Nazwa uczelni

Geografia turystyczna Sri Lanki

Imię, Nazwisko

Rok, Kierunek

Grupa…

1. Wiadomości geograficzne

Sri Lanka to niewielkie [65 610 km²] wyspiarskie państwo należące do Azji Południowej. Główna wyspa Cejlon leży na Oceanie Indyjskim pomiędzy 79°70' a 81°80' E oraz 7°90' a 9°80'N. W skład Sri Lanki wchodzą również mniejsze przybrzeżne wyspy. Od Półwyspu Indyjskiego, a tym samym najbliższego sąsiada - Indii - oddziela kraj Cieśnina Palk oraz Zatoka Mannar. Od zachodu Sri Lankę oblewa Zatoka Bengalska.

Sri Lanka to kraj nizinny. Około 80% wyspy zajmują płaskie, aluwialne niziny [śr. wys. do 100 m]
z izolowanymi krystalicznymi ostańcami [do ok. 700 m]. Środkową i południową część wyspy zajmuje prekambryjski Płaskowyż Centralny będący przedłużeniem tektonicznych struktur Dekanu, wznoszący się powyżej 2000 m n.p.m. z najwyższym szczytem Pidurutalagala [2524 m n.p.m.] oraz drugim co do wysokości Szczytem Adama [2243 m n.p.m.]. Obydwa szczyty znajdują się w południowej części płaskowyżu. Wybrzeże kraju jest na ogół wyrównane, w większości lagunowe, a północno-zachodnia część otoczona jest rafami koralowymi. Zatokę Mannar urozmaica łańcuch piaszczystych wysp oraz raf, stanowiących naturalny pomost między Sri Lanką a Indiami.

Wyspę zamieszkuje 19,252 mln osób z czego 9,742 mln¹ to kobiety. Ludność posługuje się językiem syngaleskim i tamilskim oraz pomocniczo angielskim (głównie w urzędach). Sri Lanka to kraj wielonarodościowy. Rdzenni mieszkańcy wyspy - Weddowie - stanowią zaledwie 0,005% ogólnej liczby ludności i zamieszkują dziś jedynie lasy we wschodniej części kraju. 74% mieszkańców stanowią Syngalezi (potomkowie ludów z Indii), 18% Tamilowie (zamieszkują głównie północną część kraju) a 7% Maurowie (potomkowie osadników arabskich). Mniej liczne grupy narodowościowe stanowią Malajowie i Burgowie (potomkowie Europejczyków). Głownymi miastami Sri Lanki są: Kolombo (stolica), Dehiwala, Moratuwa, Dżafna, Jaffna, Kandy i in.

Sri Lanka podzielona jest na 25 dystryktów i 9 prowincji:

1. Zachodnia

2. Północno-Zachodnia

3. Uva

4. Sabaragamuwa

5. Centralna

6. Wschodnia

7. Południowa

8. Północno-Centralna

9. Północna

2. Wiadomości turystyczne

Północna i środkowa część kraju znajduje się pod wpływem klimatu zwrotnikowego monsunowego, na pozostałym obszarze dominuje klimat równikowy monsunowy wilgotny. Średnia roczna temperatura oscyluje pomiędzy26-28°C (w górach 15-20°C), a opady wynoszą od 1000 mm (pd.-wsch.) do 2000-3000 mm (pd.-zach.) i 5000 mm (w górach). Pora deszczowa związana z monsunem trwa od V do X.

Osobliwością Sri Lanki jest różnorodność lasów, dzięki czemu można je zaliczyć do przyrodniczych atrakcji tego kraju. Dziś zajmują 27% powierzchni kraju, choć w końcu lat 70. porastały aż 36% powierzchni. Północną część zajmują lasy monsunowe, zrzucające liście w porze suchej. W południowej części wyspy dominują wiecznie zielone, wilgotne lasy równikowe z drzewem sandałowym, hebanowym i paprociami drzewiastymi. Suche obszary północnej części porasta wysoka sawanna, zwana lokalnie potame; na nizinach lasy talowe a przy ujściach rzek i na wybrzeżach - namorzynowe.

