Psychologia społeczna-nauka o zachowaniu

Zachowanie-interakcja organizmu i jego środowiska oraz oddziaływanie na własne ciało - świadome i nieświadome procesy fizjologiczne

Dziedziny zadań podstawowych w psychologii:

-poznawcza

-rozwojowa

-społeczna

-porównawcza

-fizjologiczna

-psychometryczna

Umiejętności psychologiczne

- kierowanie uwagi

- kształcenie pamięci

- metody uczenia się

• Kontrola emocji (radzenie sobie ze stresem frustracja)

• Manifestowanie postaw

• Budowanie pozytywnego obrazu siebie

• Budowanie odpowiedzialności za siebie

• Racjonalne gospodarowanie czasem i własnymi siłami psychicznymi

Psychologia społeczna zajmuje się psychologiczną analizą zjawisk społ.

F.H. Allport- psych. Społeczną określił jako społeczne badanie zachowania się i społecznej świadomości jednostki

G.Murphy- psychologia społ. Zajmuje się procesem przy pomocy, którego organizm poszczególnej jednostki zostaje uspołeczniony

Wpływ społeczny to zjawisko lub proces zachodzący pomiędzy osobami, a jego wyrazem są zmiany przekonań i zachowania się osób

Następstwa wpływu społecznego

1. Uleganie

2. Identyfikacja

3. Przyjmujemy jako własne wzorce społeczne (wprowadzamy wzorzec społeczny)

Formy komunikowania się

• Ekspresja niewerbalna:

-mimika

-kinematyka

-pozycja

-postawa

• Werbalne

Najbardziej wymowna część ciała

Komunikowanie się

Częste gestykulowanie stanowi element ogólnego affilliatywnego stylu, który mówi z pozytywnych uczuciach danej osoby wobec otoczenia. Gesty odzwierciedlają wg Wkmana i Friesena stan psychiczny osoby a zwłaszcza osób chorych

„Ręce, które lubią uczyć”

Odległość- zainteresowanie osób- bliska odległość

Na jaką odległość ludzie pozwalają przybliżyć się do siebie?

Naruszenie niewidzialnej granicy =silne napięcia, niepokój zażenowanie. U Latynosów-mniejsza odległość, stąd w kontakcie jeden zwiększa drugi zmniejsza dystans. Tam gdzie dystans fizyczny nie istnieje (np. winda) osoby starają się wytworzyć dystans psychiczny (patrzenie w sufit, na wskaźnik pięter itp.)

,”Gdy oczy mówią jedno, a usta drugie, wówczas doświadczony człowiek polega na mowie oczu”(R.W. Emerson)

Mimo istnienia różnych kanałów komunikacji służących do wyrażania myśli, uczuć (werbalny, lokalny, mimiczny, ruchowy) zakładamy zwykle, że wszystkie one wyrażają to samo.

Kanały informacji i ich wpływ na ogólną interpretację tej informacji

Ogólne uczucia = 7% uczucia wyrażonego słowami+38% uczucia wyrażonego głosem + 55% uczucia wyrażonego mimiką (Mehrebion 1971)

Zatem: ludzie bardziej skłonni są ufać twarzy, mniej słowom

Wynika to z tego, że: kanał słowny - jest dobrze kontrolowany, kanały niewerbalne nie są tak dobrze kontrolowane i dlatego odzwierciedlają w sposób bardziej bezpośredni głębsze, prawdziwe uczucia i postawy danej osoby

Niespójne komunikaty (np. sarkazm lub jego przeciwieństwo) mogą wywierać bardzo ujemny wpływ na ludzi (Teoria blokady-podwójnego wiązania dwie lub więcej niezgodne informacje wymagające od danej jednostki niemożliwych

Konformizm-dostosowanie własnego zachowania, sposobu myślenia do zachowania sposobu myślenia grup (innych ludzi ich oczekiwań) niezależnie od tego czy mają one charakter pozytywny czy negatywny

Konformizm można zdefiniować jako zmianę zachowania lub opinii danej osoby spowodowaną rzeczywistym lub wyobrażonym naciskiem ze strony jakiejś osoby lub grupy ludzi.

