ELEKTROSTYMULACJA - jest to zabieg elektroleczniczy, w którym wykorzystuje się prąd impulsowy.
Działanie biologiczne elektrostymulacji:
- wywołuje kontrolowane skurcze mięśni naśladując normalną ich pracę,
- powoduje zwiększenie wydzielania endorfin,
- umożliwia ćwiczenie mięśni,
- przyśpiesza rekrutację włókien mięśniowych (większość włókien reaguje na impuls)
- poprawia krążenie na skutek skurczu mięśni,
- usprawnia proces oczyszczania komórek z produktów ubocznych przemiany materii.
Metody elektrostymulacji (w zależności od ułożenia elektrod):
1. Elektrostymulacja elektrodą czynną (jednobiegunowa).
2. Elektrostymulacja dwuelektrodowa (dwubiegunowa).
Przed stymulacją stosujemy zabiegi ciepłolecznicze, przez co zmniejszamy opór skóry, a tym samym opróżniamy zmęczenie mięśni (mięsień przekrwiony nie ulega łatwo zmęczeniu).
- czas stymulacji 2-3 (5) min lub 3 x 10-15 skurczów
- przerwa od 1-5 min.
ELEKTROSYMULACJA NORMALNIE UNERWIONYCH MIĘŚNI:
Wykonujemy w celu zwiększenia siły mięśniowej. Ma charakter treningu - elektrogimnastyka.
Poza tym powoduje:
- zmiany strukturalne mięśni,
- utrzymuje lub zwiększa zakres ruchu w stawach,
- ułatwia ruchy dowolne,
- zwiększa metabolizm i ukrwienie mięśni,
- zwiększa przepływ krwi żylnej i limfy w otaczających tkankach.
Stosujemy krótkie impulsy prostokątne, strome i krótkie o czasie trwania 1 sekundy, częstotliwości około 50Hz, wywołującej zupełne skurcze tężcowe. Natężenie minimalne, powinno powodować 30-40 % wzrost maksymalnej siły skurczu izometrycznego mięśnia, a optymalnie 80-100 %.
Metoda dwubiegunowa.
Wskazania:
- uszkodzenie więzadeł stawu kolanowego,
- niestabilność,
- przykurcze mięśniowe,
- bóle krzyża,
- w celu wzmocnienia mięśni grzbietu,
- skoliozy idiomatyczne,
- nietrzymanie moczu lub stolca.
ELEKTROSTYMULACJA MIĘŚNI PORAŻONYCH WIOTKO:
(mięśni odnerwionych - brak odruchów i ruchów dowolnych)
Cel:
- zapobieganie zanikom,
- odbudowa siły mięśniowej,
- usprawnianie upośledzonych grup mięśni,
- zapobieganie wtórnym następstwom porażeń (zaburzeniom krążenia, uszkodzeniom skóry, infekcjom).
Do zabiegu musimy odpowiednio dobrać parametry impulsu trójkątnego głównie czas trwania impulsu i czas przerwy między impulsami. Początkowo impulsy muszą być dłuższe, im większy jest stopień odnerwienia.
Przerwy długie od 2-5 x dłuższe niż czas trwania, aby zapobiec zmęczeniu. Celem jest uzyskanie możliwie silnego skurczu przy małym natężeniu.
Stosujemy stymulację dwubiegunowa i impulsy trójkątne (drażnienie bezpośrednie).
Parametry impulsów trójkątnych według Gillerta (parametry orientacyjne):
Stan mięśnia / Czas impulsu (ms) /Czas przerwy (ms):
Najcięższe uszkodzenia - 400-600-1000 / 2000-5000
Ciężkie uszkodzenia - 150-140 / 1000-3000
Średnie uszkodzenia - 50-150 / 500-1000
Nieznaczne uszkodzenia -10-150 / 50-150
ELEKTROSTYMULACJA MIĘŚNI GŁADKICH:
Wykorzystanie wybiórczego działania impulsów trójkątnych na mięśnie gładkie pęcherza moczowego i jelit.
Zaparcia - zmniejszenie napięcia mięśni gładkich jelita grubego.
- Impuls ▲,
- ti 400-500 ms,
- tp 1000-2000 ms,
- natężenie 25-30 mA.
Stan skurczowy jelita - powodujący zaparcia.
- Impuls ▲,
- ti 100-150 ms,
- tp 2000-3000 ms,
- natężenie 25-30 mA.
Elektrody o powierzchni 200-400 cm2 układamy na brzuchu po obu jego stronach między łukiem żebrowym a grzebieniem biodrowym.
- czas zabiegu 20-30min,
- 3x w tygodniu,
- seria 20-30 zabiegów
Atonia pęcherza moczowego.
