Powszechna Deklaracja praw człowieka:
Uchwalona 10 grudnia 1948r. obowiązuje na arenie międzynarodowej obowiązuje praktycznie we wszystkich państwach świata.
Art.1 wszyscy ludzie od urodzenia są równi
Atr.2 wszyscy ludzie obdarzeni są rozumem
Art.3 prawo do życia
Art.16 prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny
Art. 22-27 prawo do ubezpieczeń społecznych(22), prawo do pracy(23)- 3 elementy: swobodny wybór pracy, odpowiednie i zadowalające warunki pracy, prawo do ochrony przed bezrobociem, każdy pracujący ma prawo do odpowiedniego i zadowalającego wynagrodzenia, prawo do tworzenia związków zawodowych, prawo do urlopu i wypoczynku. (24) urlop powinien być płatny, czas pracy powinien być zmniejszony, prawo do odpowiedniej stopy życiowej, (25) matka i dziecko mają prawo do specjalnej opieki, (26) prawo do nauki, (27) prawo do swobodnego uczestniczenia w życiu kulturalnym.
Europejska karta społeczna: (socjalna)
Uchwalona przez radę europy 1967r. ale obowiązuje też w UE. Sformułowano w niej 19 praw socjalnych po 1967r. kilkanaście razy zmieniano zapisy karty. Rada Europy 1996r. sporządzono aktualny tekst i uchwalono nowy dokument ,,Zrewidowana Europejska Karta społeczna” (1996r. 31 praw)
Art1. Prawo do pracy
Art.2 prawo do odpowiednich warunków pracy
-prawo do odpowiedniego wymiaru czasu pracy
-prawo do skracania wymiaru pracy
-prawo do płatnych dni świątecznych
- prawo do urlopu wypoczynkowego
Art.3 prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
Art.4 prawo do sprawiedliwego wynagrodzenia
Art.5 prawo do organizowania się
Art.6 prawo do rokowań zbiorowych
Art.7 prawo dzieci i młodocianych do ochrony
Art.8 prawo pracownic do ochrony macierzyństwa
-prawo do płatnego urlopu macierzyńskiego
-ochrona kobiety w ciąży przed zwolnieniem z pracy
-prawo do przerwy w pracy aby nakarmić dziecko piersią
Art.9 prawo do poradnictwa zawodowego
Art.10 prawo do szkolenia zawodowego
Art.11 prawo do ochrony zdrowia
Art.12 prawo do zabezpieczenia społecznego
Art. 13 prawo do pomocy społecznej
Art.14 prawo do korzystania za służb opieki społecznej
Art.15 prawo dotyczy osób niepełnosprawnych
-prawo do samodzielności
-prawo do integracji społecznej
-prawo do udziału w życiu wspólnoty
Art.16 prawo rodziny do ochrony społecznej, prawnej i ekonomicznej
Art.17 prawo dzieci i młodocianych do ochrony socjalnej, prawnej i ekonomicznej
Art.18 prawo do prowadzenia działalności zarobkowej na terytorium innych stron
Art.19 prawo pracowników migrujących i ich rodzin do ochrony i pomocy
Art.20 prawo do równych szans i do równego traktowania w sprawach zatrudnienia i wykorzystywania zawodu
Art.21 prawo do informacji i konsultacji
Art.22 prawo do udziału w określaniu polepszaniu warunków pracy
Art.23 prawo osób w podeszłym wieku do ochrony socjalnej
Art.24 prawo do ochrony w przypadku zwolnienia z pracy
Art.25 prawo pracowników do ochrony ich roszczeń w przypadku nie wypłacalności pracodawcy
Art.26 prawo do poszanowania godności w pracy
Art.27 prawo pracowników mających obowiązki rodzinne do równości szans i równego traktowania
. Art 28 prawo przedstawicieli pracowników do ochrony w przedsiębiorstwach i udzielania im ułatwień
Art.29 prawo do informacji i konsultacji w toku postępowania związanego ze zwolnieniami grupowymi
Art.30 prawo do ochrony przed ubóstwem i marginalizacją społeczną
Art.31 prawo do mieszkania
Karta Praw Podstawowych UE
- uchwalona w roku 2000 (traktat lizboński)
- ratyfikowana przez prawie wszystkie kraje, oprócz Wielkiej Brytanii i Polski
- składa się z 7 części:
1) godność
2) wolność
3) równość
4) solidarność
5) prawa obywatelskie
6) wymiar sprawiedliwości
7) postanowienia ogólne
Cz. I (godność)- prawa do życia, zakaz tortur, niewolnictwa, pracy przymusowej.
