Ekonomia-nauka o tym jak społeczeństwo wykorzystuje ograniczone zasoby do produkcji różnego rodzaju dóbr, usług, nauka o podziale pomiędzy różne grupy społeczne; podziale dóbr i osób;

Problemy Ekonomi: - ograniczone zasoby;

Mikroekonomia - zajmuje się badaniem wyników gospodarki, dąży ona do zrozumienia zasad działania konkretnych struktur rentowych np.: rynek samochodowy, rynek pracy

Makroekonomia - badanie gospodarki jako całości, gospodarka dużej skali, ogólny obraz całej gospodarki np.: bezrobocie w skali całego kraju

Problemy ekonomiczne(rozwiązywane przez gospodarkę): -co ma być wytwarzane w danej gospodarce(jakie to są dobra w jakiej ilości mają być dostarczane), -w jaki sposób należy wytwarzać te dobra (jakie surowce, techniki, materiały), -dla kogo mają być te dobra i usługi wytwarzane

Niezbędne nakłady - czynniki produkcji: -ziemia i zasoby-grunty rolne, budowlane, dobra mineralne; -praca-usługa produkcyjna świadczona przez ludzi, liczba roboczogodzin, które są niezbędne do wytworzenia dóbr i usług; -kapitał i technologie-dobra zainwestowane, które są wykorzystywane w procesie produkcyjnym i mogą być one liczone wartością lub ilością zaangażowanego kapitału, liczone na dany moment, technologie - społeczna wiedza na temat metod i sposobów produkcji;

Produkcja - proces wytwarzania różnego rodzaju dóbr i usług mających na celu zaspokojenie potrzeb społecznych

Dobra inwestycyjne(kapitałowe)- dobra, których okres użytkowania jest dłuższy niż 1 rok i nie zużywa się w ciągu jednego cyklu produkcyjnego, dobra służące dalszej produkcji np. maszyny

Dobra konsumpcyjne - wszystkie inne

Dobra finalne - przeznaczone do ostatecznego odbiorcy

Dobra pośrednie-nie zaspokajają potrzeb społecznych, znajdują się w trakcie 1 cyklu produkcyjnego np.: surowiec

Zasada racjonalności działania-polega na wyborze takiego najlepszego wariantu działania, możliwość konkurencji, zastępowanie czymś innym

Działalność gospodarcza-racjonalne rozwiązanie to w efekcie dążenie do minimalizacji ryzyka nie osiągnięcia założonego celu

Ekonomia pozytywna-zajmuje się opisaniem faktów, okoliczności i wzajemnych zależności występujących w gospodarce.

Ekonomia normatywna-mówi o tym jak np.: powinien być zbudowany system gospodarczy

Eksperymenty kontrolowane-występuje wtedy gdy wszystkie inne elementy poza badanym

Prawa ekonomiczne-stałe powtarzające się relacje pomiędzy określonymi zjawiskami ekonomicznymi poznawanie tych praw wymaga obserwacji zjawisk rzeczywistych i różnego rodzaju procesów w gospodarce.

Cele mające zagwarantować efektywność gospodarki:

-produkcja-podstawowym miernikiem sukcesu gospodarczego jest poziom określonej produkcji dóbr i usług;

-zatrudnienie-jak największe, stabilne, ograniczony poziom bezrobocia; -ceny - stabilne, swobodna gra rynkowa, wykorzystywanie elementów popytu i podaży w celu ustalenia cen rynkowych; -stopa inflacji - mianowana wskaźnikiem cen konsumpcyjnych tzw. CPI -wskaźnik mierzy koszt pewnego ustalonego koszyka dóbr zawierającego takie pozycje jak: wydatki na mieszkanie, żywność, odzież, opiekę lekarską

st. Inflacji=[(CPItegoroczne-CPIzeszłoroczne)/CPIzeszłoroczne]*100%; -osiągnięcie równowagi- między eksportem i importem stabilny kurs waluty.

Narzędzia efektywnej gospodarki: -polityka fiskalna - podatki; -polityka pieniężna - kontrola podaży pieniądza na rynku; -polityka dochodowa - polegająca na swobodzie kształtowania się płac i cen; - stosunki międzynarodowe

Gospodarka Rynkowa: 1. Gospodarka nakazowa-alokacja zasobów określona jest przez państwo, które nakazuje przedsiębiorstwom stosowanie się do przyjętych planów gospodarczych.

Mechanizm rynkowy jest formą organizacji gospodarczej w której indywidualni konsumenci i przedsiębiorstwa za pośrednictwem rynków współdziałają w procesie rozwiązywania 3 podstawowych problemów rynkowych.

Rynek - obszar ekonomiczny o ukształtowanej formie i strukturze

Popyt rynkowy - ekonomiczne uzasadnienie zapotrzebowania na różnego rodzaju dobra i usługi Rynkowy popyt konsumpcyjny -ilość dóbr i usług jaką konsumenci chcą i są w stanie w danych czasach nabyć

Krzywa popytu-stanowi graficzny obraz ilości dóbr lub usług jaką nabywcy chcą i są w stanie nabyć w danym okresie czasu przy różnym poziomie cen i stałości(wraz ze wzrostem ceny popyt maleje) C- punkt wielkość popytu jest równa wielkości podaży przy takiej ilości i cenie jaką chcą kupić nabywcy i ilość jaką chcą sprzedać producenci jest równa

Czynniki kształtujące popyt (determinanty popytu): cena danego dobra lub usługi; dochód ludności; ceny dóbr: komplementarnych-wzajemnie się uzupełniają np. benzyna i samochód substytucyjnych- zastępowane; gusty, preferencje i upodobania konsumentów, oczekiwanie co do wielkości stóp procentowych; co do poziomu dóbr komp. I substy. Co do przyszłych dochodów, określenie liczby gospodarstw domowych.

