DRAMAT

Dramat (z gr. drama czyli działanie) - jeden z trzech rodzajów literackich (obok liryki i epiki). Jest to właściwie rodzaj sztuki na granicy teatru i literatury. Jako utwór literacki charakteryzuje się przede wszystkim tym, że jest tworzony w celu realizacji scenicznej, jednak występują też dramaty niesceniczne, których autorzy skupili się bardziej na rozbudowie samego tekstu. Ale i te granice są płynne, na początku uważano dramaty romantyczne za niesceniczne, podczas gdy dziś Dziady Adama Mickiewicza to jeden z najczęściej wystawianych dramatów.

Źródła współczesnego dramatu sięgają procesji dionizyjskich od boga Dionizosa, (tragos+ode=pieśń) w starożytnej Grecji. Starożytny dramat posiada akcję (fabułę), a główną postacią jest kozioł wyobrażany jako bożek Pan, który opowiada historię, mit.

Dramaty oparte są przede wszystkim na akcji, która wyrażona zostaje głównie w dialogach i monologach (tekst główny), a także komentarzach, wskazówkach i opisach sytuacji na scenie, czyli didaskaliach (tekst poboczny).

Najczęściej przedstawia bohaterów uwikłanych w konflikty, których nie mogą rozwiązać. Zakończenie może być tragiczne (jak w przypadku tragedii) lub szczęśliwe (komedia).

Za główne odmiany dramatu uważa się komedię i tragedię, ale po przełomie w drugiej połowie XIX wieku granice te są płynne, jednakże główne gatunki dramatu to: dramat poetycki, dramat romantyczny, dramat absurdu, dramat mieszczański, dramat realistyczny, dramat liturgiczny, dramat satyrowy, dramat psychologiczny, dramat historyczny i inne.

Budowa dramatu

• podział na akty, sceny i odsłony

• tekst poboczny, czyli didaskalia

• utarty schemat budowy

• podzielony na role

• brak narratora

• kreowanie świata poprzez dialogi i monologi

• zasada trzech jedności (w dawniejszych czasach) - akcja trwająca 24 godziny, jedno miejsce wydarzeń, jeden problem

Podział dramatu

• komedia

• tragedia

• dramat właściwy

• opera

• misterium

Typy dramatu

• dramat antyczny

• dramat szekspirowski (elżbietański)

• dramat romantyczny

• dramat modernistyczny

• dramat naturalistyczny

• dramat symboliczny

• dramat awangardowy

• dramat współczesny

• dramat historyczny

• misterium (dramat liturgiczny)

• moralitet

• operetka

• komedia

• opera

• jasełka

1

---