Ekonomika Transportu
Temat nr 12 : Analiza zmian przewozów ładunków transportem lotniczym w Polsce w latach 1996-2009.
Wstęp:
Transport lotniczy jest najnowocześniejszym i jednocześnie (jak wykazują statystyki) najbezpieczniejszym środkiem transportu. Wymaga dużych nakładów kapitałowych oraz wykwalifikowanej kadry. Dzięki tej gałęzi przewożeni są ludzie i towary na duże odległości w krótkim czasie w porównaniu do innych środków transportu. Nadzór nad funkcjonowaniem infrastruktury transportu lotniczego sprawują wyspecjalizowane agencje państwowe lub rządowe, rzadziej przedsiębiorstwa. W Polsce od roku 1987 nadzór ten spełnia państwowe przedsiębiorstwo Polskie Porty Lotnicze za pośrednictwem swej funkcjonalnej części Agencji Ruchu Lotniczego.
Tabela 1. Porównanie zmian wielkości przewozów w tonach w latach 1996-2009.
Lata |
Liczba ton [tyś] |
Zmiana wielkości przewozów w[%] |
1996 |
28 |
|
1998 |
33 |
17,86 |
2000 |
29 |
-12,12 |
2002 |
28 |
-3,45 |
2004 |
29 |
3,57 |
2006 |
36 |
24,14 |
2008 |
47 |
30,56 |
2009 |
37 |
-21,28 |
Na podstawie tej tabeli możemy dostrzec, że w latach 1996 - 2004 poziom przewozu ładunków utrzymywał się na względnie stałym poziomie. Natomiast od roku 2006 widzimy znaczący wzrost aż do roku 2008. W roku 2009 wielkość przewozów spadła o 21 %. Ogółem wielkość przewozów między rokiem 1996 a 2009, uległa wzrostowi o 32 %.
Wykres 1. Zmiany wielkości przewozów w latach 1996 - 2009.
Dany wykres ilustruje nam rozkład przewozów ładunków w latach . Widać z niego wyraźnie kiedy następowały wzrosty oraz spadki przewozów. Główne okresy wzrostu to lata 1998 oraz okres po roku 2004 do 2008. Między latami 2000 i 2004 zauważalna jest recesja w przewozach ładunków.
Tabela 2. Analiza przebiegu zmian w okresach dwu letnich.
Lata |
Liczba ton [tys] |
Zmiany w okresach dwu letnich w % |
1996 |
28 |
17,86 |
1998 |
33 |
|
2000 |
29 |
-3,45 |
2002 |
28 |
|
2004 |
29 |
28,57 |
2006 |
36 |
|
2008 |
47 |
-21,29 |
2009 |
37 |
|
Powyższa tabela ukazuje nam procentowe zmiany w okresach dwuletnich, zarówno wzrosty jak i spadki przewiezionych ładunków w Polsce. W okresie 1996 - 1998 następuje wzrost siedemnasto procentowy co może efektem wcześniejszego wejścia Polski w gospodarkę wolnorynkową, przez co wzrósł zarówno eksport jak i import, w szczególności do krajów odległych takich jak np. Stany Zjednoczone.W kolejnych czterech latach widzimy nieodczuwalny trzyprocentowy spadek. Od roku 2004 do 2006 zauważalny jest dynamiczny wzrost o 28%. Jest to skutkiem wejścia Polski do Unii Europejskiej, dzięki temu otworzyły się dla nas gospodarki innych krajów europejskich w tym wysoko rozwiniętych. Europa i świat poznał jakość polskich produktów i wyrobów w tym żywności, która musi być transportowana w szybkim tempie. Kolejne lata pokazują nam oddziaływanie kryzysu gospodarczego na transport lotniczy którego efektem jest dynamiczny spadek o 21%.Kryzys zmusił społeczeństwo do oszczędzania przez co ludzie wydawali mniej pieniędzy a więc na rynku było mniej aktywów a więc obrót towaru był mniejszy z czego wynika, że zapotrzebowanie na transport również było mniejsze.
Wykres 2.Wykres przedstawiający zmiany w przewozach w okresach dwuletnich.
Z wykresu można wywnioskować, że wartości przewozów ładunków różnią się diametralnie. Na początku widzimy 17 procentowy wzrost od roku 1996, po czym następuje lekki spadek o 3% w 2000 roku. Następnie zauważamy gwałtowny wzrost o 28% po roku 2004 i w kolejności po roku 2008 ostry spadek o 21%.
Tabela 3. Analiza średniej odległości przewozów.
Lata |
Liczba tonokilometrów w mln |
Liczba ton [mln] |
Średnia odległość przewozowa w km |
1996 |
89 |
0,028 |
3178,5 |
1998 |
107 |
0,033 |
3242,4 |
2000 |
88 |
0,028 |
3142,8 |
2002 |
80 |
0,03 |
2666,6 |
2004 |
93,5 |
0,029 |
3224,1 |
2006 |
109,7 |
0,036 |
3027,7 |
2008 |
106 |
0,047 |
2255,3 |
2009 |
84,8 |
0,037 |
2291,8 |
Z tabeli powyżej możemy zaobserwować stosunek wykonanych tonokilometrów do liczby przewiezionych ton ładunku oraz widzimy jaka jest średnia odległość przewozów w poszczególnych latach wyrażona w km.
Wykres 3. Charakterystyka średniej odległości przewozów w poszczególnych latach.
