(wykład I) 24.09.2006

Elementy postępowania cywilnego

I inst.- sąd rejonowy

II inst.- sąd okręgowy (skarga kasacyjna do NSA)

Struktura sądu rejonowego:

1. tryb procesowy

2. tryb nieprocesowy

Sprawą cywilną jest sprawa z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, prawa pracy jak również zakresu ubezpieczeń społecznych.

Zasady postępowania cywilnego:

1. zasada kontradyktoryjności - oznacza, że stroma dochodząca swoich roszczeń musi je wykazać, zgłaszać wnioski dowodowe na poparcie swoich twierdzeń, co do zasady sąd nie działa z urzędu.

2. zasada szybkości postępowania (art. 6) - nakłada na sąd obowiązek przeciwdziałanie przewlekaniu postępowania.

3. zasada jawności - sprawy cywilne rozpoznawane są do zasady jawnie

Proces: powód i pozwany (może się pojawić interwenient)

Postępowanie nieprocesowe: uczestnicy zainteresowani w sprawie, wnioskodawca i uczestnicy postępowania.

Właściwość sądu:

1. właściwość rzeczowa - zasadą jest, że sprawy cywilne rozpoznają sądy rejonowe, chyba że sprawa jest zastrzeżona do właściwości sądu okręgowego np. sąd okręgowy jest właściwy do rozpoznania spraw I instancji o:

- sprawa nie majątkowa oprócz spraw o ustalenie bądź zaprzeczenie pochodzenia dziecka,

- sprawy autorskie i pokrewne,

- sprawa wynikająca z roszczenia prawa procesowego,

- o prawa majątkowe, których wartość przedmiotu sporu przewyższa 75 tyś zł. Oprócz spraw o alimenty, alimenty wniesienie wspólności majątkowej i z wyjątkiem spraw o uzgodnienie księgi wieczystej.

2. właściwość miejscowa - powództwo wytycza się przed sąd I instancji w okręgu którego pozwany ma miejsce zamieszkania.

3. właściwość przemienna:

- roszczenia przeciwko przedsiębiorcy można wytoczyć przed sąd w okręgu którego znajduje się zakład lub oddział tego przedsiębiorcy,

- powództwo o wykonanie umowy można wytoczyć przed sąd,

- powództwo o roszczenie alimentacyjne i związane z nim roszczenie można wytoczyć według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej.

4. właściwość wyłączna:

- dotyczy praw rzeczowych na nieruchomości (powództwo o własność) można wytoczyć wyłącznie przed są miejsca położenia nieruchomości,

- powództwo ze stosunku małżeństwa - sąd w okręgu, którego małżonkowie mieli ostatnie wspólne zamieszkanie, jeżeli chodź jedno z nich w okręgu tym jeszcze stale przebywa.

5. właściwość w sprawach spadkowych - miejsce zamieszkania spadkodawcy.

Zdolność procesowa - to zdolność do czynności procesowych mają ją osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne.

Zdolność sądowa - każda osoba fizyczna i prawna ma zdolność do występowania w procesie jako strona.

Osoba fizyczna nie mająca zdolności procesowej może podejmować czynności procesowej tylko przez swojego przedstawiciela ustawowego.

Pełnomocnictwo procesowe - strony lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników.

Pełnomocnikiem może być:

• adwokat lub radca prawny,

• rzecznik patentowy w sprawach własności przemysłowej,

• osoba sprawująca zarząd majątkiem strony,

• osoba pozostająca ze stronom w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego zlecenia,

• rodzice, małżonek, rodzeństwo,

• zstępni strony (dzieci wnukowie) oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia,

• współuczestnik strony,

• pracownik przedsiębiorcy (w przypadku przedsiębiorstw),

• przed Sądem Najwyższym adwokat bądź radca prawny.

Wykład II 07.10.2006

Pełnomocnikiem strony może być adwokat lub radca prawny. W postępowaniu przed Sądem Najwyższym jest przymus adwokacki.

2 rodzaje pełnomocnictwa:

* ogólne

* szczególne.

To jest wolą strony czy udziela pełnomocnictwa ogólnego bądź szczególnego.

