Prawne podstawy ochrony środowiska
1. Charakter prawny studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy
Za ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
Art. 9
3. Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy.
4. Ustalenia studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów
miejscowych.
5. Studium nie jest aktem prawa miejscowego.
2. Charakter prawny miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP) stanowi podstawę planowania przestrzennego w gminie. Zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest aktem prawa miejscowego. Plan miejscowy nie może naruszać ustaleń studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, co stwierdza Rada gminy przed jego uchwaleniem (Art. 20 ust. 1 ustawy[1]).
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest aktem planowania przestrzennego w przeciwieństwie do studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy, które wyraża jedynie politykę przestrzenna gminy; nieobowiązkowy aczkolwiek mający przymiot prawa miejscowego, a zatem powszechnie obowiązujący (w ramach danej jednostki terytorialnej); może być podstawą do wydania decyzji administracyjnej; sporządzany dla części terytorium; sporządzany przez wójta (w gminach wiejskich), burmistrza (w miejskich lub miejsko-wiejskich) bądź prezydenta miasta (w miastach liczących powyżej 100 000 mieszkańców lub będących siedzibą województwa przed 1 stycznia 1999 roku), zaś uchwalany przez radę gminy (radę miasta); składa się z dwóch części: tekstowej i graficznej.
3. Dostęp do informacji o środowisku
Każdy ma prawo do informacji o środowisku i jego ochronie w granicach określonych ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227, z późn. zm.; nazywanej dalej ustawą). Prawo do informacji o środowisku i jego ochronie jest prawem konstytucyjnym dowolnej osoby fizycznej lub prawnej, niezależnie od narodowości, miejsca zamieszkania lub siedziby.
Udostępnieniu, na zasadach powyższej ustawy, podlegają informacje znajdujące się w posiadaniu organu administracji lub które są dla niego przeznaczone (informacje, którymi w imieniu organu dysponują osoby trzecie, w tym też informacje, których organ ten ma prawo żądać od tych osób trzecich), wymienione w art. 9 ustawy dotyczące m.in.:
stanu elementów środowiska oraz wzajemnego oddziaływania między tymi elementami,
emisji i zanieczyszczeń oddziałujących lub mogących oddziaływać na środowisko,
środków i działań (w tym analiz gospodarczych i założeń), które mają faktycznie lub potencjalnie wpływ na poszczególne elementy środowiska lub ich ochronę oraz raportów w tym zakresie,
stanu zdrowia, bezpieczeństwa i warunków życia ludzi w zakresie oddziaływania na nie stanu środowiska i emisji,
stanu obiektów kultury oraz budowlanych w zakresie oddziaływania na nie stanu środowiska i emisji.
4. Formy ochrony przyrody o charakterze obszarowym i obiektowym
Za ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody:
Art. 6
1. Formami ochrony przyrody są:
1) parki narodowe;
2) rezerwaty przyrody;
3) parki krajobrazowe;
4) obszary chronionego krajobrazu;
5) obszary Natura 2000;
6) pomniki przyrody;
7) stanowiska dokumentacyjne;
8) użytki ekologiczne;
9) zespoły przyrodniczo-krajobrazowe;
10) ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
2. W drodze porozumienia z sąsiednimi państwami mogą być wyznaczane przygraniczne
obszary cenne pod względem przyrodniczym w celu ich wspólnej ochrony.