- ti 200 ms,
- tp 1000-3000 ms,
- natężenie 15-20 mA.
Elektrody o powierzchni 100-200cm2 - katodę układamy w okolicy spojenia łonowego, anodę (bierną) - w okolicy krocza lub na kości krzyżowej.
- czas zabiegu 10-15 min.
ELEKTROSTYMULACJA W SPASTYCZNOŚCI:
W wyniku porażeń spastycznych dochodzi do przewagi silniejszej grupy mięśniowej, które ulegając przykurczowi rozciągają mięśnie antagonistyczne.
Cel:
- zmniejszenie dolegliwości,
- zmniejszenie bolesnych skurczów,
- poprawa czynności ruchowej,
- zwiększenie siły mięśni antagonistycznych,
- ograniczenie powikłań zwiększonego napięcia.
Stosujemy leczenie farmakologiczne, chirurgiczne, kinezyterapię oraz zabiegi fizykalne (ciepłe kąpiele, parafinę, IR, zabiegi zimnolecznicze, krioterapię, pole magnetyczne, elektrostymulację).
TONOLIZA:
Mechanizm działania stymulacji dwukanałowej polega na:
- włączeniu układu hamującego odruch na rozciąganie poprzez pobudzenie narządu Golgiego,
- wzajemne i naprzemienne torowanie pobudzeń agonistów i antagonistów,
- uczynnianie nowych połączeń wielosynaptycznych.
Stymulacja dwukanałowa jest jedną z metod torowania proprioceptywnego.
W warunkach fizjologicznych występuje równowaga czynnościowa między zginaczami i prostownikami. Utrata centralnej regulacji pobudliwości wrzecion mięśniowych w porażeniach spastycznych wywołuje przewagę silniejszej grupy mięśni, które ulegają przykurczowi rozciągając mięśnie antagonistyczne. W porażeniach spastycznych występuje zaburzenie mechanizmu wzajemnego unerwienia prostowników i zginaczy. Grupa mięśni spastycznych uzyskuje przewagę nad antagonistami i dochodzi do zachwiania tej równowagi.
Tonoliza ma na celu zniesienie lub zmniejszenie spastyczności mięśni i przywrócenie równowagi fizjologicznej. Zadziałanie pojedynczym impulsem o bardzo wysokiej amplitudzie na mięśnie spastyczne wywołuje najpierw ich silny skurcz a następnie ich rozluźnienie. W momencie rozkurczu np. zginaczy, stymuluje się serią impulsów prostowniki. W ten sposób wywołuje się naprzemienną odpowiedź zginaczy i prostowników przetorowując na nowo odruchowy mechanizm wzajemnego unerwienia i przywracając równowagę fizjologiczną.
Technika wykonania:
Stymuluje się zginacze i prostowniki stawu biodrowego, kolanowego, skokowego, ramiennego, łokciowego, nadgarstkowego.
4 elektrody równej wielkości o powierzchni dostosowanej do wielkości kończyny przytwierdza się w okolicy przyczepów początkowych i końcowych głównych zginaczy i prostowników wymienionych stawów.
Porażeniu spastycznemu ulegają głównie zginacze. Elektrody połączone do kanału drugiego przytwierdza się do mięśnia porażonego spastycznie, a z kanałem pierwszym łączy się z antagonistę.
Pokrętłem ustala się opróżnienie, które dla kończyn górnych wynosi od 20-30 ms a dla kończyn dolnych od 50-60 ms.
Następnie włączamy odpowiednią modulację:
- dla stanów ciężkich modulacja trójkątną ▲ unipolarną
- dla stanów lżejszych modulacja trójkątna ▲ bipolarna
Pokrętłem i przełącznikiem ustawia się czas trwania impulsu w granicach od 100-500 ms.
Pokrętłem reguluje się czas przerwy między kolejnymi cyklami pracy w granicach od 0,5-1,5 sekund.
Czas zabiegu 20min.
Pokrętłem włączamy prąd w drugim kanale i dawkując go dochodzimy do silnych skurczów mięśnia spastycznego, co uzyskuje się przy 50-70 mA.
Następnie włączamy prąd w pierwszym kanale i dawkujemy, dążąc do uzyskania widocznych harmonijnych skurczów.
Tonolizę wykonuje się jeden raz dziennie do 20 w serii
Wskazania:
- po udarze i urazie mózgu,
- po operacjach neurochirurgicznych na mózgu,
- stwardnienie rozsiane,
- urazy rdzenia kręgowego,
- porażenia mózgowe u dzieci,
- w pierwszych dniach po udarze mózgu przed rozwinięciem spastyczności,
- czynnościowy kręcz karku.
1