Układ rzek na wyspie ma charakter promienisty; ich źródła znajdują się w centralnej części w górach
i spływają ku wybrzeżom. W wielu miejscach w ich górnym biegu występują wodospady i bystrza, dlatego na niektórych rzekach wybudowano zapory [największa na rzece Mahaweli Ganga]. Powstałe w ten sposób zbiorniki retencyjne wykorzystywane są do celów irygacyjnych oraz do produkcji energii wodnej. Z kolei ujścia rzek są najczęściej zabagnione. Rzeki Sri Lanki są krótkie, najdłuższa z nich Mahaveli Ganga i ma zaledwie
334 km długości.

Obszary chronione zajmują 13,5% powierzchni wyspy. Na obszarze kraju wyodrębnionych jest kilka parków narodowych. Największy z nich Jala znajduje się na południowo-zachodnim wybrzeżu. Utworzony został w celu zachowania bogactwa naturalnej fauny, m.in. słoni, krokodyli, pawi, tukanów. Innymi, lecz również nielicznymi formami ochrony przyrody są rezerwaty.

Kraj posiada dobrze rozwiniętą sieć drogową, słabiej rozwinięta jest sieć kolejowa. Funkcjonuje połączenie promowe z Indiami oraz międzynarodowe lotnisko i port w Kolombo, ponadto porty w Trinkomali
i Galla.

Liczba miejsc noclegowych w kraju w ciągu dziesięciolecia: 1993-2003 wzrosła znacząco, bo aż
o ponad 36%. Współczynnik ilości pokoi oferowanych turystom w tych latach wzrósł z 5,38 w 1993 r. do 7,34 w 2003 r. osiągając ostatecznie poziom 14 137 pokoi. Niewiele niższy wzrost zaznacza się wśród dostępnych dla turystów łóżek (30%). Współczynnik ilości łóżek wyniósł w 2003 r. 13,77 (w 1993 r. 10,51). Roczny współczynnik wykorzystania miejsc noclegowych utrzymuje się na stałym poziomie ok. 50%.

Baza żywieniowa na Sri Lance rozwija się. Roczny przyrost ilości hoteli i restauracji jest bardzo wysoki. W 2002 r. prosperowała na wyspie 867 hoteli i restauracji, a w 2003 r. już 1010.

Znaczący jest również przyrost ilości linii lotniczych działających na wyspie. W 2002 r. było ich 7,
a w 2003 r. już 17. Niewielki wzrostem wykazała się ilość sklepów turystycznych; obecnie istnieje ich ok. 220. Biur podróży rocznie przyrasta ok. 60. Ilość osób zatrudnionych w turystyce wzrasta średnio o ok. 25% rocznie (z wyjątkiem lat 1996 i 2003, gdzie odnotowano spadek w stosunku do roku poprzedzającego). Przyrost osób zatrudnionych w turystyce w dziesięcioleciu 1993-2003 wyniósł 20,5%. Największy przyrost zaznacza się
w ilości osób zatrudnionych przy obsłudze placówek rekreacyjnych oraz ilości przewodników działających na wyspie.

Obiekty Listy Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO:

1. Anuradhapura to cejlońskie święte miasto restaurowane od końca ubiegłego wieku, będące historycznym centrum buddyzmu. Znane jest z zabytków architektonicznych i malowideł ściennych. Rozwijało się w okresie III w. p.n.e.- XI w. n.e. Miasto posiada trzynaście klasztorów, pałac, dzielnicę mieszkaniową oraz resztki umocnień z fosą. Ludność miasta, w zależności od pozycji społecznej
   i zawodu, zamieszkiwała w jednej z czterech dzielnic. (dziedzictwo kulturowe).

2. Dimbulla to tzw. Złota Świątynia w Prowincji Centralnej składająca się z zespołu klasztorów buddyjskich wykutych w skale i cmentarzyska, zajmująca obszar 25 ha. Główna świątynia ma długość 660 m i szerokość 33 m. W grotach znajduje się 157 posągów i malowidła ścienne o łącznej powierzchni 2000 m². Najstarsze buddyjskie posągi liczą ok. 2000 lat (dziedzictwo kulturowe).

3. Galla to miasto portowe z zachowanymi fortyfikacjami zbudowanymi przez Holendrów oraz piękną architekturą kolonialną. (dziedzictwo kulturowe).

