Pierwsze prawo Mendla
Zwane prawem czystości gamet, mówi, że każdy organizm posiada dwa czynniki (obecnie zwane genami allelicznymi, allele) rządzące pojawieniem się danej cechy, które organizm otrzymuje od swoich rodziców, po jednym od każdego, natomiast w komórkach rozrodczych (gametach) znajduje się zawsze tylko jeden taki czynnik. Jeżeli np. rodzice (P) są różnymi homozygotami o barwie kwiatów czerwonej (geny AA) i białej (geny bb), to powstałe potomstwo (F1) będzie miało w swoim genotypie po jednym genie od rodziców (Ab), a w pokoleniu drugim (F2), powstałym wskutek samozapylenia osobników pokolenia F1, nastąpi rozszczepienie cech w genotypach na typy AA, Ab, bb w stosunku 1:2:1.
Drugie prawo Mendla
Dotyczy dziedziczenia dwóch lub więcej cech i mówi, że cechy te, np. barwa i kształt nasion grochu siewnego, dziedziczą się niezależnie, co, jak obecnie wiadomo, jest słuszne, o ile geny determinujące te cechy nie są sprzężone, tzn. są zlokalizowane w różnych, niehomologicznych, chromosomach. W przypadku skrzyżowania rodziców homozygotycznych pod względem dwóch cech, np. jeden osobnik o dominujących cechach - żółtej barwie i okrągłym kształcie nasion (geny YYRR) i drugi o recesywnych - zielonej barwie i nieregularnym kształcie nasion (yyrr), otrzymamy w pokoleniu F1 jednolite potomstwo o genotypie YyRr, czyli żółtych i okrągłych nasionach, a w pokoleniu F2 cztery różne fenotypy, tzn. dominujący typ rodzicielski o nasionach żółtych, okrągłych, dwa nowe rekombinanty o nasionach żółtych i nieregularnych oraz o nasionach zielonych i okrągłych, oraz recesywny typ rodzicielski o nasionach zielonych i nieregularnych w stosunku 9:3:3:1.
Kwasy nukleinowe, związki wielkocząsteczkowe występujące we wszystkich komórkach i wirusach odgrywające zasadniczą rolę w przekazywaniu cech dziedzicznych i kierowaniu syntezą białek. Łańcuchy cząsteczek kwasów nukleinowych zbudowane są z elementów zwanych nukleotydami, zawierających 3 składniki: kwas ortofosforowy(V), cukier (pentozę) oraz purynową lub pirymidynową zasadą. Kwas dezoksyrybonukleinowy (DNA) zawiera cukier D-dezoksyrybozę, a jako zasady - tyminę, cytozynę, adeninę i guaninę. Kwas rybonukleinowy (RNA) zawiera cukier D-rybozę i zasady: uracyl, cytozynę, adeninę i guaninę. Kwas DNA występuje w chromosomach, chloroplastach i mitochondriach, a jego rolą jest przekazywanie informacji genetycznej (kod genetyczny).
Kod genetyczny, sposób zapisu informacji genetycznej w cząsteczkach DNA (kwasy nukleinowe) w chromosomach, polegający na trójkowej sekwencji nukleotydów (triplety). Przy czterech rodzajach istniejących nukleotydów (zasady purynowe: adenina, guanina, oraz zasady pirymidynowe: cytozyna, tymina) możliwe są 64 trójkowe kombinacje. Każdy aminokwas wchodzący w skład białek syntetyzowanych w komórce kodowany jest przez określoną kombinację trzech nukleotydów (kodon, biosytneza białka). Ponieważ istnieje 20 aminokwasów, większość z nich kodowana jest przez więcej niż jeden kodon (tzw. degeneracja kodu genetycznego). Kod genetyczny jest kodem niezachodzącym, tzn. trójki odczytywane są kolejno i jedna nie zachodzi na drugą. Kod genetyczny jest odczytywany w sposób ciągły (jest bezprzecinkowy), toteż wypadnięcie lub włączenie jednego dodatkowego nukleotydu zmienia kod w całym łańcuchu DNA (mutacje). Np. kod ATC, AAA, AAG, po wypadnięciu cytozyny (C) z pierwszego kodonu zmieni się na ATA, AAA, AG.... Kod genetyczny jest uniwersalny, więc u wszystkich organizmów bez względu na stopień ich rozwoju, dany kodon wyznacza ten sam aminokwas.