Układ płciowy

NARZĄDY PŁCIOWE MĘSKIE

Narządy płciowe wewnętrzne:

parzyste jądro, najądrze, nasieniowód, pęcherzyki nasienne i nieparzysty gruczoł krokowy (stercz, prostata).

Narządy płciowe zewnętrzne:

narząd kopulacyjny - prącie, w którym przebiega cewka moczowa, i worek mosznowy - moszna, w którym leżą jądra.

W obrębie jądra wyróżnia się: - powierzchnię przyśrodkową (zwróconą do sąsiedniego jądra), - ścianę boczną, - brzeg przedni i tylny, - 2 końce (górny i dolny). Otoczone jest silną błoną łącznotkankową (tzw. błoną białawą).W odcinku tylno-górnym wpukla się ona w głąb jądra tworząc śródjądrze. Od niego w kier. błony białawej biegną łącznotkankowe przegródki jądra, które dzielą miąższ jądra na płaciki - zraziki (ok. 200).Mają one kształt stożka, podstawą przylega do błony, a szczytem zwrócone do śródjądrza.Każdy zrazik zbudowany jest z 3-4 cewek nasiennych krętych, w obrębie szczytu płacika łączą się w 1 cewkę nasienną prostą, te wnikają do śródjądrza i tu tworzą siatkę jądra. Cewki moczowe kręte służą do produkcji komórek płciowych męskich.Dostają się one do cewek moczowych prostych, które są już drogami wyprowadzającymi, dostają się do siatki jądra i do najądrza

Najądrze

Najądrze jest w kształcie czapeczki, przykrywa biegun górny i częściowo brzeg tylny jądra.

Wyrózniamy w nim: głowę , trzon i ogon

Siatka jądra wnika w najądrze tworząc przewodziki odprowadzające , z nich wytwarza się 1 przewód najądrza przechodzący w nasieniowód

Funkcja:

*produkuje swoją własna wydzielinę, która przyczynie się do dojrzewania plemników,

*plemniki są tu magazynowane i tu dojrzewają

Nasieniowód

Ogon najądrza zagina się i przechodzi w nasieniowód, który ma ok. 50cm.W obrębie nasieniowodu wyróżnia się odcinki:

*jądrowy - wzdłuż brzegu tylnego jądra i najądrza,

*powrózkowy.

*pachwinowy i miedniczny - początkowo biegnie po bocznej ścianie miednicy małej, potem się zagina i podąża do pęcherza. Nasieniowód w pobliży dna pęcherza krzyżuje moczowód, dalej nasieniowód się rozszerza tworząc bańkę nasieniowodu, do której uchodzą pęcherzyki nasienne. Bańki nasieniowodów przechodzą w przewody wytryskowe, uchodzące na wzgórku nasiennym do cewki moczowej.

Nasieniowód służy tylko jako droga wyprowadzająca. Bańka pełni rolę gruczołu - jej wydzielina wchodzi w skład nasienia (zwiększa żywotność plemników).

Pęcherzyki nasienne

Pęcherzyki nasienne są to parzyste gruczoły wytwarzające płyn (zawierający enzymy), który odprowadzany jest przez przewód wydalający. Przewód ten łączy się z nasieniowodem i jako przewód wytryskowy uchodzi na wzgórku nasiennym bocznie od łagiewki sterczowej

Gruczoł krokowy

Gruczoł krokowy (stercz, prostata) ma kształt i wielkość kasztana jadalnego (2 x 3x4 cm), wyróżnia się w nim podstawę skierowaną ku górze i wierzchołek skierowany ku dołowi. Leży w miednicy mniejszej poniżej pęcherza moczowego, do którego przylega podstawą. Wierzchołek jego spoczywa na przeponie moczowo-płciowej. Przez gruczoł ten przechodzi cewka moczowa, do której uchodzą przewody wytryskowe. Stercz pokryty jest torebką łacznotkankową. Gruczoł dzieli się na dwa płaty prawy i lewy Część gruczołu lężąca między cewką a przewodami wytryskowymi to cieśń gruczołu krokowego.. Przewodziki wyprowadzające gruczołu uchodzą do cewki moczowej w ok. wzgórka nasiennego

Wydzielina gruczołu jest składnikiem nasienia, stanowiąc około 20% jego masy. Ponadto zawiera ona substancje hormonalnie czynne - prostaglandyny.