Jakie czynniki powodują nasilenie lub osłabienie konformizmu?

1. Jednomyślność opinii większości - spotkanie, choć jednego sprzymierzeńca podzielającego nasze stanowisko spowoduje jednak, że już z tą opinią niechętnie się zgadzamy. Tendencja do podporządkowania się naciskowi grupy jest mniej więcej tak samo wielka wtedy, gdy jednomyślną większość składa się tylko z 3 osób jak i wtedy, gdy składają się one z kilkunastu osób

2. Osobowość jednostki- osoby, które mają niskie mniemanie o sobie (poczucie mniejszej wartości, nieadekwatny obraz siebie) znacznie łatwiej ulegają naciskowi grupy niż osoby o wysokiej samoocenie. Również, jeżeli ktoś jest przekonany, że ma niewielkie zdolności do wykonania otrzymanego zadania lub, że nie ma ich wcale to jego skłonność do konformizmu wzrasta.

3. Skład grupy- grupa skuteczniej skłania do konformizmu, jeśli składa się z specjalistów- jej członkowie (indywidualnie lub zbiorowo) są dla danej jednostki osobami znaczącymi lub członkowie grupy są pod pewnym względem podobnymi do tej jednostki

Ważna jest także to czy jednostka ma poczucie bezpieczeństwa w danej sytuacji. Poczucie pewności, że jest się lubianym akceptowanym wymaga skłonności wzmaga skłonności do wyrażania odmiennego poglądu

Istnieją-jak twierdzi Avonson - dwa możliwe powody konformizmu

1. Zachowanie innych mogło przekonać jednostkę, że jej pierwotna ocena była błędna.

2. Może ona chcieć uniknąć kary, takiej jak odrzucenie lub wyśmianie przez grupę lub uzyskać nagrodę w postaci przyjaźni czy akceptacji ze strony grupy

Konformizm wynikający z obserwowania innych w celu uzyskania informacji o właściwym sposobie zachowania ma zwykle poważniejsze następstwa niż konformizm zmierzający do uzyskania akceptacji lub do uniknięcia kary. Avonso twierdzi, że jeśli dana osoba znajduje się w niejasnej sytuacji, w której musi posłużyć się zachowaniem innych ludzi jako wzorem dla własnego zachowania to później w podobnych okolicznościach, gdy zabraknie tego rodzaju wskazówek prawdopodobnie powtórzy swe wyuczone zachowanie. Tak, więc: gdy rzeczywistość jest niejasna inni ludzie starają się głównym źródłem informacji.

Wg, Schachtera ludzie dostosują się do innych nawet przy ocenie czegoś tak osobistego jak treść własnych emocji.

Agresja

Wg psychologii społecznej jest to stosowanie przemocy w stosunkach interpersonalnych

Agresja czynna-atakowanie, niszczeni, szkodzenie

Agresja bierna- np. dąsanie się, ale również takie zachowanie jak: moczenie się nocne dziecka zawód uczuciowy skłaniający do prób samobójczych

Podstawa rozróżnienia- asertywny- agresywny

• Asertywny: działający z energią, uporem- bez szkodzenia innym

• -agresywny: przynosi szkodę innym (tu ważny aspekt intencjonalny)

• Agresja instrumentalna- służąca do osiągnięcia jakiegoś innego celu (np. wyeliminowanie zawodnika z gry, aby zwiększyć szanse swojej drużyny)

Czy agresja to usposobienie wrodzone czy nabyte?

J.J. Rousseau (1762) społeczeństwo deprawuje Z. Freud (1948) człowiek rodzi się z instynktem śmierci (tanatos-karanie zwrócone do wewnątrz, na zewnątrz wrogość, niszczenie mordowanie)

Społeczeństwo odgrywa istotną rolę w kontrolowaniu tego instynktu.

