SADOWNICTWO

REJESTR ODMIAN:

Krajowy rejestr odmian [KR] - urzędowy wykaz odmian roślin rolniczych, warzywnych i sadowniczych,

których materiał siewny może by wytwarzany i znajdował się w obrocie w Polsce, jak i na obszarze Wspólnoty Europejskiej po wpisaniu do wspólnotowego katalogu.

Obecnie jest wpisanych 135 gatunków.

Księga ochrony wyłącznego prawa [KO] - urzędowy wykaz chronionych odmian i ich hodowców oraz

licencjonobiorców, którzy otrzymali licencję przymusową.

Zadania statutowe:

• wpisywanie odmian do KR

• prowadzenie KR

• przyznanie hodowcom wyłącznego prawa do ich odmian

• prowadzenie KO

• sporządzanie urzędowych opisów odmian wpisanych do KR i KO

• badanie i ocena odrębności, wyrównania i trwałości odmian [OWT]

• badanie i ocena wartości gospodarczej odmian [WGO] dla ważniejszych gospodarczo odmian

• tworzenie metodyk badań OWT i WGO

• tworzenie i koordynacja systemu porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego [PDO] dla odmian wpisanych do KR i znajdujących się we wspólnotowym katalogu odmian

• ocena tożsamości odmianowej partii nasion

• publikacje co 2 miesiące w diariuszu informacyjnym o złożonych wnioskach o wpis odmiany do KR, wnioskach o przyznanie wyłącznego prawa do odmiany, przedłużeniu wpisu w KR, skreśleniu odmiany z KR, przyznawanie licencji przymusowych.

Centralny ośrodek badania ochrony roślin [COBOR] - w Słupi Wielkiej

Sporządza i udostępnia:

• informacje o odmianach wpisanych do KR

• opis botaniczny odmian wpisanych do KR

• listy odmian rolniczych, warzywnych, sadowniczych wpisanych do KR

• listy opisowe odmian, w których umieszcza się informacje o plonach, cechach jakościowych i użytkowych odmian

• informacje o wynikach porejestrowego doświadczalnictwa odmian

GRUSZA

Odmiany letnie:

`Verdi' `Faworytka' (=Klapsa) `Red Faworytka'

Odmiany jesienne:

`Bojniczanka' `Bonkreta williamsa' `Corola' `Hindzik' `Konferencja' `Red bonkreta williams'

Odmiany zimowe:

`General leclerc' `Komisówka' `Lukasówka' `Triumf packhama'

JABŁOŃ

Odmiany letnie:

`Celeste' `Discovery' `Geneva Early' `Katja' `Oliwka żółta' `Piros' `Summerred' `Sunrise'

Odmiany jesienne:

`Antonówka zwykła' `Delikates' `Egeria' `James grive' `Jester' `Lired' `Lobo' `Medea' `Novamac' `Odra' `Sawa' `Waleria' `Witos'

Odmiany zimowe:

`Alwa' `Bel-el' `Cortland' `Cortland Wicki' `Excel' `Elise' `Elpin' `Elshof' `Elstar' `Fantazje' `Freedom' `Gala' `Gala must' `Gloster' `Golden delicious' `Golden delicious reiders' `Goldstar' `Honeygold' `Idared' `Jonagold' `Jonagold boerekamp' `Jonagold decosta' `Jonagored' `Jonagored supra' `Jonica' `Kaksa pomarańczowa' `Ligol' `Ligolina' `Lodel' `Melrose' `Mutsu' `Piglos' `Pilot' `Pinova' `Rafzubin' `Rajka' Rajsmak' `Red boskoop' `Red Jonapince' `Redkroft' `Rubin' `Rubinola' `Rubinstar' `Szampion' `Szampion arno' `Szampion reno' `Topaz' `Zimieje Limmonoje'

Pomologia: dział sadownictwa stanowiacy samodzielną naukę o odmianach drzew i krzewów owocowych → badanie morfologii, anatomii, właśc. użytkowych, poch. , pokrewieństwa, → w niektórych krajach oznacza całe sadownictwo

Hodowla odmian:

• poczatkowo przenoszenie z lasu w pobliże siedzib mieszkalnych

• nowe odmiany przenoszono z kraju do kraju (w Polsce wiele odmain amerykanskich, rosyjskich)

• mutacje wegetatywne (pączkowe) : zmienność niektórych cehc pod wpływem klimatu i war. gleb. → sporty

• nowe metody hodowli : mikrorozmnażanie, krzyżowanie oddalone, in vitro, inżynieria genet.

Kryteria oceny wartości i jakości odmian:

Dawniej Obecnie:

• mrozoodporność - wygląd

• plenność - smak

• pora dojrzewania - jędrność

- plenność

- regularność owocowania

- odpornośc na choroby i szkodniki

- zastosowanie

- termin dojrzewania

Kryteria podziału domian:

• pora dojrzewania owoców:

• praktyczny

• bardziej obiektywny

• umożliwia wybór odmian dla:

• potrzeb rynku

• przechowalnictwa

• przetwórstwa

• wielkość owoców

• zabarwienie - // -

Jabłoń (Malus)

• Rosaceae

• Pomoidae

• Malus sylvestris - jabłon dzika i Malus pumila

• owoc: rzekomy: zalążnia dna kwiatowego, zrośnięte nasady działek, płatków, pręcików + zalążnia

• klimat umiarkowany

• poch.: Chiny, Azja Śr. i Mniejsza. poł - wsch. Europa

• wszystkie części swiata pomiędzy 36 i 55 stopniem szer. geograficznej N, na półkuli S → tam, gdzie sprzyja klimat

• ponad 10 000 odmian

• Polska: 2,5 - 2,7 mln ton / rok

• 7 miejsce w świecie

• 2 miejsce w Europie

• 60 mld ton na świecie

• najwięcej Chiny, USA, Turcja

• pow. uprawy (Polska) - 160 - 170 tys ha

Udział odmian w produkcji światowej:

• Golden Delicoius 18,6 %

• Red - // - 17,5%

• Gala 9,1%

• Granny Smith 5,9%

• Fuji 5,8%

• Jonagold 5,0%

Udział odmian w produkcji polskiej:

- Idared 19%(brak młodych nasadzeń)

- Jonagold 12%

- Szampion 9%

- Lobo 5,5%

- Cortland 5,2%

- Gloster 4,1%

- Ligol 3,7% (najwięcej młodych nasadzeń)

Grusza (Pyrus)

• owoc rzekomy

• główne odmiany w Polsce:

• Lukasówka 25%

• Faworytka (+Red Faworytka) 20,9%

• 
  Konferencja 20,1%

• Komisówka 2,2% najwięcej w nasadzeniach młodych

• 92 tys. ton / rok

• 18 tys. ha

• świat: 22 miejsce

• Europa: 10 miejsce

---