Prącie

Części: korzeń, trzon, żołądź.

Powierzchnie: grzbietowa i cewkowa

Długość w stanie spoczynku wynosi około 9 cm, a w stanie wzwodu 15-17 cm.

Trzon jest zbudowany z dwóch ciał jamistych i ciała gąbczastego. Ciała jamiste są umiejscowione po stronie grzbietowej prącia, pomiędzy nimi przegroda prącia.

Z zewnątrz otacza je błona biaława. Końce ciał jamistych są ostro zakończone i na nich jest nasadzona żołądź, będąca obwodową częścią ciała gąbczastego. Na szczycie żołędzi znajduje się ujście cewki moczowej, Na granicy żołędzi i trzonu prącia jest szyjka, której ograniczenie stanowi brzeg żołędzi, zwany koroną. Ciało gąbczaste rozpoczyna się opuszką prącia leżącą na przeponie moczowo-płciowej, dalej przechodzi w trzon, kończący się stożkowato żołędzią.

Prącie jest pokryte powięzią powierzchowną, pod nią leży powięź głęboka.

Żołądź pokryta jest napletkiem

Więzadła : procowate prącia, wieszadłowe prącia

Worek mosznowy

Moszna - uwypuklenie ściany brzucha w odcinku przednio-dolnym, ma te same warstwy (brak tkanki tłuszczowej).Moszna jest workiem skórnym, wewnątrz którego znajdują się jądra, oddzielone przegrodą moszny. Skóra worka mosznowego jest ciemniejsza i owłosiona, w linii środkowej występuje szew moszny charakteryzuje się obecnością warstwy mięśniowej (gładkiej), tworzącej tak zwaną błonę kurczliwą. Obecność błony kurczliwej powoduje, że w zależności od środowiska, w którym się znajduje, może ona kurczyć się i regulować temperaturę w worku mosznowym, co jest istotne dla funkcji jąder.

Układ płciowy żeński

Do narządów wewnętrznych należą: jajnik,

jajowód,

macica

pochwa.

Do zewnętrznych należy srom niewieści, składający się: ze wzgórka łonowego,

warg sromowych większych i

warg sromowych mniejszych,

przedsionka pochwy,

łechtaczki,

opuszki przedsionka i

gruczołów przedsionkowych.

Jajnik

Jajnik jest gonadą żeńską wytwarzającą komórki jajowe i hormony płciowe (folikulinę i progesteron). Jajnik ma kształt migdałowaty, wyróżnić w nim należy dwa końce: jajowodowy i maciczny oraz dwa brzegi: tylny - wolny i przedni - krezkowy. Na przednim brzegu znajduje się wnęka jajnika, będąca miejscem wejścia naczyń jajnikowych. Jajnik jest położony w miednicy mniejszej wewnątrzotrzewnowo. Pod otrzewną jest błona biaława o budowie analogicznej do błony białawej pokrywającej jądro. Na przekroju podłużnym jajnika można wyróżnić część korową (obwodową) i część rdzeniową (środkową). W korze widoczne są pęcherzyki jajnikowe, K

Każdy pęcherzyk zawiera komórkę jajową. Spotyka się pęcherzyki w różnych stadiach rozwojowych (dojrzewania).

Jajowód

Jajowód jest przewodem, którym wędrują plemniki, aby zapłodnić komórkę jajową, bądź komórka jajowa do jamy macicy. Długość jajowodu wynosi od 12 do 20 cm. Dzielimy go na lejek ze strzępkami bańkę cieśń, oraz część śródścienną (znajdującą się w ścianie macicy),. Ściana jajowodu zbudowana jest z warstwy zewnętrznej, którą jest otrzewna - błona surowicza, dwu warstw błony mięśniowej: podłużnej i okrężnej (podobnie jak w jelicie, przełyku), oraz błony śluzowej. Błona mięśniowa wykonuje ruchy perystaltyczne, którymi przesuwa komórkę jajową w kierunku jamy macicy.

