Cw02/07.11.09

Dr inż. Andrzej M. Jagodziński

Działalność człowieka a degradacja środowiska życia:

• Zanieczyszczenia wód,

• Zanieczyszczenia powietrza,

• Zanieczyszczenia gleb,

• Zmiany środowiska elektromagnetycznego,

• Wyczerpywanie surowców,

• Zmiany klimatyczne.

Profit - roślina która korzysta z temperatury wytwarzanej w pożarze.

Smog - fotochemiczny i typu lodyńskiego.

Różnorodność biologiczna : bogactwo i rozmaitość form życia.

Bioróżnorodność - rozmaitość organizmów, rozpatrywana na wszystkich poziomach organizacji przyrody i odmian genetycznych należących do tego samego gatunku, poprzez zestawy gatunków, rodzajów, rodzin i jeszcze wyższych jednostek taksonomicznych, także różnorodność ekosystemów które składają się z zespołów organizmów żyjących w poszczególnych siedliskach i tamtejszych warunków fizycznych.

Poziomy organizacji żywej materii:

• Genetyczny - zróżnicowanie genetyczne wewnątrz populacji czy gatunku, określane głównie poprzez poziom heterozygotyczności,

• Gatunkowy - liczba gatunków na jednostkę powierzchni lub w danym środowisku,

• Ekosystemalno- siedliskowy - rozmaitość i zmienność siedlisk, która podtrzymuje różnorodność zasiedlających je zespołów organizmów i ich biocenoz.

Tempo wymierania gatunków:

• Liczba gatunków występujących na Ziemi nie jest dokładnie poznana,

• Skatalogowano ok. 1,75 mln gatunków w tym:

• 52 tys. Kręgowców,

• 1272 mln bezkręgowców (głównie owadów),

• 270 tys. Roślin naczyniowych i mszaków,

• 72 tys. Grzybów,

• 80 tys. Glonów i pierwotniaków (Protista),

• 4 tys. Bakterii.

Niezależnie od rzeczywistej liczby ginących gatunków ważne jest, że każda próba oszacowania strat daje duże liczby.

Destrukcja siedlisk:

• Podejmowanie terenów na cele urbanizacyjne, rolnicze, przemysłowe, prowadzące do przekształcenia struktury krajobrazu i likwidacji siedlisk z całym ich bogactwem gatunkowym,

• Zmiana cech siedliska (biotopu) spowodowane np. eutrofizacją, odwodnieniem, zakwaszeniem gleby, skażeniem substancjami taksycznymi (np. DDT - ptaki drapieżne),

• Fragmentacja ekosystemów.

Bezpośrednia eksploatacja:

• Nadmierna eksploatacja populacji gatunków użytkowych, łowiectwo i kłusownictwo było przyczyną wyginięcia tura, gołębia wędrownego, dronta dodo, moa, alki olbrzymiej, krowy morskiej Stellera, 800 gatunków grzybów w Polsce (20%) jest zagrożonych wskutek nadmiernych zbiorów, chrząszcze, motyle, storczykowate stają się łupem kolekcjonerów,

• Tępienie „szkodników i chwastów” - np. wilka, kajmana.

Introdukcja: zawleczenie obcych gatunków:

• Wskutek introdukcji giną lub wyginęły gatunki tj. żółwie z Galapagos (przyczyna - szczury, koty), przepiórki nowozelandzkie (choroby), torbacze drapieżne (dingo), okoń nilowy (Lates niloticus) wypuszczony w latach 50 XX wieku do Jeziora Wiktorii spowodował wyginięcie ok. 200 gatunków ryb,

• Reliktowy skorupiak skrzelopływka bagienna (Brachinecta paledosa) zniknął pod koniec lat 60 XX wieku ze Stawu Dwoistego w Tatrach prawdopodobnie wskutek zarybiania stawu.

Wtórne zamieranie (efekt kaskadowy):

• Konsekwencja istnienia zależności między organizmami,

• Po zniknięciu gatunków zwornikowych, ogrywających kluczową rolę w strukturze zależności międzygatunkowych, następuje dramatyczna zmiana składu gatunku układu.

---