4. Kandy jest kolejnym świętym miastem buddyjskim z zachowanymi budynkami z XIV i XVIII w., będące dawną stolicą Cejlonu. Najczęściej odwiedzana w mieście jest buddyjska „Świątynia Zęba”. (dziedzictwo kulturowe).

5. Polonnaruwa to święte miasto buddystów jak i hindusów z dziesiątkami XIII-wiecznych świątyń
   i innych budowli oraz licznymi posągami buddy. Symbolem miasta jest leżąca, 25-metrowa granitowa rzeźba twórcy religii a także monumentalny, wykuty w skale posąg Buddy w Gal-Wihara. (dziedzictwo kulturowe).

6. Sigiriya to ruiny twierdzy skalnej z przełomu V i VI w. zbudowanej przez króla Kassapę I ze słynnymi malowidłami ściennymi (wykonane techniką tzw. fresku azjatyckiego, przedstawiającego 21 kobiet nagich do pasa, przeważnie parami - dama i służebnica - wyłaniających się z chmur). Legenda umiejscawia w miejscu ruin tzw. Lwią Skałę, na której wznosił się baśniowy pałac nad chmurami. (dziedzictwo kulturowe).

7. Sinharaja Forest Reserve to leśny rezerwat przyrody utworzony w 1978 r. na obszarze wilgotnych lasów tropikalnych. Zajmuje powierzchnię 11 187 ha wznosząc się na wysokość 300-1170 m n.p.m. (dziedzictwo przyrodnicze).

Rezerwaty biosfery UNESCO:

1. Reserve, stanowi część rezerwatu leśnego (suche lasy tropikalne), utworzony 1977 r., o powierzchni
25 200 ha, położony na wys. 90-150 m n.p.m.

Innymi miejscami atrakcyjnymi turystycznie są:

- Kolombo - stolica Sri Lanki, w której ważną rolę odgrywa dzielnica rezydencyjna, parlament, Fort oraz świątynie.

- Szczyt Adama - przepięknie położony wśród pól herbacianych, zaledwie 72 km od stolicy wyspy, na wysokości 2234 m n.p.m. Jest to święta góra dla wszystkich mieszkańców wyspy, niezależnie od wyznawanej religii. Przyczyną jest tajemnicze zagłębienie na wierzchołku, kształtem przypominające ślad olbrzymiej ludzkiej stopy o długości 1,6 m. Według buddystów jest to odcisk pozostawiony przez Buddę. Hinduiści przypisują go Siwie, muzułmanie - Adamowi, który stał w tym miejscu przez 1000 lat na jednej nodze, co miało być dla niego karą po wypędzeniu z raju. Katolicy natomiast uważają, że jest to ślad świętego Tomasza, który nauczał w tych regionach. Mimo różnych teorii wyznawcy licznie przybywają do tego miejsca.

- Matara - jedna z najczęściej odwiedzanych plaż Sri Lanki, z bogatą rafą koralową.

- Male - stolica atolu Malediwów, z licznymi plażami, w oferująca liczne atrakcje turystom (m.in. rejs statkiem po archipelagu).

- Kovalam - najsłynniejsza plaża na pd.- zach. wybrzeżu Indii.

- Cochim - niezwykle zabytkowe miasto, z bogatą historią, licznymi pałacami, świątyniami, kościołami
i synagogami.

Ok. 80% przyjazdów turystycznych w 2003 r. stanowiły tzw. przyjazdy dla przyjemności a udział tego rodzaju turystyki sukcesywnie maleje (w 1995 r. wynosił ponad 95%) na rzecz innych rodzajów turystyki. Udział przyjazdów w celach biznesowych w stosunku do całkowitej ilości przyjazdów odnotowuje znaczący wzrost z 2,67% w 1995 r. do niecałych 10% w 2003 r. Równie znacząco wzrósł udział turystów, którzy za cel podróży podają odwiedziny znajomych, bo z 0,81% w 1995 r. do 6,23% w 2003 r. Znacznie częściej turyści odwiedzają Sri Lankę z powodów religijnych i kulturowych (1,09% ogólnej liczby przyjazdów w 1995 r.; 2,72% w 2003 r.).

