WSTĘP DO PSYCHOLOGII
Psychologia - nauka o człowieku, zajmuje się jego opisem; opisem procesów jakie w nim zachodzą; wyjaśnia zachowania.
BEHAWIORYZM
1913 - w USA ukazała się książka Johna Watsona „Behaviorum” (krytyka psychologii klasycznej)
Możemy badać tylko i wyłącznie to co możemy zaobserwować
Podstawowa metoda: obserwacja
Nie zajmowali się nieświadomością
- kategoria: czarna skrzynka - wszystko to do czego nie ma bezpośredniego wglądu, czego nie da się zbadać
S --> R (Bodziec - Reakcja) każde zachowanie człowieka jest reakcja na jakiś bodziec
S --> O --> R (O - organizm; czynniki wewnętrzne, które mogą generować nasza reakcję)
Instynkty wg Watsona są łańcuchami odruchów;
- model sieci telefonicznej - zakłada, że człowiek jest prostą sumą przyczyn i skutków
- peryferyczna teoria myślenia - myślenie jest obserwowalne, bo: jest czynnością fizjologiczną; w momencie myślenia - ruchy strun głosowych i gardła; obserwacja! myślenie - „ciche mówienie”
Pawłow - badania nad odruchami; twórca warunkowania klasycznego
- odruchy bezwarunkowe (wrodzone) & odruchy warunkowe (nabyte)
człowiek przynosi ze sobą na świat niewielka liczbę odruchów bezwarunkowych;
bodźce - „zmienne niezależne”; reakcje- „zmienne zależne”
- warunkowanie klasyczne (reaktywne, I-go typu) & warunkowanie instrumentalne (sprawcze)
warunkowania instrumentalne prowadzą do osiągnięcia celu i otrzymania nagrody (pozytywne) / aby uniknąć kary (negatywne)
odróżnienie: warunkowanie klasyczne - nie mamy wpływu; warunkowanie instrumentalne - sprawcze, intencja!
Eksperyment Skinnerowski: kiedy zwierzę wykona dany ruch, daje mu się nagrodę. Jeśli robimy to systematycznie to po pewnym czasie zwierze wykonuje ten ruch coraz częściej - domaga się w ten sposób nagrody --> odruchy instrumentalne.
Zachowania reaktywne i operatywne. Reaktywne - reakcja na określony bodziec; operatywne - zachowanie celowe, dzięki niemu zwierzę dostawało nagrodę, ale: to też tylko odruch, nie ma tu celowości w sensie przewidywania następstw.
Każde zachowanie wzmacniane utrwala się bez względu na to, jaki był pierwotny bodziec.
Modelowanie - nauka przez obserwację.
PSYCHOANALIZA (psychologia głębi)
Początek XXw.
- twórcą wiedeński psychiatra Sigmund Freud, zajmował się ludźmi chorymi (późniejszy zarzut, że ludzie chorzy zostali w tej koncepcji pierwowzorem człowieka w ogóle)
- instynkt jako wewnętrzna siła napędowa
Struktura - Funkcja (obserwując funkcje człowieka jako organizmu, odtwarzamy jego wewnętrzną strukturę i na jej podstawie wyjaśniamy znane funkcje)
- przedmiot badań: nieświadomość!
popęd seksualny - libido
id - popędy, część zwierzęca w nas,; kieruje się zasadą przyjemności;
ego - wypadkowa tych dwóch sił (id i superego); strefa świadomości człowieka, zasada realizmu;
superego - normy moralne; sumienie, zasada moralności
popęd --> niezaspokojenie --> frustracja --> mechanizmy obronne
mechanizmy obronne:
Racjonalizacja - nieadekwatne wyjaśnianie przyczyn zachowania; 2 rodzaje: kwaśne pomarańcze (coś co lubimy - wmawiamy sobie, że nie lubimy); słodkie cytryny (na odwrót)
Sublimacja - czynności zastępcze
Kompensacja - nagradzanie siebie za porażki
Fiksacja - uporczywa próba rozwiązania problemu bez szans na sukces
Supresja - tłumienie
Rozmycie
Generalizacja
Projekcja - rzutowanie na innych
- teoria hydrauliczna - człowiek to zamknięte naczynie, w którym w momencie kiedy nie możemy zaspokoić swoich potrzeb rośnie w nas ciśnienie --> wentyl bezpieczeństwa; tutaj: mechanizmy obronne.
(superego)
Popęd → niezaspokojenie → frustracja → mechanizmy obronne
↓ ↑
Zaspokojenie → poczucie winy → frustracja
↓
Sublimacja, / tu: zachowania społecznie akceptowane /