ZMYSŁ WĘCHU
Bodźce węchowe powstają w wyniku zetknięcia się substancji zapachowych na rzęskach węchowych. Poprzez opuszkę węchową impulsy przechodzą do mózgu. Strzałki wskazują przebieg impulsów.
Opuszka węchowa gromadzi i przesyła dane do hipokampu (pamięć i inteligencja)
Zmysł węchu- zdolność rozpoznawania substancji zapachowych. Gruczoł Steno- wytwarzający zw., które reagują na zapachy. ORGAN LEMIESZOWO-NOSOWY- reaguje na feromony zw. Wabikami seksualnymi.
ZAPACH I KSZTAŁT
Cząsteczki substancji zapachowych przylegają do „gniazdek” na powierzchni receptorów wywołując odpowiadające ich kształtom impulsy. Czynnikiem decydującym jest ich kształt przestrzennym. Związki różne chemicznie mogą mieć ten sam zapach. Układ HCO decyduje, że receptor ma taki zapach
RECEPTORY WĘCHOWE I UKŁAD SYSTEMU WĘCHOWEGO
3%naszych genów zajmuje się naszym węchem. Każdy fragment receptora jest tak sterowany genetycznie, że reaguje na SUBST. Chemiczne. Przeciętny człowiek rozróznia ok. 5 tyś . zapachów.
GENY I RECEPTORY WĘCHOWE
1 gen steruje 1 receptorem. Jeżeli związek dopasuje się do kilku receptorów to tworzy się jakiś zapach. Człowiek reaguje na zapachy. Odbieranie zapachu perfum- reaguje prawie cały obszar mózgu. Mózg identyfikuje i porównuje z zasobami pamięci wszystkie skłaadnikiperfum. (kilkaset subst. Zapachowych).
WRAŻLIWOŚĆ WĘCHU zwiększa PRÓG WYCZUWALNOŚCI
Najniższe stężenie substancji zapachowych w powietrzu lub innym środowisku (np. woda), która wywołuje wrażenie węchowe (pozwala na świadome wyczucie zapachu)
BOMBYKOL - Samica jedwabnika wydziela 1 mg Bombykolu na dobę. Samiec odnajduje ją z odległości 1 km pod wiatr.
MUSZKA OWOCOWA- -feromon wydzielany przez samicę wabi samca.
PSZCZOŁY - zapach Królowej tłumi reprodukcję robotnic i zmusza je do pracy.
FRONTALNA- substancja sygnalizująca kornikom potrzebę gromadzenia się w miejscu gdzie jest pokarm.
FEROMON samca świni zwany deprawatorem zniewala samice.
2,5 DIMETYLOPIRAZYNA- substancja służąca mrówkom do wyznaczania ścieżek prowadzących do mrowiska.
SKUNKS
Sygnał zagrożenia dla innych i odstraszanie napastnika. Merkaptan krotylowy, siarczek metylokrotylowy.
CHEMORECEPCJA - np. ludzka sperma zawiera cząstki receptorowe podobne do cząstek receptorów węchowych wyizolowanych wyizolowanych z tkanek nosowych szczurów. Receptory te wytwarzane przez plemniki znajdują się w ich zewnętrznej błonie. Ponad 20 genów reguluje powstawanie tych receptorów. Wiadomo, że plemniki poruszają się śladem chemicznym (chemotaxis-Chemotaksja).
PSYCHOLOGIA ZAPACHU
Zmysł węchu jest zmysłem skojarzeniowym. Wzrok to co widzimy potrafimy opisać (czerwony, niebieski, zielony), Słuch - dzwięki można opisać i zapisać. ( wysoki, niski), dotyk - powierzchnia gładka, szorstka, ciepła. ZAPACH to jest to z czym się kojarzynp cytryną, octem, zapach róży. ZAPACH to skojarzenie bodźca węchowego z zapisem jego w mózgu.
LĘK SKOJARZONY z dzieciństwa z zapachem strychu, starego domu pozostaje na całe życie i zawsze taki zapach będzie wywoływał uczucie lęku.
Intensywne przeżycie erotyczne skojarzone z zapachem trociczek sandałowych może powodować zapach olejku sandałowego, będzie działał podniecająco inaczej niż na większość ludzi. Na ogół ma działanie tonizujące i uspokajające. Przy pomocy impulsów zapachowych i odpowiednich ćwiczeń można wykształcić u zwierząt a także i u ludzi odruchy i reakcje, które po odpowiednim treningu będą pojawiać się tylko w obecności zapachu bez pozostałych okoliczności.
