I generacja (osobiste i polityczne): do życia, do wolności osobistej, do własności, do wolności od tortur, do wolności sumienia i wyznania, do wolności wypowiedzi, do informacji, do równości wobec prawa, do swobody przemieszczania się, do tajemnicy korespondencji, do biernego i czynnego prawa wyborczego, do zrzeszania się, do skargi na organy państwa

II generacja (ekonomiczne socjalne i kulturalne): do pracy i wynagrodzenia, do nauki, do wypoczynku, do ochrony zdrowia, do zabezpieczenia społecznego, do uczestnictwa w życiu kulturalnym, do korzystania z osiągnięć cywilizacyjnych

III generacja (jakość życia): do pokoju, do demokracji, do rozwoju, do zdrowego środowiska naturalnego, do pomocy humanitarnej

Onz: a) Powszechna deklaracja praw człowieka i obywatela 1948 ; b) Karta narodów zjednoczonych 1945 ; c) Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych 1966 ; d) Protokół fakultatywny do międzynarodowego paktu praw cywilnych i politycznych 1966 ; e) Międzynarodowy pakt praw ekonomicznych socjalnych i kulturalnych 1966

Europa: a) Konwencje o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności 1950 w Rzymie ; b) Europejska karta socjalna 1961 ; c) Europejska konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu traktowaniu lub karami 1987 ; d) Deklaracja podstawowych praw i wolności ; e) Deklaracja praw człowieka 1991

Sytuacje ograniczenia praw człowieka: a) naruszanie praw innych ; b) obywatelstwo innego kraju przy głosowaniu ; c) wiek 18 lat do głosowania ; d) bezpieczeństwo i ochrona porządku publicznego ; e) moralność publiczna ; f) stan wojenny lub wyjątkowy.

Obecność ONZ: Irak, Ruanda, Chiny, Korea Płd, Jugosławia

Instytucje broniące praw człowieka: rzecznik praw obywatelskich, sądy, europejski trybunał praw człowieka.

Amnesty International - 1977 Nagroda Nobla

Human Rights Watch - 1978 zajmuje się wyszukiwaniem łamania praw w krajach komunistycznych

---