Cz. II (wolność)- poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego, prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny, prawo do nauki. Wolności wyboru zawodu, prawo podejmowania pracy.
Cz. III (równość)- zakaz dyskryminacji, równość mężczyzn i kobiet, szczególne prawa dziecka (prawo do opieki, ochrony dzieci, do swobodnego wyrażania poglądów, prawo do bezpośredniego kontaktu z obojgiem rodziców), prawo osób w podeszłym wieku (prawo do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym), integracja osób niepełnosprawnych (prawo do pełnego udziału w życiu społecznym)
Cz. IV (solidarność)- prawa pracownicze- prawo do informacji i konsultacji, prawo do rokowań i działań zbiorowych, prawo dostępu do usług i wyszukiwania miejsc pracy, prawo do ochrony w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy, prawo do należytych i sprawiedliwych warunków pracy, zakaz pracy dzieci i szczególna ochrona młodocianych w pracy, prawna ekonomiczna i społeczna ochrona rodziny, prawo do zabezpieczenia społecznego, prawo do ochrony zdrowia.
Karta Socjalna Wspólnoty Europejskiej (karta podstawowych praw socjalnych pracobiorców w krajach wspólnoty Europejskiej- pełna nazwa)
Prawo do swobody poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania
Prawo do zatrudnienia i wynagrodzenia za pracę
Prawo do poprawy warunków życia i pracy
Prawo do ochrony socjalnej
Prawo do zrzeszania się i negocjowania umów zbiorowych
Prawo do kształcenia zawodowego
Prawo do równego traktowania kobiet i mężczyzn
Prawo do informowania i uwzględniania opinii pracowników
Prawo do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy
Prawo do szczególnej ochrony dzieci i młodzieży
Szczególna ochrona ludzi starszych
Prawo do szczególnej ochrony osób niepełnosprawnych
Konwencja o Prawach dziecka:
-uchwalona w 1989r. 10 listopad
Art.1 definicja dziecka
Art.2 zakaz dyskryminacji
Art.7 prawo do tożsamości ( prawo do imienia i nazwiska, do obywatelstwa, do poznania swoich rodziców)
Art.10 prawo do pełnej rodziny
Art.12,13,14 prawo do swobodnego wyrażania poglądów
Art.15 prawo do swobodnego zrzeszania Si e oraz prawo do zgromadzeń i manifestacji
Art.19 prawo do ochrony przed wszelkimi formami przemocy fizycznej i psychicznej
Art.23 prawo do życia w normalnych warunkach dzieciom niepełnosprawnym
Art.26 prawo do zabezpieczenia społecznego
Art.27 prawo do odpowiedniego poziomu życia
Art.28 prawo do nauki
Art.31 prawo dziecka do wypoczynku
Art.32 prawo do ochrony przed wyzyskiem ekonomicznym
Art.33 prawo do ochrony przed narkotykami
Art.34 prawo do ochrony przed wszelkimi formami wyzysku seksualnego
(2) Europejska Konwencja o Podstawowych Prawach i Wolnościach Obywatelskich
Art.2 Prawo do życia - człowiek ma prawo do zycia (wyjątek kara śmierci), od '83 zniesiona kara śmierci
Art.3 Zakaz torturowania
Art. 4 Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej
Art. 8 Prawo do poszanowania zycia prywatnego i rodzinnego
Art. 12 Prawo do zawarcia małżeństwa
Art. 19 Europejski Trybunał Praw Człowieka
Art. 34 Skarga indywidualna