Anthonty Storr... „Skrajnie zwierzęce” zachowanie występuje wyłącznie u człowieka' dzikość i okrucieństwo, z jakim traktujemy siebie nawzajem nie mają żadnego odpowiednika w naturze

Eibi-Eibesfeldt- agresja jest raczej wrodzona niż wyuczona (hodowany w izolacji szczur nie mający żadnych doświadczeń w walce, ujawniał ten sam wzorzec groźby i ataku, jaki stosują doświadczone szczury)

J.P. Scott- nie istnieje wrodzona potrzeba walki (brak bodźców do walki nie rodzi fizjologicznej ani psychologicznej reakcji do agresji)

Konrad Lorenz (obserwacja ryb) potrzeba agresji jest wrodzona (mechanizm „hydrauliczny” podobnie jak Freud.

L. Berhowitz (specjalista od agresji ludzkiej - uczenia odgrywa ważną rolę w agresywnym zachowaniu

Agresywność jest funkcją złożonej interreakcji wrodzonych skłonności i reakcji wyuczonych. Wrodzone wzorce zachowania człowieka są nieskończenie elastyczne i podatne na modyfikacje ( te same bodźce fizjologiczne mogą wywołać bardzo odmienne reakcje, zależne od uczenia się -hierarchia wśród małp)

Przyczyny agresji:

1. Frustracja - powstrzymanie, przeszkoda w dążeniu do celu (np. dzieci-zabawki)

2. Deprawacja- absolutny brak, czego s nie musi wywołać agresji. Rewolucję wywołują nie ci z przygiętymi do ziemi kolanami, ale ci, którzy niedawno podnieśli głowy i spostrzegli, że inni mają lepiej niż oni.

Frustracja jest wynikiem względnej deprawacji. Dopóki istnieją nie spełnione nadzieje, dopóty będzie istnieć agresja. Agresję można zredukować, jeśli odbierze się nadzieje lub, jeśli się ją spełni.

Czynniki wpływające na agresję (modyfikujące ją)

1. Intencja przypisywane osobie, powodującej frustrację (np. był chory, źle się czuł)

Albert Bandura- samo oglądanie osoby zachowującej się agresywnie-wzmaga agresję (dzieci kopiują zachowanie dorosłych) teoria społecznego uczenia się

Aktywność twórcza- agresja

Jawna agresja nie jest wcale niezbędna człowiekowi do przetrwania. Można rozwiązać problem - nie krzywdząc innych zdobyć umiejętności

Zapobieganie agresji

-eliminacja wzorców

Argumentacja rozumowa- ukazanie niebezpieczeństwa agresji oraz niedole ponoszone przez ofiary agresora

Stosowanie kar-rozsądne i w atmosferze serdeczności, aby karanie nie było wyrazem agresji osoby karzącej

Karanie agresywnych modeli-dzieci, które oglądały ukaranie agresywnej postawy przejawiają niechęć do agresji.

ATRYBUCJA

Wnioskując z zachowania innych ludzi opieramy się na intencje emocji, motywacjach, cechach osobowości-, w jakim stopniu czynniki te są przyczynami ich zachowania. Ten proces poznawczy nosi nazwę ATRYBUCJI.)przypisywania) -przypisujemy danej osobie lub danemu zachowaniu pewne czynniki sprawcze

-spostrzeganie ludzi

• Ocena na pierwszy rzut oka (rola pierwszego wrażenia - informacja, która stwarza pewien układ odniesienia, którym osoba posługuje się przy interpretowaniu późniejszych informacji

• Obrazy w naszym umyśle (stereotypy) przypisywania pewnych cech całej grupie (taksówkarz, uczony itd.)

