Odkształcenie plastyczne - na skutek działania naprężeń w materiale występuje początkowo odkształcenie sprężyste, następnie, w miarę wzrostu naprężeń, odkształcenie plastyczne, a przy dalszym wzroście naprężeń materiał zostaje zniszczony. Zatem, odkształcenie plastyczne następuje wtedy, gdy na metal działają naprężenia większe od granicy sprężystości. Zjawisko to polega na przemieszczeniu się części kryształu względem siebie. Po usunięciu naprężeń kryształ nie wraca już do wyjściowego kształtu. Podatność metalu do odkształceń plastycznych wykorzystywana jest do kształtowania wyrobów poprzez obróbkę plastyczną.

Zgniot metalu - powstaje podczas jednoczesnej przeróbki plastycznej na zimno i kształtowaniem wyrobów. Stopień zgniotu mierzy się najczęściej stosunkiem zmiany przekroju poprzecznego /\s. do przekroju początkowego S_o według wzoru:

Zgniot krytyczny - zgniot, przy którym po rekrystalizacji powstają największe ziarna. Wynosi on, w zależności od metalu, 2-15%.

Odkształcenie plastyczne metali następuje przez:

- poślizg

- bliźniakowanie

Odkształcenie przez poślizg polega na tym, że pod wpływem sił zewnętrznych, za pośrednictwem ruchu dyslokacji (defekt w krysztale), części kryształu przesuwają się względem siebie wzdłuż płaszczyzn i kierunków krystalograficznych najgęściej obsadzonych atomami, zwanych płaszczyznami i kierunkami łatwego poślizgu.

Bliźniakowanie polega na skręcaniu (obrocie) jednej części kryształu względem drugiej o kąt α w określonych: płaszczyźnie i kierunku, na ogół gęsto wypełnionych atomami, charakterystycznych dla danej struktury krystalicznej.

Zjawisko umocnienia - polega na używaniu coraz to większej siły, aby dalej odkształcić materiał. Zjawisko umocnienia wywołane odkształceniem plastycznym w istotny sposób wpływa na przebieg operacji obróbki plastycznej metali na zimno. Ze wzrostem od- kształcenia na zimno zmieniają się własności mechaniczne odkształcanego metalu wpływając na wartości sił i możliwości jego kształtowania.

Rekrystalizacja - proces przywracania zgniecionemu metalowi prawidłowej struktury krystalicznej oraz własności, które posiadał on przed obróbką plastyczną. Proces ten można podzielić na etapy:

- zdrowienie

- rekrystalizacja pierwotna

- rozrost ziaren

- rekrystalizacja wtórna

Zdrowienie przebiega w stosunkowo niewysokich temperaturach. Polega na przegrupowaniu dyslokacji i zmniejszeniu ich gęstości. Powoduje to zmniejszenie energii wewnętrznej metalu. Dyslokacje różnoimienne zanikają, a jednoimienne grupują się w równoległych rzędach w miejscach zwiększonych naprężeń. Po przegrupowaniu dyslokacji powstają granice małego kąta. Zjawisko to nazywa się poligonizacją. Bloki wolne od dyslokacji rozrastają się poprzez wspinanie się dyslokacji wzdłuż podgranic aż do ich zaniku. Rekrystalizacja następuje w wyższej temperaturze niż zdrowienie. Rekrystalizacja pierwotna rozpoczyna się w odkształconym metalu w chwili utworzenia pierwszych granic szerokokątnych. Rekrystalizację określa się jako powstawanie i przemieszczanie się szerokokątnych granic ziaren, z czym związane są procesy tworzenia i rozrostu zarodków nowych ziaren. Rekrystalizacja wtórna polega na szybkim rozroście niektórych ziaren kosztem ziaren małych. Warunkiem koniecznym wystąpienia rekrystalizacji wtórnej jest częściowe lub całkowite zahamowanie rozrostu ziaren pierwotnych w pewnym zakresie temperatur wyżarzania.

Badania stali po obróbce plastycznej

Co to jest zgniot; rekrystalizacja; poślizg i bliźniakowanie; skutek działań naprężeń (odkształcenia); zjawisko umocnienia; etapy rekrystalizacji;

---