Ludmiła Rycielska
Psychologia społeczności lokalnych
There is nothing as practical as a good theory. Kurt Lewin, 1952
Psychologia społeczności skupia się na relacji pomiędzy jednostkami a ich społecznym i lokalnym środowiskiem. W tej gałęzi psychologii systemowe i ekologiczne teorie zachowania ludzi wykorzystywane są do projektowania i realizacji działań nakierowanych na zmianę opartą o rozwój i wzrost dobrostanu jednostek oraz ich społeczności lokalnych. W praktyce oznacza to szczególną dbałość o różnorodność (diversity), rozwój wsparcia społecznego, wzmacnianie nieuprzywilejowanych obywateli i grup społecznych (empowerment), a także tworzenie interwencji rozwiązujących i zapobiegających społecznym problemom (prevention&promotion), pracę z grupami, ewaluację społeczną oraz zmianę społeczną uwzględniającą kontekst kulturowy i społeczny.
Uczestnicy kursu „Psychologia społeczności lokalnych” poznają obszar zainteresowania psychologii społeczności, sposoby aplikacji teorii psychologicznych w tworzeniu oraz przeprowadzaniu oddziaływań społecznych, podstawowe metody pracy, a także obszary i metody badawcze.
Plan zajęć
Wstęp do psychologii społeczności lokalnych
definicja i problematyka psychologii społeczności lokalnych, ekologiczne i systemowe teorie zachowania, psychologia społeczności lokalnych w kontekście globalnym, sąsiedztwo i poczucie wspólnoty (sense of community), osiowe wartości psychologii społeczności lokalnych
Chavis, D. M., & Wandersman, A. (1990). Sense of community in the urban environment: A catalyst for participation and community development. American Journal of Community Psychology, 18(1), 55-81.
Lewenstein, B. (2006). Nowe paradygmaty rozwoju układów lokalnych - w stronę obywatelskich wizji społeczności lokalnych. W: J.Kurczewska(red.).Oblicza lokalności. Różnorodność miejsc i czasu (s.221-245). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Levine, M., Perkins, D.V. (1997). The Ecological Analogy. W: M.Levine, D.V. Perkins Principles of community psychology: perspectives and applications (s.111-148). New York: Oxford University Press.
Orford, J. (1992). Theories of Person-In-Context. W: J.Orford Community psychology: theory and practice (s.14-36). Chichester : John Wiley & Sons.
Pyszczek, G. (2006). Sąsiedztwo a lokalność. Wstęp do analizy teoretycznej (246-266). W: J.Kurczewska (red.).Oblicza lokalności. Różnorodność miejsc i czasu (s.221-245). Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
UNFPA State of World Population 2007 Unleashing the Potential of Urban Growth: http://www.unfpa.org/webdav/site/global/shared/documents/publications/2007/695_filename_sowp2007_eng.pdf
Wosiński, M. (1999). Organizacja społeczności a zaangażowanie jej członków (studium przypadku społeczności wyznaniowej). Studia Psychologiczne, t.32 (2), 133- 153.
Experience of Place and Community, prowadzenie: Lynne C. Manzo, University of Washington
Sylabus do tej części zajęć znajduje się w odrębnym dokumencie
Diagnoza społeczności lokalnych
kapitał społeczny, konflikty, narzędzia i metody ewaluacyjne, rozpoznanie potrzeb i możliwości społeczności, różnorodność, potencjał społeczności (community capacity), wielokulturowość, zachowania grupowe, zasoby lokalne, zmiana na poziomie grup i jednostek
Brown, R. (2006). Procesy grupowe. Dynamika wewnątrzgrupowa i międzygrupowa (s.44-62;111-114;153-231). Gdańsk: GWP.
Chaskin, R.J., Brown, P., Venkatesh, S. i Vidal, A. (2007). Budowanie potencjału społeczności lokalnej. W: T.Kaźmierczak (red.) Zmiana społeczności lokalnej. Szkice o kapitale społecznym w praktyce i nie tylko (s.35-71).Warszawa: Instytut Spraw Publicznych. http://www.isp.org.pl
Guide to Measuring Community Core Capacities for Comprehensive Change Initiatives. Association for the Study and Development of Community, 2007. http://www.communityscience.com/
Nelson, G., Prilleltensky, I. (2005). Small Group and Individual Interventions. W: G.Nelson, I.Prilleltensky (red.). Community Psychology. In Pursuit of Liberation and Well-Being (s.211-234). New York: Palgrave Macmillan.
Levine, M., Perkins, D.V. (1997). The Problem of Change. W: M.Levine, D.V. Perkins Principles of community psychology: perspectives and applications (s.338-369). New York: Oxford University Press.
Oyster, C.K. (2002). Grupy (r.9, r.10). Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Skrzypczak, B. (2001). Społeczności lokalne- zmierzch czy renesans? Roczniak Boris, 6, 8-26. http://old.boris.org.pl/pl_jakmozemypomocpublikacje.html
Praca ze społecznością lokalną
badania w działaniu, dynamika grup, etyka pracy psychologa ze społecznością lokalną, mechanizmy samopodtrzymujące zmianę, metodologia badań, partycypacja społeczna, prewencja i interwencja
Lewin, K. (2010). Badania w działaniu a problem mniejszości. W:H.Cervinkowa, B.D.Gołębniak (red.).Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane (s.5-18). Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Diani, M. (2008). Analiza sieciowa. W: Dynamika życia społecznego (s.191-214). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Działaj lokalnie 2006-2007. http://www.filantropia.org.pl/pl/content/index/read/id/449/title/Dzialaj_Lokalnie_-_Raporty.html
Levine, M., Perkins, D.V. (1997). The Ethics of Community Intervention. W: M.Levine, D.V. Perkins Principles of community psychology: perspectives and applications (s.426-429). New York: Oxford University Press.
Orford, J. (1992). Research Methods. W: J.Orford Community psychology:theory and practice (s.108-133). Chichester: John Wiley & Sons.
Snyder, M. (2009). In the Footsteps of Kurt Lewin: Practical Theorizing, Action Research, and the Psychology of Social Action. Journal of Social Issues, Vol. 65, No. 1, 2009, 225-245.
Susman, G.I., Evered, R.D. (2010). Ocena naukowych walorów badań w działaniu. W:H.Cervinkowa, B.D.Gołębniak (red.).Badania w działaniu. Pedagogika i antropologia zaangażowane (s.89-115). Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
What is community empowerment? CDX Changes: http://www.communityscience.com
Zimmerman, M.A. (1995). Psychological Empowerment: Issues and Illustrations. American Journal of Community Psychology, Vol. 23, No. 5, 581-599.
Nelson, G., Prilleltensky, I. (2005). Small Group and Individual Interventions. W: G.Nelson, I.Prilleltensky (red.). Community Psychology. In Pursuit of Liberation and Well-Being (s.235-290). New York: Palgrave Macmillan.