Macica

Macica jest narządem mięśniowym, kształtu gruszki, nieco spłaszczonej od przodu. Wielkość jej jest zależna od wieku i liczby przebytych porodów. U kobiet, które nie rodziły, ma wymiary 7,5x4x3 cm. Macica leży między pęcherzem moczowym a odbytnicą. składa się z trzech części:

* dno macicy,

* trzon macicy,

* szyjka macicy(część nadpochwowa i pochwowa).

Wewnątrz trzonu znajduje się jama macicy, do której uchodzą z boków jajowody. W szyjce macicy jest kanał szyjki kończący się ujściem. W macicy można wyróżnić dwie powierzchnie: od przodu pęcherzowa, a od tyłu i góry-jelitowa. Typowym położeniem jest pochylenie całej macicy ku przodowi (przodopochylne) i zgięcie jej (przodozgięcie), czyli załamanie się trzonu w stosunku do szyjki.

Ku bokom otrzewna z macicy przechodzi na ściany boczne i dno miednicy, tworząc więzadło szerokie macicy, pełniące częściowo rolę krezki macicy (zawiera naczynia krwionośne, chłonne i nerwy zaopatrujące macicę). Ponadto w obrębie niego znajduje się jajowód, jajnik, więzadło obłe macicy i moczowód, który krzyżuje się tu z tętnicą maciczną.

układ wieszadłowy tworzą:

-więzadło szerokie macicy

-więzadło podstawowe macicy

-więzadło obłe

-więzadło pęcherzowo-maciczne

-więzadło odbytniczo-maciczne

Budowa warstwowa

1)Macica jest pokryta z zewnątrz otrzewną (omacicze), która przechodząc na pęcherz tworzy zagłębienie maciczno-pęcherzowe, a schodząc na odbytnicę - zagłębienie maciczno-odbytnicze

2)Błona mięśniowa macicy jest trójwarstwowa :

warstwa zewnętrzna i wewnętrzna podłużna, środkowa okrężna

3)Błona śluzowa

Pochwa

Pochwa jest elastycznym przewodem mięśniowo-błoniastym łączącym macicę z przedsionkiem pochwy. Wymiary jej są zmienne, średnio długość jej wynosi 6-1 2 cm. Początkowy, górny odcinek pochwy obejmuje szyjkę macicy, wytwarzając sklepienie pochwy przednie i tylne. Sklepienie to jest płytsze od przodu, a znacznie głębsze od tyłu. Ściana pochwy jest zbudowana z trzech warstw: z zewnątrz jest błona łącznotkankowa, dalej - mięśniowa, ułożona podłużnie i okrężnie oraz błona śluzowa. Ku dołowi pochwa otwiera się do przedsionka, należącego już do zewnętrznych narządów płciowych żeńskich, nazwanego sromem niewieścim.

Części płciowe zewnętrzne

-wargi sromowe większe

-wargi sromowe mniejsze

-łechtaczka

-przedsionek pochwy

-opuszki przedsionka

-gruczoły przedsionkowe większe

Od przodu znajduje się wzgórek łonowy, od którego zaczynają się wargi sromowe większe. Ograniczają one szparę sromową. Do wewnątrz od nich są wargi sromowe mniejsze. Od przodu pomiędzy nimi znajduje się łechtaczka, dalej ujście zewnętrzne cewki moczowej i wejście do przedsionka pochwy. Wargi sromowe większe są grubymi fałdami skórnymi pokrytymi z zewnątrz włosami. Powierzchnia wewnętrzna przypomina swym wyglądem błonę śluzową. Są odpowiednikiem moszny u mężczyzn. Wargi sromowe mniejsze są cienkimi fałdami skórnymi barwy różowej.

Łechtaczka (clitoris)

Łechtaczka (clitoris) dług ok. 2cm składa się z 2 ciał jamistych rozpoczynających się na dolnych gałęziach kości łonowych i kości kulszowej jako odnogi łechtaczki.

Obie odnogi łączą się w trzon, na którego końcu jest żołądź łechtaczki

Więzadła:

-procowate łechtaczki

-wieszadłowe łechtaczki

1

---