Podaż - to ekonomicznie uzasadniona oferta sprzedaży (określenie ilości dóbr i usług jaką sprzedawcy chcą i są w stanie wytworzyć w danym okresie)

Krzywa podaży - określa zależność pomiędzy ceną danego dobra a tą jego ilością jaką są w stanie dostarczyć jego sprzedawcy

Czynniki podaży: (determinanty) cena danego dobra lub usług, ceny dóbr pośrednich, subsydia i dotacje, warunki atmosferyczne

Rodzaje rynków ze względu na konkurencję

Konkurencja doskonała-wiele firm-łatwe wejści na rynek produkt homogeniczny

Konkurencja monopolistyczna-wiele firm-względnie łatwe wej.-zróżnic. Produkty

Oligopol-kilka firm trudne wejście na rynek-produkt standardowy albo zróżnicowa

Czysty monopol - jedna firma-zablokowane wejście na rynek-jeden produkt

Wady rynków konkurencyjnych: ułomność rynków - brak doskonałej konkurencji - efekty zewnętrzne; rynek efektywny ale rozkład dochodów nieefektywny; koszty produkcji nie są ponoszone przez producentów; rozwój produkcji nie pożądanej; poliferacja produktów(zbyt wiele); brak produkcji dóbr publicznych

Efekty zewnętrzne - działanie wywierające dobry lub zły wpływ na sytuację stron, strony nie płacą za efekty pozytywne i nie wynagradzane są im straty wynikające z działań negatywnych (prywatne koszty lub korzyści nie są równe kosztom lub korzyściom społecznym)

Dobra prywatne - charakteryzują się dużą podzielnością, nabywane są one przez indywidualnych odbiorców czy konsumentów (rywalizacja o te dobra)

Dobra publiczne - dobra nie podzielne , nie obserwujemy rywalizacji, dobra dostępne dla wszystkich

Gospodarstwa kreują popyt Domowe zgłaszają podaż na pracę ustala się cena Przedsiębiorstwa-kreują podaż ustala się cena, zgłaszają popyt na pracę

MODEL PRZEPŁYWÓW W GOSPODARCE:

→Rynek czynników ⇔gospodarstwo domowe ⇔ rynek dóbr ⇔ przedsiębiorstwa

wew.: praca ziemia kapitał ⇔ dobra i usługi ⇔ dobra i usługi ⇔ zasoby

zew.: dochód pieniężny ⇔ wydatki konsumpcyjne ⇔ dochód ⇔ koszty

krąg zewnętrzny odzwierciedla odpowiadające przepływom zasobów rzeczowych przepływy pieniężne krąg wewnętrzny obrazuje przepływy zasobów rzeczowych

Pomiary aktywności gospodarczej danego kraju: mierzenie strumienia 1. wydatków, 2. dochodów, 3. Produktów

Produkt krajowy brutto - wartość pieniężna wszystkich dóbr i usług jakie wytwarza się na terenie danego kraju przy użyciu swoich zasobów w określonym czasie dobra finalne

Całkowita wartość na wyjściu - całkowita wartość na wejściu = wartość dodane

Wartość dodana jest określona jako przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji

Wady PKB: nie uwzględnia dóbr i usług które nie trafiają na rynek, nie uwzględnia degradacji środowiska, nie uwzględnia czasu wolnego

Inwestycje - zakupy różnego rodzaju dóbr kapitałowych lub inwestycyjny dokonanych przez przedsiębiorstwo Oszczędność - część dochodu która nie zostaje wydana na zakup dóbr i usług Zapasy - dobra które utrzymywane przez przedsiębiorstwa na potrzeby przyszłej produkcji lub sprzedaży

Model równowagi w warunkach gospodarki zamkniętej bez udziału państwa

Y=C+I C-wydatki konsumpcyjne; I-wydatki na dobra inwestycyjne PKB=Y

S-oszczędności Y=C+S; S=Y-C; Y=C+S=C+I; S=I

Model gospodarki zamkniętej z udziałem państwa:

Dopływy do rządu: podatki bezpośrednie i pośrednie, wydatki rządowe: dobra i usługi, płatności transferowe

Eksport - dobra które zostały wytworzone w danym kraju a następnie są sprzedane poza jego granice

Import - stanowią go dobra które produkowane są za granicą i tam nabywane na potrzeby gospodarki krajowej

Produkt narodowy brutto PNB + PKB + dochód netto z tytułu własności za granicą

PNN - dochód narodowy = PNB w cenach czynników wytwórczych - amortyzacja

Amortyzacja - nazywana inaczej zużyciem kapitału trwałego .

Realny PNB PNB = PKB + dochód netto z tytułu własności za granicą

-w ujęciu nominalnym mierzy się w cenach bieżących to jest takich gdy osiągano składające się na PKB lub PNB dochody

-w ujęciu realnym koryguje nominalny PKB lub PNB o inflację (wyraża go w cenach istniejących w pewnym okresie

---