-W4-

Rozwój cywilizacyjny

1. znakomity wzrost wydobycia zasobów i ich zużycie

2. wzrost produkcji i zużycia energii

3. wzrost zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska

Obciążalność środowiska (carrying capacity) - zdolność środowiska do wszystkich manipulacji, które człowiek wykonuje jest ograniczona. Niestety nie wiemy jaka jest w istocie.

Jeżeli ograniczyć ją tylko do pewnego obszaru. Jeżeli populacje żyjące na nim się rozwijają, powiększają się, w pewnym momencie osiągają granice zbliżone do obciążalności środowiska, zaczyna ona się zmniejszać.

W UE do 2020 r. ma być zmniejszona emisja CO₂ o 20%, a produkcja energii odnawialnej ma stanowić 20% całej produkowanej energii. Jednak cały szereg krajów na pewno nie podoła tym wymaganiom.

Skutki rozwoju cywilizacyjnego:

1. zaburzenie naturalnych obiegów przyrodniczych (wody, węgla itp.)

2. wprowadzenie do obiegu, które nigdy nie występowały w świecie przyrody.

Grupy skutków rozwoju cywilizacyjnego

1. Globalne

1. uszczuplenie warstwy ozonowej (chroni nas przed ultrafioletem i promieniowaniem kosmicznym) - większe zagrożenie zachorowań na choroby nowotworowe w szczególności skóry.

2. zmniejszenie bioróżnorodności - na skutek działalności człowieka, liczba gatunków stale maleje.

3. zanieczyszczenie mórz i oceanów - traktowano ekosferę jako nieskończenie wielki odbiornik zanieczyszczeń. Topiono rozmaite odpady, spuszczano ścieki do mórz.

4. zmiany klimatu - CO₂ i towarzyszące mu gazy szklarniowe są odpowiedzialne za zachodzące zmiany. Efekt: podnosi się średnia temperatura. Wzrost o 0,4^o może spowodować, że pewne gatunki roślin i zwierząt zaczną migrować. Jeżeli stężenie tych gazów osiągnie 400 ppm możemy się spodziewać dramatycznych skutków w przyrodzie. Obecnie wzrost wynosi 2-3 ppm.

2. Regionalne

1. Kwaśne deszcze - dwutlenek siarki w połączeniu z wodą daje kwas siarkawy, przy działaniu promieniu słonecznych łączy się także z tlenem, które później opadają na ziemię w deszczach.

2. Degradacja gleby - spowodowana niewłaściwą uprawą, nawożeniem, przez działalność przemysłu.

3. Zmiana składu wód powierzchniowych (jeziora, rzeki, stawy).

4. Kumulacja szkodliwych substancji w organizmach ludzi i zwierząt.

3. Lokalne

1. Skażenie wód gruntowych - spowodowane działalnością przemysłu i przede wszystkim głupotą człowieka (wyrzucanie odpadów do lasów, działanie warsztatów rzemieślniczych i innych zakładów, dziurawione szamba, wykorzystywanie studni jako ujście zanieczyszczeń).

2. Zmniejszenie przejrzystości powietrza (głównie w miastach).

3. Oddziaływanie na zdrowie mieszkańców (pogorszenie stanu zdrowia) - zatrucia przewlekłe (długookresowe) i ostre (nagłe).

Obecnie:

• Środowisko nie jest już w stanie zneutralizować skutków rozwoju

• Ogromna machina produkcyjna już nie jest zgodna z porządkiem ekosfery

• Nie ustała degradacja środowiska

• Wiedza o zagrożeniach jest większa niż możliwości przeciwdziałania im

• Nie można zostawić przyszłym pokoleniom rozwiązania wynikających z tego problemów

• Musi nastąpić zmiana - czasu jest mało.

„Głównym powodem takiej polityki wobec przyrody jest wielka złożoność zagadnień przyrodniczych oraz chciwość o bezwzględny utylitaryzm zachłannych ludzi, dążących jedynie do wygodnictwa. Tak więc nawet przy dostrzeganiu przez nich zniszczeń środowiska - zakłamanie cywilizacyjne przenika ich stosunek do przyrody.”

Stefan Myczkowski w „Człowiek przeciwko sobie?” red. A Leńkowa 1986

„Sposób myślenia i działania, który doprowadził do nieprawdopodobnego bogactwa i tego co nazywa się standardem cywilizacyjnym, są również przyczyną katastrofalnego skażenia.”

Barry Commoner „Making Peace With the Planet”

1962 - ukazała się książka o tytule “Silent Spring” - przyszłość jako wiosna, w której nie ma dźwięków przyrody. Opis tego, co się może wydarzyć. Dysponowała ona informacjami o zawartości pewnych związków w organizmach żywych.

1968 - powstanie Klubu Rzymskiego „Granice Wzrostu” - raport mówił, że dalszy wzrost jest niemożliwy. Zarzucano autorom, że była to wizja katastroficzna.

1969 - raport Sekretarza Generalnego ONZ U'Thanta na temat zagrożeń środowiskowych.. Stwierdzono, że problem staje się globalny i cała społeczność jest odpowiedzialna za przeciwdziałanie temu.

1972 - Konferencja Narodów Zjednoczonych nt. Środowiska Człowieka, Sztokholm - deklaracja sztokholmska 16.06.1972 mówiąca o tym, że człowiek ma prawo żyć w czystym, zdrowym środowisku.

1980 - Światowa Strategia Ochrony Przyrody - obowiązuje cały świat, wszystkie instytucje.

1983 -

Światowa komisja ds. Środowiska i Rozwoju (komisja Bruntland) - Raport „Nasza wspólna przyszłość” opublikowany w 1987 (w Polsce 1991). Składa się z przedstawicieli całego świata.

1987 - Protokół Montrealski o Substancjach uszczuplających warstwę ozonową - stało się to problemem publicznym.

1992 - Konferencja nt. Środowiska i Rozwoju (Szczyt Ziemi) w Rio de Janeiro - pojawia się agenda 21 czyli zbiór zaleceń na XXI w. Wyraźnie sformułowała pojęcie rozwoju zrównoważonego.

1997 - Sesja Specjalna Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych (Szczyt Ziemi +5).

2002 - Konferencja Narodów Zjednoczonych nt. rozwoju zrównoważonego (Rio+10) w Johanesburgu.

Ekologia -W4-RJ- 160307 dr hab. inż. Andrzej Doniec prof. PŁ

---