• Spójność i konsekwencja występujące w psychice osoby spostrzeganej jednym z podstawowych błędów percepcyjnych

• Efekt halo - ogólne wrażenie osoby (dobre lub złe) tu: błąd logiczny (założenie, że pewne cechy występują razem np. silny i agresywny), błąd łagodności przyznawanie cech pozytywnych wszystkim błą tendencji centralnej ignorowanie zróżnicowania - ocenianie wszystkich jako „dobrych” „przeciętnych”)

• Spostrzeganie przyczyn - identyfikacja czynników przyczynowych, czyli sił, którym można przypisać dane zachowanie

Atrybucje dyspozycyjne- przypisywanie zachowań danej osobie jej cechom osobowości (umiejętnościom, potrzebom, wartościom)

Osobowość - centrum to jaźń (ego osobowości) i kieruje ono temperament, emocje, potrzeby, uzdolnienia. Są jeszcze mechanizmy obronne. Zachwianie jaźni- początek choroby psych.

atrybucje sytuacyjne- koncentracja na właściwościach środowiska, sytuacji lub interakcji między ludźmi

-błąd atrybucji- przecenianie dyspozycji osoby działającej o nie docenianie sił i ograniczeń sytuacyjnych

Teoria atrybucji Meidera- zakłada, że mamy potrzebę coraz lepszego zrozumienia przewidywalnych relacji, w celu nadania słabości i sensu zdarzeniom zachodzącym w naszym życiu. Prowadzi to do ukształtowania realistycznego nastawienia regulującego wobec świata.

Przyczyny zachowań społecznych

1. Potrzeby biologiczne - łatwiej zdobyć pokarm

2. Zależność- (pierwsza forma motywacji społecznej niemowlęta są zależne od matek, tu również uczenie się poprzez nagradzanie jak redukować lęk (karmienie, zabawa) Zależność - większa u pierworodnych jedynaków. U dorosłych zależność może wyrastać w sytuacjach, które są nowe i zagrażające, a które inni znają lepiej

3. Afiliacja- „ekstrawersja społeczna” szczególne dążenia do interakcji z innymi zwłaszcza z ludźmi o podobnym wieku, pozycji i upodobaniach. W jaki sposób uruchamiana jest motywacja afiliacyjna? Np. strach powoduje, że ludzie poszukują wzajemnie swego towarzystwa.

Zachowanie afiliacyjne może pociągnąć za sobą wiele korzyści np. redukować lęk, dostarczać środków pozwalających przeciwstawić się opiniom innych wyhamować agresję i ułatwić kooperację. Oczywiście nie chcemy z każdym wchodzić do w bliskie kontakty potrzebujemy również prywatności można mieć dość „ludzi”

Afiliacja- szukanie, nawiązywanie, utrzymywanie kontaktów z innymi ludźmi (potrzeba afiliacji jest podświadoma)

4. Dominacja-potrzeba władzy- kontrola zachowania lub lou innych, status bycia podziwianym i poważanym przez innych. Ludzie dominujący chcą dużo mówić chcą by ich pomysły były przydatne i chcą wywierać wpływ na decyzje. Biorą udział w walkach o pozycję.

5. Seks- u ludzi przyjemność sama w sobie. W sytuacji społecznej jest to podobne do afiliacji. Różnica w tym, że jest tu generowany wyższy stopień pobudzania (silny pomiędzy 14 a 45r. życia) poczcie winy i pociągu mogą być nabywane w związku z karaniem przez rodziców wczesnych przejawów seksualizmu.

6. Agresja- u zwierząt jest biologicznie użyteczna dla obrony terytorium i grupy zapewnianie jednostkom priorytetu przy pożywieniu. W świecie ludzi jest dość powszechna. Np. 28% par małżeńskich informuje o wzajemnym biciu (16% w I roku po ślubie) Za równo u zwierząt jak i u ludzi występuje jako wrodzona reakcja na frustrację jest potrzebom, która musi być zaspokojona. Wzorzec zachowań agresywnych mogą być wyuczone w dzieciństwie. Agresja może być redukowana przez humor tak długo jak długo nie wzbudza wrogości.