Koszty procesu:

1. zasada odpowiedzialności za wynik procesu: strona przegrywająca rozprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw lub celowej obrony. Do niezbędnych kosztów procesu zalicza się: koszty sądowe oraz:

- w przypadku strony reprezentowanej przez adwokata nie przekraczające przewidzianych stawek, wydatki jednego adwokata oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

- w przypadku procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem lub radcą prawnym - koszty przejazdu do sądu strony lub jej pełnomocnika i równowartość zarobku utraconego w skutek wstawiennictwa w sądzie przy czym kwoty te nie mogą przekraczać stawki wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika.

Koszty procesu

Koszty sądowe: koszty zastępstwa procesowego

- opłata od pozwu

- opłata od apelacji

- opłata od zażalenia

Zasada rozdzielenia kosztów adekwatnie do wyniku procesu.

Sąd może nie obciążać strony kosztami sądowymi - zasada słuszności - niski zarobek, bieda.

Zwolnienie od kosztów sądowych.

1. ustawowe - np.:

- nie ma obowiązku strona dochodząca ustalić ojcostwa oraz roszczeń z tym związanych (wyprawka dla dziecka)

- strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie obniżenia alimentów.

- sprawy dochodzenia naprawy szkód górniczych.

- pracownik wnoszący powództwo lub strona wnosząca odwołanie do sądu pracy: Ubezpieczeń społecznych.

- Rzecznik Praw Obywatelskich.

2. na wniosek np.:

- zwolnienia od kosztów sądowych może domagać się osoba fizyczna, która złoży oświadczenia że nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Oświadczenie powinno zawierać dane o stanie rodzinnym majątku i dochodach według ustalonego urzędowego wzoru.

Strona zwolniona od kosztów sądowych może domagać się ustanowienia dla niej adwokata lub radcy prawnego z urzędu.

Pozew: wymogi formalne:

1. dokładne określenie żądania a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie kwoty wartości sporu.

2. przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie pozwu.

3. oznaczenie sądu do którego pozew jest kierowany imiona i nazwiska lub nazwy stron ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników a także oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby stron.

4. podpis

5. muszą być dołączone odpisy pism i załączników dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom.

6. pełnomocnictwo

7. jeżeli jest obowiązek wypełnienia formalna to trzeba przepisać pozew na ten formularz.

Doręczenia:

- do rąk adresata

- do rąk domownika z załączeniem kto odebrał

- doręczenia AWIZO - dwukrotne awizowanie.

Może się zdarzyć, że doręczenie jest niemożliwe.

Doręczenie przez wywieszenie na tablicy ogłoszeń np. zamieszkanie przez tzw. zmarłe dusze, śmierć strony bez pozostawienia spadkobierców.

Posiedzenia są jawne chyba że przepisy stanowią inaczej.

Postępowanie musi być sprawne, sąd musi podać następny termin sprawy.

Każda sprawa musi być spisana na protokole przez prokurenta.

Sąd może ukarać karą grzywny do 1000 zł lub kara aresztu do dni 7 (środki zdyscyplinowania stron- świadków).

Terminy:

• ustawowe (np. termin apelacji)

• sądowe (może być przywrócony)

Termin ustawowy nie może być przedłużony ani skrócony.

Termin ustawowy wynika z przepisów a termin sądowy jest ustalony.

Czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bez skuteczna.

Jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu.

Do 1 roku można wnieść o przywrócenie terminu i jeżeli do roku w sprawach rozwodowych druga osoba nie zawarła wniosku.

Wykład III 19.11.2006

Zeznania świadków - świadkami nie mogą być;

- przedstawiciele ustawowi stron (rodzic występuje jako strona)

- osoby które mogą być przesłuchane w charakterze strony jako organy osoby prawnej

- współuczestnicy jednostki np. uczestnik s.c.,

- tajemnice służbowe

- osoba niewidząca, niespostrzegająca i mająca brak komunikowania się.

Obowiązki świadka:

- stawienie się na wezwanie sądu i złożenie zeznań,

- świadek ma prawo odmowy złożenia zeznań kiedy jedną ze stron jest małżonek , wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu przysposobienia.

Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową.

Za nieusprawiedliwione niestawiennictwo sąd skaże świadka na grzywnę poczym wezwie go powtórnie a w razie kolejnego niestawiennictwa skaże ponowną grzywną i może zażądać przymusowego stawiennictwa.

Kara grzywny - 1.000,00 zł.

Za nieuzasadnioną odmowę zeznań lub przyrzeczenia sąd może skazać świadka grzywną lub rozkazać aresztowanie na czas nieprzekraczający tygodnia.

Świadek ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych związanych ze stawiennictwem do sądu a ponadto wynagrodzenie za utratę zarobku.