ZAPACHY
Bodźce zapachowe (także aromaterapia) są stosowane w leczeniu zaburzeń w seksuologii. Badania na temat reakcji seksualnych na bodźce węchowe i kojarzeniowe zapachu ze stanami emocjonalnymi o charakterze erotycznym prowadził Kanadyjczyk prof. R.H. Wrigh, w Polsce - Prof.. Kazimierz Imieliński.
OLEKI ETERYCZNE- w terapii dzieci autystycznych-W-wa Fundacja Synapsie, Śląska Akademia Medyczna Tychy- ginekologia i położnictwo
IMPULSY I SKOJARZENIA- w jednym z magazynów w Nowym Jorku 2 wieszaki z identycznymi futrami. 1) futra perfumowane super perfumami 2) futra z zapachem podprogowym. Klientki twierdziły, że na pachnącym wieszaku futra są ładniejsze, lepsze gatunkowo, lepiej skrojone. Żadna nie zwróciła uwagi na zapach.
IMPULSY SKOJARZENIOWE
W jednym z niemieckich ośrodków badawczych prowadzono eksperyment polegający na podprogowym zaperfumowaniu części foteli w poczekalni pochodną aldosteronu - składnika męskiego hormonu. Znacząca większość kobiet siadała na fotelach zaperfumowanych podczas gdy mężczyźni zajmowali fotele bez zapachu z wyjątkiem o skłonnościach homoseksualnych. Żadna z badanych osób nie potrafiła wyjaśnić wyboru miejsca na którym usiadła. Twierdziły, że zrobiły to odruchowo. Podświadomie reagujemy na zapachy. W innych badaniach stwierdzono, że kobiety inaczej reagują na zapachy mężczyzn. W okresie ciąży najbardziej preferowany zapach mężczyzn to zapach ojca dziecka. W pozostałych okresach kobiety wybierają zapach mężczyzn o maksymalnie różnym od swojego kodzie genetycznym. Sympatie czy antypatie między ludźmi opierają się na zakodowanej w podświadomości reakcji na zapach innych ludzi. To samo dotyczy reakcji na miejsce i otoczenie. Źle kojarzący się zapach powoduje złe samopoczucie.
Jak to działa ?
Bodziec do podświadomości, nie kontrolowany, bodżce tam zostają, reagujemy podświadomie, jeżeli pojawia się zapach to sciągamy go do podświadomości (cała wiedza oświecie). Tam identyfikacja czy jest nowe zagrożenie czy nowa rzecz do zbadania. I powoduje reakcje w postaci funkcji ciała np. ucieczka.
PERCEPCJA (wrażenie + identyfikacja)
Świadome rozpoznawanie zapachów (skojarzenia z informacjami zakodowanymi w mózgu)
ANOSMIA ( częściowa lub całkowita, może być wrodzona lub nabyta. W wyniku choroby lub urazu lub okresowa związana ze stanem psychicznym lub fizycznym. ANOSMIA to brak zdolności reagowania na zapachy.
System węchowy człowieka eliminuje niektóre bodźce na poziomie podświadomości. Dotyczy to przede wszystkim zapachów występujących stale okolicznościach tych samych okolicznościach, znanych nie stanowiących zagrożenia. Są nimi zapach własnego ciała, domu, miejsca pracy, najbliższego otoczenia. Tylko zmiany tych zapachów trafiają do świadomości i powodują reakcję jeżeli jest zagrożenie.
ELEMENTY ZAPACHOWE
ZAPACH GATUNKU - podstawowy charakterystyczny dla Homo Sapiens .
ZAPACH GRUPOWY- charakterystyczny dla grupy ludzi.
ZAPACH OSOBNIKA-charakterystyczny dla danego osobnika wynikający z cech genetycznych.
ZAPACH WRODZONY- naturalny zapach własny każdego człowieka, niezmienny w ciągu życia.
TRWAŁY ZAPACH NATURALNY CZŁOWIEKA-własny, biologiczny, trwale związany z indywidualnym człowiekiem w niezmiennych warunkach życia.
TRWAŁY NATURALNY ZAPACH CZŁOWIEKA - własny biologiczny trwale związany z indywidualnym człowiekiem człowiekiem niezmiennych warunkach życia
CHWILOWY ZAPACH NATURALNY CZŁOWIEKA - własny biologiczny zapach w danym momencie
ZAPACH SYTUACYJNY-chwilowy okresowy pochodzenia wewnętrznego wynikający z nastroju (np. zapach strachu), choroby, używki, spożywanej potrawy.
ZAPACH PRZYBRANY-sztuczny przybrany przypadkowo lub celowo (kosmetyki, odzież, otoczenie.)
ZAPACH CZŁOWIEKA -rzeczywisty zapach człowieka w danym momencie.
Zapach powinno dobierać się do zapachu skóry. Każdy człowiek ma niepowtarzalny zapach ciała i niepowtarzalny feromon.