7. Samoocena i tożsamość ego- istnieje wg Rogera potrzeba dobrej samooceny. (Wypowiadanie korzystnej oceny swojego „ja”). Jednostki różnią się poziomem samooceny i stopniem wiary w swą wartość. Źródłem korzystnej samooceny są pochlebne oceny, jakie otrzymujemy od innych. Na wschodzie „utrata twarzy” jest sprawą znaczenia poważniejszą niż na zachodzie. Istnieje potrzeba, klarownego wyraźnego i spójnego samo wyobrażenia (self-image). Jego częścią jest pragnienie określenia siebie jako osoby unikatowej.

Motywy osobiste

• Rola osobowości- głównie psychicznych i emocji

Czym jest osobowość? Jaka jest jej strukturę? Jak rozwija się w przebiegu życia jednostki?

Wg Allporta:

Osobowość- „dynamiczna organizacja tych psychofizycznych elementów, które determinują indywidualny sposób przystosowania się jednostki”

Wg Watsona: „ osobowość jest sumą aktywności jednostki, którą można zbadać za pomocą trwającej odpowiedni czas obserwacji dokonywanych przez rzetelnego obserwatora” Inaczej mówiąc osobowość jest jedynym końcowym wytworem naszego systemu nawyków (def. Klasycznego behawioryzmu)

ŹRÓDŁA MOTYWÓW SPOŁECZNYCH

Motywacja- zdolność organizmu do zorganizowanej działalności

Nas motywuje:

-przemiany biochemiczne (np. adrenalina)

-biologia naszego organizmu (ból, głód, seksualna potrzeba, macierzyństwo)

-lęk motywuje tylko do pewnego momentu (zależy to od osoby)

-gniew

Zachowania społeczne a zaburzenia psychiczne

-Pojęcia zdrowia psychicznego

„Mens sana i corpore sano”

Hasło bez wartości gdyż coraz częściej spotykamy zdrowych somatycznie psychopatów, przestępców a nawet psychotyków.

Natomiast chorzy somatycznie mogą przejawiać wysoki poziom i sprawność działania funkcji psychicznych

Twórczość ludzi doświadczonych chorobą ciała-ducha

Negatywne i pozytywne ujęcia zdrowia psychicznego (brak zaburzeń zdolność do rozwoju psychicznego)

Dąbrowski K. „wywołanie przemian we własnym środowisku wewnętrznym i pozytywne oddziaływanie na środowisko zewnętrzne świadczy o zdolności jednostki do własnego rozwoju. To prawie zawsze łączy się ze wzmożoną pobudliwością psychiczną niezadowoleniem z siebie, okresami niepokojów)

-statyczne- ujęcie zdrowia psychicznego - to tyle, co brak zaburzeń (normy)

-dynamiczne- to zdolność do rozwoju (przekształcenie siebie w kierunku normy-wzorca)

Norma przeciętna i norma -wzorzec

Na ogół zakłada się, że o zdrowiu psychicznym jednostki decyduje podobieństwo jej właściwości i dynamizmów psychosomatycznych zarówno pod względem jakości i siły z właściwościami i dynamizmami najczęściej występującymi w danym społeczeństwie (poziom inteligencji egocentryzm - alterocentryzm) To nie wystarcza. Zdrowie psychiczne jednostki to przekształcenie rozwój jednostki- od zespołu właściwości przeciętnych do indywidualnych zespołów wzorców.

Zdrowie psychiczne:

-ludzi przeciętnych i wybitnych (intensywność nierównomierność)

-stereotypowość i twórczość (tam gdzie nie powstaje zdziwienie i zaniepokojenie obserwujemy stereotypię i automatyzm.

