje trudne, z łatwością wytwarza odruchy warunkowe, trudno przystosowuje się do zmieniających się warunków z powodu bezwładności procesów nerwowych, reaguje spokojnie i powolnie, nie lubi niespodziewanych zmian, odporny na zaburzenia nerwicowe.
3. CHOLERYK - typ silny, nie zrównoważony, pobudliwy, łatwo powstają odruchy warunkowe, ale z trudem powstają odruchy hamujące z czego wynika trudność z kontrolą reakcji, wybuchowy, impulsywny, niecierpliwy, brak opanowania, duża energia życiowa, przebojowość, uporczywość w działaniu.
4. MELANCHOLIK - typ słaby, jest to najsłabszy typ, najmniej odporny, odruchy warunkowe powstają powoli i łatwo ulegają wygasaniu pod wpływem jakiegoś czynnika, u tych osób zwykła siła bodźca może powodować zaburzenia funkcjonowania, łatwo się załamują, dezorganizują je wszelkie zmiany często cierpią na nerwicę, są okaleczone psychicznie i nie wykorzystują w pełni swoich możliwości.
Koncepcja temperamentu wg J. Strelau - opisać reaktywność, aktywność, charakterystykę czasową zachowania.
1.REAKTYWNOŚĆ - jest to stała tendencja do reagowania na bodziec z określoną intensywnością. Ze względu na tą cechę wyróżniamy:
a) jednostki wysoko reaktywne - o dużej wrażliwości oraz małej wydolności (niski próg wrażliwości)
b) jednostki nisko reaktywne - o małej wrażliwości i dużej wydolności (wysoki próg wrażliwości)
2. AKTYWNOŚĆ - jest to cecha która determinuje ilość i zakres podejmowanych działań o określonej wartości stymulacyjnej. Dla optymalnego funkcjonowania potrzebne jest człowiekowi umiarkowany poziom pobudzenia. Jednostka wysoko reaktywna (WR) z powodu niskiego progu wrażliwości raczej unikają stymulacji, dlatego są mniej aktywne życiowo. Jednostki NR, aby zapewnić sobie optymalny poziom pobudzenia są bardzo aktywne życiowo.
3.CHARAKTERYSTYKA CZASOWA - szybkość reakcji mierzona czasem reakcji.
- ruchliwość - zdolność przestawiania się z jednej czynności na drugą.
- trwałość reakcji - długość utrzymywania się reakcji po zaprzestaniu działania bodźca.
- perseweracja - tendencja do powtarzania zachowania mimo że nie ma takiej potrzeby.
- tempo reakcji - zdolność wykonywania jednolitych reakcji w określonej jednostce czasu.
Wymienić możliwe źródła stymulacji psychofizycznej człowieka.
1. Aktywność fizyczna
2. Czynności które wywołują silne emocje
3. Szukanie źródeł stymulacji na zewnątrz organizmu
Wpływ temperamentu na styl działania człowieka.
- Osoby NR wybierają działania ryzykowne silnie angażujące w takie czynności które prowadzą do zmiany środowiska lub doskonalenia samego siebie.
- Osoby WR preferują zachowania ostrożne oraz bierny styl samoregulacji.
- U osób WR przeważa ilość czynności pomocniczych nad czynnościami zasadniczymi, ponieważ wykonywanie czynności pomocniczych obniża wartość stymulacyjną czynności zasadniczej.
- U osób NR ilość cz. p. Jest taka sama jak ilość cz. z.
Typy czynności:
- Zasadnicze - to takie które prowadzą bezpośrednio do określonego wyniku.
- Pomocnicze - to takie które organizują warunki umożliwiające wykonywanie cz. z.
Dzielą się na:
a) cz. Przygotowawcze - przygotowanie warunków.
b) cz. Zabezpieczające - zabezpieczenie warunków.
c) cz. Kontrole - sprawdzanie efektów i porównanie ich z głównym celem.
d) cz. Korekcyjne - modyfikacja warunków w czasie wykonywania cz.
Pojęcie osobowości wg Eyseck'a.
OSOBOWOŚĆ - jest to względnie trwała, organizacja charakteru, temperamentu, intelektu i własności fizycznych, które determinują specyficzne sposoby przystosowania się do otoczenia.
Przedstawić główne założenia koncepcji osobowości wg Eysenck'a, opisać wszystkie wymiary osobowości.
EKSTRAWERTYK - osoba nastawiona na świat zewnętrzny, ujawnia swoje stany, emocje, opinie towarzyskie, potrzebuje dużo stymulacji z zewnątrz, impulsywny, zmienny, mało wytrwały w działaniu, optymista, ceni dobra materialne, niski poziom aspiracji i wrażliwości społecznej.
INTROWERTYK - nastawienie na świat wewnętrzny, zamknięta w sobie, wytrwała, refleksyjna, etyczna, wysoki poziom aspiracji i wrażliwości społecznej.
NEUROTYK - wysoka wrażliwość, chwiejność emocjonalna, lękliwość, depresyjność, poczucie winy, niska samoocena, częste napięcie, irracjonalne myślenie, duża emocjonalność.
STAŁOŚĆ EMOCJONALNA - przeciwieństwo neurotyka, stałość nastrojów, adekwatne postrzeganie siebie i świata, myślenie racjonalne.
PSYCHOTYCZNOŚĆ - agresywność, chłód emocjonalny, egocentryk, instrumentalne traktowanie innych, impulsywność, zachowania aspołeczne, brak empatii, gruboskórność, twórczość.
HISTERYK - mała energia w działaniu, wąskie zainteresowania, hipochondria, niesumienność w pracy, ubogie słownictwo, brak wytrwałości, skłonność do szybkiej i niedokładnej pracy, towarzyskość.
DYSTYNIK - skłonność do niepokoju, depresji, tendencje do natręctw, irytowanie, się i apatia, częsty niepokój, nerwowość, przesadne odczuwanie własnych braków, poczucie niższości, nierówne usposobienie, bezsenność, wrażliwość, nieśmiałość, bogate słownictwo, wytrwali i dokładni.