Magdalena Janczura Krawczyk

PWSZ w Nysie

Dietetyka Studia niestacjonarne

Rok III

Praca zaliczeniowa z przedmiotu

Prawo i ekonomika w ochronie zdrowia.

RACHUNEK KOSZTÓW W PUDLICZNYCH ZAKŁADACH OPIEKI ZDROWOTNEJ.

Charakter i rozmiary zadań przed jakimi stoją jednostki opieki zdrowotnej, wymaga od osób nimi kierujących informacji o kosztach działalności uzyskiwanych w oparciu
o obligatoryjne rozwiązania, ale także takich, które tworzone są w określonych sytuacjach w celu podjęcia określonych decyzji i wynikają z konkretnych potrzeb zarządzania jednostką. Potrzeba rzetelnej informacji o kosztach znalazła swoje odzwierciedlenie w obowiązujących jednostki służby zdrowia zasadach prowadzenia rachunku kosztów. Zgodnie z obowiązującym od 1993 roku zarządzeniem ministra zdrowia i opieki społecznej zasady rachunku kosztów dotyczą:

1. prowadzenia szczegółowej ewidencji analitycznej kosztów i zrealizowanych usług według miejsc powstawania (ośrodków kosztów),

2. ustalania pełnych kosztów funkcjonowania poszczególnych ośrodków (zadaniowych
   i usługowych),

3. sporządzania kalkulacji kosztów jednostkowych dostarczanych świadczeń zdrowotnych, przy wykorzystaniu odpowiedniego dla danego ośrodka miernika działalności.

Rachunek kosztów jest względnie wyodrębnionym podsystemem informacyjnym
w ramach systemu ewidencyjnego rachunkowości, którego podstawowym zadaniem jest dostarczanie informacji o kosztach. Rachunek kosztów jest procesem ustalania kosztów związanych z prowadzeniem działalności, tj. wytwarzaniem wyrobów, świadczeniem usług
i wykonywaniem różnych funkcji. Koszty wytwarzanych wyrobów, świadczonych usług lub wykonywanych funkcji są traktowane jako przedmiot rachunku kosztów. Rachunek kosztów daje obraz nie tylko całkowitych kosztów działalności jednostki, ale niesie też informacje o kosztach jednostkowych usług medycznych. Rachunek kosztów staje się fundamentem efektywnego zarządzania jednostkami, który pozwala na sprawne funkcjonowanie w warunkach rynkowych. Nowoczesny rachunek kosztów musi dawać informacje potrzebne do ustalenia cen usług kontraktowanych przez płatników z zakładami opieki zdrowotnej, świadczącymi usługi zdrowotne. Dostarcza wiarygodnych danych do wykazania prawidłowego wyniku działania zakładu opieki zdrowotnej dzięki obliczaniu kosztów dotyczących przedmiotu sprzedaży procedury medycznej. Rachunek kosztów wskazuje przyczyny i miejsca powstawania odchyleń kosztów rzeczywistych od zamierzonego ich poziomu. Pełni również rolę kontrolną, pokazując, czy zasoby zakładów są zużywane w sposób zasadny, czy też pojawiają się straty wynikające z nieuzasadnionego zużycia.

W 1998 roku Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej wydało rozporządzenie
w sprawie szczególnych zasad rachunku kosztów w publicznych zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 164). Według tego rozporządzenia w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, zwanym dalej "zakładem", wyodrębnia się:

  1)   miejsca powstawania kosztów, tj. wyodrębnione w strukturze organizacyjnej zakładu komórki organizacyjne, kilka komórek organizacyjnych lub część komórki organizacyjnej,

  2)   wyodrębniony zakres działalności, zwane dalej "ośrodkami kosztów".

Szczegółowy wykaz ośrodków kosztów, o których mowa w ust. 2, ustala kierownik zakładu, biorąc pod uwagę następujące nośniki kosztów:

  1)   w ośrodkach kosztów działalności podstawowej osobodzień opieki oraz pacjent
z przypisanymi na jego rzecz lekami i procedurami medycznymi,

  2)   w pozostałych ośrodkach kosztów działalności podstawowej - procedury medyczne,

w ośrodkach kosztów działalności pomocniczej usługi świadczone przez te ośrodki.

Ewidencja kosztów według ośrodków kosztów w układzie podmiotowo-przedmiotowym prowadzona jest z podziałem na koszty, których jednoznaczne przypisanie nośnikom kosztów wyróżnionych w ośrodkach kosztów na podstawie dokumentów źródłowych zużycia jest istotne, opłacalne i możliwe, zwane dalej "kosztami bezpośrednimi", oraz koszty pośrednie.