-Twórczość jest wrogiem schematyzmu, stereotypii, automatyzmu rzemiosła, ale często towarzyszy jej nerwowość dezintegracja. Ich zdrowie psychiczne to szczęśliwe połączenie postawy twórczej w obrębie czynności wyższych z umiarkowaną stereotypowością w zakresie czynności niższych.

ZABURZENIA PSYCHICZNE

-Freud- zaburzenia psychiczne to pierwotne zaburzenia instynktu seksualnego

Inne teorie:

-niepowodzenie w uczeniu się właściwych umiejętności społecznych w dzieciństwie prowadzi do późnego odrzucenia społecznego i niepowodzenia w radzeniu sobie z wydarzeniami życiowymi w konsekwencji powoduje to lęk depresje lub inne negatywne symptomy

-poważne zaburzenia osobowości zakłócające zachowania społeczne (np. silny lęk może powstrzymać daną osobę od stosowania przez nią umiejętności społecznych)

-zaburzenia psychiczne są częściowo wrodzone np. psychozy schizofrenia), Ale na psychozy często wpływają doświadczenia z dzieciństwa (stresy społeczne)

ZACHOWANIA SPOŁECZNE W GŁÓWNYCH ZABURZENIACH PSYCHICZNYCH

Schizofrenia- wycofywanie się z relacji społecznych. Zaburzenia myślenia i mowy słyszenie głosów. Niemożność utrzymania stałego ukierunkowanego na cel zachowania i przytępiony stan emocjonalny. Zaburzenia funkcjonowania społecznego

Typ A(Mężczyźni)-żony z najwyższym wykształceniem ujawniali wyższą tendencję wyrażania gniewu.

Rola gniewu

Co prowokuje jego występowanie?

-zagrożenie lub lekceważenie

-konieczność obrony

-reaktywacja „starego” konfliktu

-pogwałcenie naszych praw

-nie umiemy spełnić wymagań (`złość na siebie')

Gniew jest użyteczny?

Tak, bo:

-przypomina ci, że nie wszystko w naszym świecie dzieje się tak, jak byśmy chcieli

-wyrażanie gniewu, zmniejsza napięcie, łagodzi stres

-zwiększa otwartość (szczerość, zaufanie)

-odblokowuje uczucie

-może pomóc w zachowaniu asertywnym i osiągnięciu celu

Destrukcyjność gniewu:

-może prowadzić do wyniszczających konfliktów

-może rozbudzić dawną złość

-może prowadzić, do pogmatwanego i irracjonalnego myślenia (przesadna koncentracja na urazach)

-zawsze niekorzystnie wpływa na układ sercowo naczyniowy

Osoby o tym typie zachowania:

-mają 3-4 krotne wyższe ryzyko zawału serca

-częstsze nowotwory, choroby i śmiertelność

-wyższy % fizjologicznych zmian,

Obrazek

Typ zachowania A, ten styl życia charakteryzuje się:

- skrajne współzawodnictwo

- dążenie do osiągnięcia jak najwięcej w jak najkrótszym czasie

- poczucie nadmiernej odpowiedzialności

- agresywność (często skrzętnie skrywaną)

- pośpiech

- niecierpliwość

• Pobudliwość

• Brak umiejętności odprężania się

• Nadmierna czujność

• Napięcie mięśni twarzy

• Gwałtowna gestykulacja

• Wybuchowym sposobem mówienia

Typ A zachowania a zmiany niedokrwienia

100 zdrowych mężczyzn (30-45lat), z których 46 osób=Typ A, 34=Typ B

Zmiany w EKG ocenione przy pomocy Caraliac Infraction

Typ A zachowania a prognoza 1-go roku po zawale

Mężczyźni przed 65r. życia po pierwszym zawale serca

Osoba Typu A i małżonek pozostają (przeważnie) w przystosowawczo złych interreakcjach. Za komunikacja małżonków +niesatysfakcjonujące związki (małżeństwo, praca)=podwyższona reaktywność i zły stan zdrowia