Na podstawie tego wykresu można zaobserwować, że średnia odległość przewozów w pierwszych czterech latach utrzymywała się na wysokim poziomie rzędu ponad 3,24 tysięcy km. Odległość ta uległa zmianie w roku 2002, która wynosiła 2,66 tysiąca km. Następnie widzimy jak w 2004 roku wartość tej odległości znowu wzrasta do 3,22 tysiąca km, po czym następuje liniowy spadek do roku 2008. Rok 2009 zapowiada nowy wzrost.
Porównanie wielkości udziałów transportu lotniczego w rynku w roku 1996-2009.
Tabela 4.
Lata |
1996 |
Udział w % |
w tysiącach ton |
1385520 |
100 |
Transport kolejowy |
223542 |
16,13 |
Transport samochodowy |
1091880 |
78,81 |
Transport rurociągowy |
35367 |
2,55 |
Transport morski |
25703 |
1,86 |
Śródlądowy transport wodny |
9000 |
0,65 |
Transport lotniczy |
28 |
0 |
Tabela 5.
Lata |
2009 |
Udział % |
w tysiącach ton |
1691015 |
100 |
Transport kolejowy |
200820 |
11,86 |
Transport samochodowy |
1424883 |
84,26 |
Transport rurociągowy |
50242 |
2,97 |
Transport morski |
9378 |
0,56 |
Śródlądowy transport wodny |
5655 |
0,33 |
Transport lotniczy |
37 |
0 |
Na podstawie powyższych tabel wynika że udział transportu lotniczego na rynku w Polsce jest znikomo mały( np. w roku 1996 udział tej gałęzi wyniósł 0,00002021, a więc liczbę tą przyrównaliśmy do zera).
Wykres 4. Wykres wielkości udziału transportu lotniczego w rynku w Polsce w roku 1996.
Wykres 5. Wykres wielkości udziału transportu lotniczego na rynku w Polsce w roku 2009.
Jak wynika z obydwu wykresów transport lotniczy w porównaniu z innymi gałęziami wypada dosyć marnie, wartość jego udziałów jest tak niska( w obliczeniach wychodzi liczba z czterema zerami po przecinku),że na wykresie przyjęliśmy procent udziałów jako zerowy. Niezaprzeczalnie jednak transport lotniczy w Polsce istnieje i odgrywa on konkretną rolę w gospodarce.
WNIOSKI I SPOSTRZEŻENIA:
W przewozach pasażerskich w transporcie lotniczym w Polsce może my wyróżnić trzy charakterystyczne okresy. Są to mianowicie:okres wzrostu w latach 1996-1998, który spowodowany był niedługim okresem czasu od wejścia Polski w gospodarkę wolnorynkową, przez co nasza gospodarka przestawiła się na kontakty eksportowe w stronę zachodnią, tzn. kraje Europy zachodniej, Stany Zjednoczone, czy nawet Bliski Wschód gdzie znaczny udział w wymianie handlowej miał właśnie transport lotniczy. Przed rokiem 1989 gdzie głównymi naszymi sojusznikami były kraje demokracji Radzieckiej, znaczącą rolę odgrywał transport kolejowy. Kolejnym znaczącym okresem wzrostu w przewozach towaru transportem lotniczym są lata 2004-2006. Był to okres w, którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej.Polska gospodarka nabrała wtedy znaczego rozpędu, ze względu na szersze otworzenie się granic, dzięki czemu Europa i świat mogły lepiej poznać nasze produkty i wyroby co umożliwiło wzrost eksportu,a ponieważ w gospodarce europejskiej ( jak też w każdej gospodarce )coraz bardziej liczy się szybkość obrotu towarów, stąd też wzrost przewozu towarów transportem lotniczym (Polska więcej eksportowała ale i również importowała na dalekie odległości). Natomiast trzecim wyróżniającym się okresem były lata 2008-2009, gdzie zanotowano 21% spadek przewozów. Ten spadek był uwarunkowany światowym kryzysem gospodarczym, który spowodował, że gospodarki świata jak też i społeczeństwo (w tym również i w Polsce)zaczęły oszczędzać przez co na rynku znalazło się mniej gotówki, przez co obroty handlowe były mniejsze (czyli wymiana towarów również) a więc analogicznie mniej transportowano również transportem lotniczym, który jest co prawda szybki i bezpieczny ale niestety również kosztowny, co w czasach kryzysu miało decydujące znaczenie w jego udziałach w porównaniu z innymi gałęziami transportu.
Opisując transport lotniczy niesposób nie pokusić się o zestawienie kilku zalet oraz wad tej gałęzi transportu. Zalety to na pewno szybkość przewozu, opłacalność w przewozach na dalekie odległości, bezpieczeństwo tego rodzaju transportu, najnowocześniejsze rozwiązania stosowane w lotnictwie przenoszone są później do innych dziedzin życia . Wady to niewątpliwie wysokie koszty transportu jak i wysokie koszty utrzymania taboru, konieczność zatrudniania wysoko wykwalifikowanego personelu, konieczność budowy zaawansowanej technicznie infrastruktury (lotniska, naziemny sprzęt nawigacyjny)oraz uzależnienie tej gałęzi transportu od warunków atmosferycznych (wszyscy pamiętamy o grudniowym paraliżu największych światowych lotnisk).
Prognozując dalszy rozwój sytuacji związanej z lotniczym transportem ładunków w Polsce można przypuszczać, że przy obecnym tempie wzrostu PKB, oraz coraz większego uznania polskich marek, produktów i wyrobów na całym świecie, rozwój transportu lotniczego w Polsce będzie podążał w dobrym kierunku
6