Orzeczenia:

1. wyrok

• częściowy

• wstępny

2. wyrok zaoczny: sąd wydaj wyrok jeśli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo……….. stawienia się nie wziął udziału w rozprawie. W tym przypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie pozwanego chyba że będą one uzasadnione albo zostały one przytoczone w celu obejścia prawa.

Wyrok wydany w nieobecność pozwanego nie będzie uznany, jeżeli pozwany żąda przeprowadzenia rozprawy pod swoją nieobecność, ale składa w sprawie wyjaśnienie. Wyrok zaoczny musi być doręczony …………….. . od wyroku zaocznego służy sprzeciw 7 dni oraz przysługuje apelacja.

Nakazy zapłaty:

1. w postępowaniu upominawczym - sprzeciw

2. w postępowaniu nakazowym - zwrot (14 dni np. weksel)

Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym:

• wymagany jest pisemny wniosek powoda,

• żądanie jest udowodnione w dołączonym do pozwu :

- dokumentem urzędowym

- zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem,

- wezwanie dłużnika do zapłaty i pisemne oświadczenie dłużnika o uznaniu długu,

- weksel.

Pozwanemu przysługuje Rawo wniesienia zarzutu w terminie 14 dni od doręczenia nakazu zapłaty, pozwany musi wnieść opłatę od zarzutów ¾ . Sąd rozpoznając zarzuty na rozprawi po przeprowadzeniu której wydaje wyrok utrzymujący nakaz zapłaty w mocy względnie uchylającej ten nakaz i orzekającej o żądaniu pozwu.

Nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym:

- nie wymaga wniosku powoda

- nie wymaga złożenia dokumentów wykazujących zasadność pozwu,

- pozwany kwestionując nakaz zapłaty wnosi sprzeciw w ciągu 14 dni, nie uiszcza żadnej opłaty sądowej bowiem obowiązek uzupełnieniem spoczywa na powodzie.

- wniesienie sprzeciwu powoduje utratę mocy nakazu zapłaty.

Wyrok zaoczny

powód pozwany

7 dni 21 dni 7 dni (sprzeciw)

od doręczenia

14 dni

Wyrok

7 dni od ogłoszenia 21 dni na wniesienie apelacji

wniosek o wyroku

14 dni apelacja

Wykład IV 17. 12. 2006

Apelacja:

Apelację od wyroku sądu rejonowego rozpoznaje sąd okręgowy, a od wyroku sądu okręgowego sąd apelacyjny. art. 369. Apelacje wnosi do sądu który wydał zaskarżony wyrok w terminie 2- tygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem, a jeżeli strona nie zażądała uzasadnienia wyroku termin do wniesienia apelacji biegnie od dnia w którym upłynął termin do żądania uzasadnienia ( 7+ 14 dni).

Opłata wynosi 5% od sporu wartości zaskarżenia.

Od wydanego przez sąd w II instancji prawomocnego orzeczenia przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. Przy czym skarga ta jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż 50 tyś., w sprawach gospodarczych niższa niż 75 tyś., a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych niższa niż 10 tyś. zł. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna także w sprawach:

1. o rozwód, o separację, o alimenty, alimenty czynsz najmu lub dzierżawy bądź o naruszenie posiadania.

2. w sprawach rozpoznawczych w postępowaniu uproszczonym.

Postępowanie w sprawach gospodarczych:

Sprawą gospodarczą jest sprawa między przedsiębiorcami ze stosunków wynikających z prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Postępowanie uproszczone znajduje zastosowanie w sprawach należących do właściwości sądów rejonowych:

1. o roszczenia wynikające z umów jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10 tyś zł. a w sprawach o roszczenie z rękojmii, gwarancji lub z niezgodności towaru z umową sprzedaży konsumenckiej jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty.

2. o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Charakteryzuje się formularzami uproszczonym, pozew, odpowiedz na pozew, sprzeciw, muszą być wniesione na formularzu urzędowym.

zagadnienia do egzaminu:

1. właściwość rzeczowa i miejscowa,

2. zdolność sądowa i procesowa,

3. pełnomocnicy procesowi,

4. koszty procesu (z zasady),

5. zwolnienie od kosztów sądowych,

6. obowiązki prawa świadków,

7. orzeczenie i środki zaskarżenia,

8. postępowanie uproszczone,

9. stwierdzenie ………., spadki.

---