Charakterystyka szczegółowa pracocholika

• Pochłonięty sobą

• Złe gospodarowanie czasu

• Parcie do przodu

• Dążenie do perfekcji

• Potrzeba kontroli

• Nieustępliwy („powinieneś”)

• Zaprzecza uczuciom (`chłodny')

• Pełen energii

• Rozwijanie myślowe

• Krańcowa wrażliwość na krytykę

• Dewaluowanie relacji osobowych

• Wąsko zogniskowana uwaga

• Niezdecydowany lub orbitalny

• Niechęć do wyjazdów

• Unikanie intymności

• Trudności w odprężaniu

Typ A -przekonania

1. Moja wartość zależy od tego jak bardzo i jak dobrze mogę coś zrealizować

2. Nie mogą w rzeczywistości pracować intensywnie (twardo), jeżeli jestem wyczerpany

3. Mój sukces zawdzięczam...

Typ A-pośpiech

Uczucie, że nie wystarcza czasu na realizowanie potrzeb, a w konsekwencji presja, aby przyspieszyć tempo wykonania czynności

Chroniczny pośpiech przejawia się przede wszystkim tym, że osoba nie potrafi zwolnić tempa czynności lub odpoczywać (relaksować się) nawet w okresie urlopu

Konsekwencje:

• Deprecjacja własnej osobowości (zawężenie zainteresowań, utrata zdolności wyobrażeniowych, koncentracja w życiu na ilość raczej niż jakość)

• Zdrowotne (podwyższenie poziomu nor adrenaliny i ACTH u osób ciągle walczących z brakiem czasu

Rdzeniem- 3 przekonania:

• Stale trzeba się sprawdzać

• Nie ma uniwersalnej zasady moralnej

• Wszystkie posiadane środki są niewystarczające

Według Glassa

• Istotą jest dążenie do osiągnięcia i sprawowania kontroli nad środowiskiem społecznym i fizycznym. Każda przeszkoda, która staje na drodze jednostki, pragnącej realizować wymienione dążenia

Inne cech to:

• Nadmierna ofensywność (podejmowanie zobowiązań nawet bardzo trudnych od realizowania)

• Niezdolność do opanowania emocji

• Podejrzliwość

• Autorytalność (nacisk na osobę- „musisz”)

• Agresywność

• Nierealistyczna ocena swoich możliwości

• Tendencja do ignorowania innych (manipulowanie)

• Osobowość histeryczna

• Niezdolność do opanowania własnych emocji

Worka holizm (pracocholizm)

Charakterystyka pracocholika

• Intensywnie, energicznie, rywalizująco prze do przodu

• Silnie wątpi w siebie

• Preferuje pracę nad wypoczynkiem

• Pracuje o każdej porze i gdziekolwiek się do

• Stara się kontrolować czas

ROZWÓJ CZY KRYZYS CYWILIZACJI?

1. Stworzyliśmy cywilizację, która zatraciła się w rozwoju środków, zapominając o celach.

2. Cywilizacja oddała władzę i siłę maszynie osłabiając i umniejszając jednocześnie jednostkę ludzką, Im bardziej potężna stawała się maszyna, tym mniejszym stawał się człowiek.

3. Cywilizacja starała się stworzyć materialistyczny raj na ziemi, a stworzyła czyściec i duchową pustkę

4. Uczyniła to, między innymi, poprzez sfabrykowanie i rozpowszechnienie nowych monstrualnych idei, takich jak: hommo homini lupus est („bez sentymentów”) Wolny rynek, któremu musimy być posłuszni świat to Wielka Maszyna (my-maleńkie trybiki)

H. Skolimowski „Święte siedlisko człowieka”

Cywilizacja współczesna

• Rozbudza pragnienie

• Wytwarza nowe potrzeby w tempie znaczenie przekraczającym przyrost możliwości ich zaspokojenia

Widoczne np.:

- w sferze konsumpcji - demonstracja dóbr, reklama i działanie środków przekazu wywołują wysokie aspiracje (jednostka zostaje wplątana w rodzaj wyścigu bez mety, gdzie miarą satysfakcji jest skrócenie dystansu do czołówki)

• W sferze potrzeb społecznych- egolitartzm w połączeniu z kultem szybkiego społecznego awansu kariera i postulat udziału każdego w rządzeniu, co generuje oczekiwania, którym rzadko odpowiada rzeczywistości, samotność (izolacja) osoby pomimo tłumu!

