 | Pobierz cały dokument proces.rzymski.prawo.i.rok.prawo.rzymskie.doc Rozmiar 73 KB |
Proces legisakcyjny
-najstarszy proces prywatny
-postępowanie toczyło się wyłącznie na podstawie ustawy (legis actio) - stąd nazwa, można było nim dochodzić tylko takich spraw które przewidywała ustawa - wąski zakres zastosowania
-w obu fazach postępowanie toczyło się ustnie
-w fazie in iure strony musiały wygłaszać ściśle określone formuły - pomyłka prowadziła do przegrania procesu - skrajny formalizm
-znano 5 sposobów postępowania tzw. modi lege agendi - 3 służyły do przeprowadzenia postępowania sądowego a 2 - egzekucji
-legis actio sacramento - posługiwano się nią w rozstrzyganiu sporów, charakter ogólny, służyła dochodzeniu praw związanych z władztwem powoda (legis actio sacramento in rem) jak i roszczeń o charakterze zobowiązaniowym (legis actio sacramento in personam)
-obie strony wzywały się do ustanowienia sacramentum - pewnej kwoty pieniężnej 50 asów, gdy wartość poniżej 1000 asów; 500 asów, gdy wartość powyżej 1000 asów), kwota ta była deponowana w świątyni i wtedy spór wkraczał w drugą fazę - apud iudiciem, w której sędzia rozstrzygał, które sacramentum jest słuszne, strona przegrywająca traciła swoje sacramentum na rzecz świątyni a jeśli był to pozwany to musiał on dodatkowo zaspokoić powoda pod rygorem egzekucji (legis actio per manus iniectionem)
Proces formułkowy
Geneza:
-pretor dla peregrynów udzielał instrukcji (formułki) przy przekazywaniu spraw rekuperatorom
-opiera się na władzy pretorskiej a nie na ustawie - iudicium imperio continens
-lex Aebutia - wszyscy mogą korzystać
-pretor mógł udzielić ochrony prawnej we wszystkich słusznych (wg jego uznania) sprawach
Faza in iure:
-prywatne wezwanie pozwanego przez powoda do stawienia się przed pretorem (jeżeli się nie stawił można go było doprowadzić siłą; także osoba trzecia - windeks - mogła dać gwarancję że pozwany stawi się w terminie późniejszym; albo i sam pozwany przyrzekał powodowi zapłatę gdyby się nie stawił)
-wzywając do sadu powód powinien poinformować go o rodzaju pretensji (editio actionis pozasądowa) i powtórzyć przed pretorem (sądowa editio actionis)
-postulatio actionis - wniesienie przez powoda prośby do pretora o udzielenie mu actio (główny warunek przeprowadzenia procesu)=> datio actionis - gdy dawał; denegatio actionis - gdy odmawiał, w tym przypadku powód mógł się odwołać (intercessio) do innego pretora lub konsula, bądź mógł próbować po zmianie na stanowisku pretora
-pretor przyznawał skargę na podstawie ustawy (iudicium legitimum), albo na podstawie przysługującego imperium (iudicium imperio continens)
-confessio in iure - gdy pozwany uznawał roszczenia powoda, koniec sprawy, zastępowała ona wyrok i stanowiła tytuł egzekucyjny
 | Pobierz cały dokument proces.rzymski.prawo.i.rok.prawo.rzymskie.doc rozmiar 73 KB |