Atkins i rewolucja w diecie, Podstawy żywienia, Dietetyka

W ostatnim czasie znacznie wzrosło zainteresowanie dietą Atkins'a. W przeciwieństwie do diet dotąd zalecanych, jej podstawę stanowi dosyć drastyczne ograniczenie spożycia węglowodanów. W krótkim komentarzu zamieszczonym w Medical Journal of Australia Riley omawia prawdopodobny mechanizm działania diety, jej skuteczność i bezpieczeństwo. Utrata masy ciała w fazie początkowej związana jest najpewniej z odwodnieniem (zmniejszeniem zapasów glikogenu), w późniejszym czasie jest jednak rezultatem zmniejszonego pobierania pokarmu. Czynnikami odpowiedzialnymi za zmniejszone spożycie mogą być: nasycające działanie diety wysokobiałkowej, mniejsze pobieranie pokarmu ze względu na jego małą różnorodność oraz utrata apetytu, związana z pojawiającą się w trakcie stosowania diety ketozą. W czterech randomizowanych badaniach (dwóch trwających 6 miesięcy i dwóch trwających 12 miesięcy) porównano stopień utraty masy ciała u otyłych mężczyzn i kobiet stosujących dietę niskowęglowodanową i konwencjonalną dietę niskotłuszczową. Po 6 miesiącach we wszystkich wykazano większą o 4-6 kg utratę masy ciała wśród badanych stosujących dietę niskowęglowodanową, jednak po 12 miesiącach istotnych różnic już nie obserwowano. Chociaż wskaźnik zaniechania obu diet we wszystkich badaniach był wysoki (21-43%), to można zauważyć (choć nieznamienną statystycznie) tendencję do łatwiejszego utrzymywania diety niskowęglowodanowej. W 12-miesięcznej obserwacji dieta niskowęglowodanowa nie wpłynęła niekorzystnie na czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego takie jak: poziom cholesterolu całkowitego i LDL, wartości ciśnienia tętniczego, poziom glikemii i insuliny na czczo. W badaniach porównujących dietę niskowęglowodanową z dietą niskotłuszczową, zaobserwowano nawet korzystny wpływ tej pierwszej na poziom trójglicerydów i frakcji HDL. Nie znamy konsekwencji stosowania diety z ograniczeniem cukrów przez czas dłuższy niż 12 miesięcy. Spekuluje się, że długotrwałe odżywianie według jej zasad może mieć niekorzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, funkcję nerek (w związku z proteinurią towarzyszącą wysokiemu spożyciu białka) czy układ kostny (w związku z relatywnie niską podażą wapnia i hiperkalciurią w przebiegu diety wysokobiałkowej). Autor zaleca osobom stosującym dietę ubogowęglowodanową spożywanie dużej ilości owoców i warzyw oraz zastępowanie tłuszczów nasyconych nienasyconymi.