Diagnozowanie ADHD
Rozpoznanie ADHD nie jest ani łatwe ani szybkie. Opiera się w dużej mierze na obserwacji dziecka i doświadczeniu lekarza. Nie ma żadnego badania laboratoryjnego, które potwierdzałoby to rozpoznanie. Dodatkowo, ze względu na specyfikę zaburzenia oraz sytuację badania lekarskiego, dzieci mogą nie manifestować podstawowych objawów ADHD nie tylko w czasie pierwszej wizyty u lekarza, ale także podczas kolejnych spotkań.
Lekarz rozpoczyna proces diagnostyczny od wywiadu z rodzicami. Pyta między innymi o przebieg ciąży, porodu, rozwój dziecka, jego kontakty z rówieśnikami, sposób spędzania wolnego czasu i problemy szkolne. Powinien także zebrać informacje od nauczyciela znającego dziecko dłużej niż pół roku, najlepiej od wychowawcy klasy. Jeśli osobista forma kontaktu nie jest możliwa, warto poprosić o pisemną opinię ze szkoły oraz wypełnienie odpowiednich kwestionariuszy.
Kolejnym etapem stawiania diagnozy jest obserwacja zachowania dziecka. Niestety, objawy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej zmieniają się zależnie od otoczenia, w którym przebywa mały pacjent. Najczęściej nasilają się, gdy żądamy się od dziecka zachowania ciągłej uwagi, np. w czasie wysiłku umysłowego. Objawy mogą być słabo wyrażone lub znikać zupełnie w domu lub w warunkach badania w poradni.
Ważnym elementem badania lekarskiego jest rozmowa z małym pacjentem, w tym również bez obecności rodziców. Pozwala ona lekarzowi zebrać ważne informacje o stanie psychicznym dziecka, a także zobaczyć jak dziecko się zachowuje, gdy nie nadzorują go rodzice.
Wzmożona aktywność ruchowa dziecka będąca jednym z kryteriów rozpoznania ADHD może być oceniana w czasie rozmowy lub obserwowana w specjalnie przygotowanym do tego celu pomieszczeniu, a także „mierzona” przy pomocy metod obiektywnych - np. elektronicznego pomiaru ruchów dłoni albo częstości i szybkości ruchów gałek ocznych. Zdolność do koncentracji uwagi jest oceniana w czasie rozmowy i obserwacji dziecka i również możemy ją zmierzyć np. przy pomocy komputerowego testu uwagi ciągłej. Badania te nie są niezbędne do postawienia prawidłowej diagnozy i nie są rutynowo wykonywane w poradniach.
Bardzo popularną metodą oceny zaburzeń typowych dla ADHD są skale i kwestionariusze diagnostyczne, czyli arkusze pytań przeznaczone dla nauczycieli i rodziców. W pełnej procedurze diagnostycznej powinny się znaleźć również testy psychologiczne do oceny inteligencji, zdolności reakcji, motoryki, mowy czynnej oraz zdolności rozwiązywania problemów. Mają one potwierdzić lub wykluczyć istnienie innych zaburzeń układu nerwowego dających podobne objawy jak zespół nadpobudliwości psychoruchowej. W tym samym celu wykonuje się badanie pediatryczne i neurologiczne, a także ocenę słuchu i ostrości wzroku dziecka.
Powyższe metody uzupełniają się nawzajem, co nie oznacza, że brak dostępności niektórych uniemożliwia prawidłowe rozpoznanie ADHD. Doświadczony lekarz na pewno będzie się starał wykorzystać jak najwięcej z nich, aby mieć pewność, że stawia prawidłową diagnozę.