Na podstawie Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17.01.2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela student ma mieć wiedzę o prawach człowieka, dziecka, ucznia i osoby niepełnosprawnej. Poniższy tekst daje przegląd wyżej wymienionych praw. Z każdym z poniższych aktów warto zapoznać się w całości, choć niniejszy tekst wskazuje na najważniejsze ustępy, których znajomość jest obowiązkowa.
O prawach osób powyżej wymienionych dowiadujemy się z trzech źródeł prawa. Pierwsze są aktami prawa powszechnego, drugie i trzecie są aktami prawa Rzeczypospolitej Polskiej.
Po przeczytaniu poniższych aktów prawnych czytelnik będzie wiedział że:
- ludzie rodzą się wolni i równi oraz winni postępować względem siebie w duchu braterstwa,
- dzieci małżeńskie i pozamałżeńskie korzystają z jednakowej ochrony społecznej,
- każdy człowiek ma prawo do nauki,
- nauka na szczeblu podstawowym jest bezpłatna, oświata techniczna i zawodowa jest powszechnie dostępna, a studia wyższe są dostępne dla wszystkich w zależności od zalet osobistych,
- jaki jest cel nauczania,
- dziecko należy chronić przed rasową i religijną dyskryminacją,
- dyscyplina szkolna ma być stosowana w sposób zgodny z ludzką godnością,
- jakie są kategorie niepełnosprawności,
-jakie kroki podejmuje Rzeczypospolita Polska w celu umożliwienia niepełnosprawnym realizacji pełni ich praw,
- jakie są kompetencje Rzecznika Praw Dziecka,
- jak wygląda pomoc psychologiczno-pedagogiczna, kto ją organizuje i jej udziela,
- na jakich zasadach osoby niepełnosprawne przystępują do egzaminów szkolnych.
Spis treści:
1. Akty uniwersalne
1.1. Prawa człowieka
1.2. Prawa dziecka
1.3. Prawa osoby niepełnosprawnej
2. Ustawy
3. Rozporządzenia
Część szczegółowa:
1. Akty uniwersalne
1.1. Prawa człowieka
Pierwszym aktem prawnym, który traktował o prawach wszystkich ludzi jest Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela uchwalona 26.08.1789 r. Z jej tekstem można zapoznać się tutaj:
10 grudnia 1948 została uchwalona Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ. Tutaj należy zwrócić uwagę na art. 1 dotyczący fundamentalnej równości wszystkich ludzi oraz ich powinności względem siebie, art. 25 dotyczący tego, że dzieci małżeńskie i pozamałżeńskie korzystają z takiej samej ochrony społecznej oraz art. 26, który dotyczy prawa do nauki.
1.2. Prawa dziecka
Prawa dziecka (ze wszystkich trzech źródeł) opierają się o powyższe akty praw człowieka, z których się wywodzą i których stanowią rozszerzenie.
Genewska Deklaracja Praw Dziecka z 1924 r. oraz Deklaracja Praw Dziecka ONZ z 20 listopada 1959 r. znajdują się tutaj:
Deklaracja z 1924 r. jest bardzo krótka i należy zapoznać się z nią w całości, natomiast w również krótkiej Deklaracji z 1959 r. należy zwrócić uwagę na zasadę 1 i zasadę 10.
Międzynarodowym traktatem o prawach dziecka jest Konwencja o Prawach Dziecka (Convention on the Rights of the Child) uchwalona 20 listopada 1989 przez Zgromadzenie Ogólne ONZ i ratyfikowane przez 193 kraje ONZ, w tym Polskę.
Tekst Konwencji o Prawach Dziecka znajduje się tutaj:
i tutaj:
W powyższym tekście należy się zapoznać z art. 28 i 29 traktujących o prawie dziecka do nauki, art. 40 o stosunku dziecka do prawa karnego.
Uwagi do realizacji Konwencji o Prawach Dziecka w Polsce znajdują się pod poniższym linkiem:
1.3. Prawa osoby niepełnosprawnej
13 grudnia 2006 r. na forum ONZ została uchwalona Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych. Konwencja została podpisana przez Podpisana przez Polskę, lecz dotychczas nie została przez Rzeczypospolitą Polską nie ratyfikowana. Z polskim tłumaczeniem tekstu konwencji można zapoznać się tutaj:
W tekście Konwencji należy zapoznać się w szczególności z art. 1, który orzeka kto jest osobą niepełnosprawną, z art. 3 pkt. h dotyczącym poszanowania dla rozwijającego się potencjału dzieci niepełnosprawnych i poszanowania prawa dziecka do zachowania swojej tożsamości, z art. 7 dotyczącym praw dzieci niepełnosprawnych i priorytetów w tym zakresie, z art. 9 dotyczącym dostępności udogodnień, z art. 24 dotyczącym praw do edukacji, z art. 29 i 30 dotyczącym uczestnictwa w życiu politycznym, publicznym, kulturalnym oraz rekreacji, zajęć sportowych i innych form wypoczynku. Artykuł 33 w kontekście polskim dotyczy międzynarodowego umocowania Rzecznika Praw Dziecka.
2. Ustawy
Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka z 06.01.2000 (Dziennik Ustaw z 31.01.2000).
Z ustawą można się zapoznać tutaj:
W szczególności należy się zapoznać z artykułami 3, 9 i 10, które traktują o obowiązkach i uprawnieniach Rzecznika Praw Dziecka.
3. Rozporządzenia
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487) znajduje się tutaj:
W powyższym rozporządzeniu w szczególności warto przeczytać § 2-6, które orzekają czym jest czym jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna, kto ją organizuje, kto przy tym współpracuje, kto to inicjuje oraz w jakiej formie pomoc jest udzielana.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1489) znajduje się tutaj:
§ 6 reguluje tryb przystępowania uczniów (lub absolwentów) niepełnosprawnych do egzaminu po szkole podstawowej, gimnazjum, do egzaminu maturalnego lub do egzaminu poświadczającego umiejętności zawodowe.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. Nr 228, poz. 1490) znajduje się tutaj:
§ 2 stanowi o tym, że kształcenie uczniów niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem odbywa się w pełnej integracji z uczniami pełnosprawnymi, § 5 traktuje o zasadach konstruowania i realizowania indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego.
4