Łącznie w 2003 r. wyspę odwiedziło 500,642 tys. osób, z czego najwięcej pochodziło z Europy Zachodniej, bo aż 51% wszystkich przyjazdów. Najczęstszymi Europejczykami na Sri Lance byli: Brytyjczycy (93,278 tys. osób), Niemcy (58,908 tyś.) i Francuzi (28,585 tys.). Znaczący udział w przyjazdach mają również mieszkańcy Azji, z której na wyspę przybyło w 2003 r. 177,351 tys. osób (35,5%), w tym większość mieszkańców Indii (90,603 tys. osób).

Obserwuje się wzrost ilości przyjazdów na wyspę, a tym samym zwiększone wpływy z turystyki. Jednak na przestrzeni ostatniego 25-lecia rozwój tego działu gospodarki zahamowany został kilkakrotnie. Lata 1983-84 to okres wojny domowej pomiędzy Syngalezami, którzy stanowili większość, a Tamilami, chcącymi utworzyć w północno-wschodniej części wyspy niezależne państwo Ilam. Od 1987 r. na prośbę rządu na teren Sri Lanki wprowadzono Indyjski Korpus Pokojowy w sile 70 tys. żołnierzy, który jednak nie spełnił pokładanych w nim nadziei i wbrew intencjom wplątał się w walki z Tamilami. W latach 1992-93 nastąpiło gwałtowane nasilenie walk. W 1996 r. wojska rządowe zdobyły Dżafnę, co spowodował kolejne nasilenia ataków terrorystycznej organizacji Tygrysy Wyzwoliciele Tamilskiego Ilamu (LTTE) na państwowe i publiczne obiekty oraz na polityków syngaleskich a także intensyfikacje walk partyzanckich. Konflikt ten nie został rozstrzygnięty do dnia dzisiejszego, a wojna z mniejszością tamilską zahamowała wzrost gospodarczy kraju, zminimalizowała zwłaszcza wpływy z turystyki i znacząco powstrzymała jej rozwój. Równie skutecznym hamulcem w rozwoju turystyki okazała się sama przyroda. 26 grudnia 2004 r. największe od prawie pół wieku podwodne trzęsienie ziemi wywołało falę tsunami, która spowodowała ogromne szkody, zarówno wśród ludności (zginęło ponad 300 tys. osób), jak i w infrastrukturze (zniszczone wybrzeże). Pojawiająca się obawa przed powtórną katastrofą dodatkowo wstrzymuje turystów przed odwiedzeniem wyspy.

Wpływy z turystyki w 2003 r. wyniosły 280 mln dolarów USA, przyrastając w ciągu 10 lat o ok. 35% (w 1993 r. - 208 mln $). Jednak dzienny wpływ z turystyki zanotował zdecydowanie mniejszy wzrost
w minionym dziesięcioleciu, bo zaledwie o 5,4%, osiągając w 2003 r. 86,8 $ na osobę (50,1 $ w 1993 r.).

Bibliografia:

Encyklopedia Geograficzna Świata. Azja, 2001, red. Otałęga Z., Opres, Kraków.

Encyklopedia Geograficzna Świata. Suplement, 2001, red. Otałęga Z., Opres, Kraków.

Gardner P., Scott A., Scott Rohan M., Shackleton A., 1994, Geograia państw świata, Muza SA, Warszawa.

Przeglądowy Atlas Świata, 1995, red. Lauer C., Świat Książki, Warszawa.

Alejziak W., 1999, Turystyka w obliczu wyzwań XXI w., Albis, Kraków.

Encyklopedia Geografii Świata. Azja, Wiedza Powszechna, Warszawa 1995.

Martyn D., 1995, Klimaty Kuli Ziemskiej, PWN, Warszawa.

Państwa Świata. Ilustrowany leksykon, 2004, Hildebrand M. (red.), Świat Książki, Warszawa.

Dane statystyczne:

http://www.statistics.gov.lk

Stan na 2004 r.

ilość pokoi oferowanych turystom przypadających na 100 mieszkańców pomnożony przez 100.

Ilość łóżek oferowanych turystom przypadających na 100 mieszkańców pomnożony przez 100.

6

---