 Kosztami bezpośrednimi:

  1)   w ośrodkach kosztów działalności podstawowej są w szczególności:

a)  koszty materiałów, w szczególności leków i odczynników oraz sprzętu medycznego,

b)  wynagrodzenia wraz z narzutami, o których mowa w ust. 2 pkt 4-6,

c)  inne koszty bezpośrednie,

  2)   w ośrodkach kosztów działalności pomocniczej są w szczególności:

a)  koszty materiałów użytych bezpośrednio do wykonania usługi,

b)  wynagrodzenia wraz z narzutami na wynagrodzenia,

c)  inne koszty bezpośrednie.

 Kosztami pośrednimi są:

  1)   koszty powstałe w ośrodku kosztów, nie zaliczane do kosztów bezpośrednich,

  2)   koszty ośrodków działalności pomocniczej rozliczone według odpowiednio dobranych kryteriów podziałowych, ustalonych przez kierownika zakładu, z uwzględnieniem przyjętych nośników kosztów.

 Koszty pośrednie mogą być ujmowane ze szczegółowością odpowiadającą układowi rodzajowemu kosztów.

 Koszt wytworzenia osobodnia opieki w ośrodku kosztów działalności podstawowej będącym oddziałem szpitalnym wylicza się przez podzielenie sumy kosztów bezpośrednich i pośrednich ośrodka kosztów, z wyłączeniem kosztu leków i procedur medycznych przypisanych na rzecz pacjenta, przez liczbę osobodni opieki wykonanych w okresie rozliczeniowym.

Do roku 1998 wyliczanie kosztów w pla­cówkach ochrony zdrowia nie było potrzebne, gdyż szpitale i jednostki podstawowej opieki zdrowotnej finansowane były podmiotowo, tzn. środki finansowe przyznawane były na placówki ochrony zdrowia na zasadzie budżetu „historycznego”, którego podstawą były koszty poniesione w poprzednim okre­sie (roku), powiększone o kwotę równo-ważącą inflację. Finansowana była baza szpi­tala w postaci liczby łóżek, wyposażenia w aparaturę, liczby i struktury zatrudnionego personelu, poniesionych kosztów materiałowych itp. Wielkość przyznawanych środ­ków nie była powiązana z zakresem i jakoś­cią świadczonych usług przez szpital

Pierwszym etapem procesu określania kosztów przedmiotowych było gromadzenie kosztów w układzie rodzajowym z uwzględ­nieniem lokalizacji ośrodków kosztów. Ośrodki kosztów są to wszystkie ośrodki (komórki wyodrębnione organizacyjnie w strukturze zakładu), w których jesteśmy w stanie rozliczyć koszty całkowite funkcjo­nowania jednostki. Rozporządzenie wprowadza nową klasyfikację ośrodków kosztów dzieląc je na:

1. ośrodki kosztów działalności podstawowej („ośrodki kosztów związanych z udziałem świadczeń zdrowotnych” (Dz. U. Nr164 Poz. 1194), np. oddziały, poradnie, blok operacyjny, gabinety zabiegowe, a także inne ośrodki wykonujące procedury medyczne) - związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych,

2. ośrodki kosztów działalności pomocniczej - („ośrodki kosztów związanych z wyko­nywaniem działalności wspomagającej dzia­łalność podstawową” (Dz. U. Nr 164 Poz. 1194), np. apteki, pralnie, kuchnie itp.) związane z wykonywaniem działalności wspomagającej działalność podstawową,

3. ośrodek kosztów zarządu - związany z zarządzaniem zakładem jako całością ( a więc wszystkie komórki admini­stracji i zarządu, których koszty mają cha­rakter kosztów ogólnozakładowych.)

Podmiotowy układ kosztów to przypisanie kosztów do miejsc ich powstania, a ośrodki kosztów to miejsca powstawania kosztów. Przedmiotem rachunku kosztów są zawsze koszty prowadzenia działalności. Podmiotem rachunku kosztów jest natomiast jednostka gospodarcza prowadząca działalność

Nowe rozwiązania przyjęte w rachunku kosztów w jednostkach służby zdrowia od 1999 roku były niezbędne do prawidłowego i efektywnego zarządzania samodzielnymi zakładami opieki zdrowotnej ze względu na potrzebę właściwego alokowania posiadanych środków według rzeczywistych kosztów ponoszonych przez poszczególne ośrodki jak również analizy kosztów jednostkowych świadczonych usług w odniesieniu do cen za te usługi funkcjonujące na rynku. Tak szczegółowo opracowany rachunek kosztów pozwala dokładniej wyliczyć koszt leczenia stacjonarnego czy porady medycz­nej, a także badań diagnostycznych. Daje również informacje menedżerom opieki zdrowotnej niezbędne do prawidłowego podejmowania decyzji zarządczych wewnątrz jednostki, w szczególności co do wysokości i sposobu alokacji środków finansowych nie­odzownych w procesie świadczenia usług zdrowotnych.

4

---