• W sferze erotyzmu- działanie „stymulatorów” wzmaga pragnienie, wzmaga aspiracje. Zmiany obyczajowości stwarzają pozory łatwej dostępności pożądanych partnerów (praktyka terapeutyczna wskazuje przewagę frustracji nad satysfakcją)

• Stawia jednostkę wobec sprzecznych norm, wartości ideałów (wewnętrzne konflikty)

• Oferują swobodę działania (wybór zawodu kariery, miejsca pobytu, młody człowiek rzadko jest kompetentny do podjęcia właściwej decyzji,

• Narzuca tempo zmian w zakresie techniki organizacji życia i pracy (często brak możliwości przystosowawczych)

CYWILIZACJA

(intensywność życia, migracja i zagęszczenie, zmiany sposobów odżywiania, zanieczyszczanie środowiska)

=wzrost chorób cywilizacyjnych:

1. Układ krążenia (częstość hospitalizacji wzrosła w latach 1980-90 o 63%; umieralność 1976-91 o 40%)

2. Nowotwory (mąż w 1963~ 16tyś w 1991~49,5 tyś, kobiety odpowiednio 19,5tyś, 43,1tyś)

3. Zaburzenia psychiczne (wzrost aż o 26% w stosunku do 1985r. - psychoz afektywnych)

4. Układ nerwowy (9% ogółu ludności)

Typy zachowań (efekt cywilizacji)

-Typ A (50% populacji)

Zespół reakcji i emocji na wydarzenia w otoczeniu oceniane jako wyzwanie do walki.

Osoba typu A agresywnie walczy, aby osiągnąć jak najwięcej w jak najkrótszym czasie. Cechują ją stały pośpiech w mówieniu, poruszaniu się, oraz łatwo ujawnia wrogość wobec otoczenia

Friedman

Treścią `wzoru A' wg V. Price są:

• Duża potrzeba osiągnięć

• Tendencja do dominacji

• Agresywność

Badania te pokazują, że depresja oraz inne formy psychicznych i fizycznych chorób w istotnej mierze powodują brak lub utratę podtrzymujących więzi społecznych, w powiązaniu z innymi źródłami stresu obejmującymi trudne dzieciństwo (Cochrane 1980)!

- optymista- człowiek, który zdaje sobie sprawę, że będzie miał problemy (widuje), ale będzie się starć je przezwyciężyć

-pesymista- nie przejawia chęci do rozwiązania problemów

Wyuczona bezradność - człowiek obwinia za niepowodzenia środowisko (niesprzyjające sytuacje) i samego siebie

Postępowanie w sytuacjach stresowych

Poziom stresu zależy od wsparcia społecznego przede wszystkim (jeszcze od osobowości, zdolności psychicznych człowieka)

Wsparcie społeczne są to relacje między ludźmi, które pozwalają człowiekowi odczuć i dostrzec, że ma w wokół siebie osoby, na których może polegać a które dają mu odczucie, że troszczą się o niego, kochają go i doceniają. Wsparcie społeczne jest, więc czymś, co jednostke otrzymuje od środowiska w sytuacjach trudnych stresowych

Rodzaje wsparcia społecznego:

• Wsparcie informacyjne- pouczyć, przedstawić, podać do informacji

• Wsparcie realne (instrumentalne)- konkretne,

• Wsparcie podtrzymujące samoocenę- wsparcie wartościujące, (pocieszenie)

SPOŁECZNE ZACHOWANIA OSÓB DEPRESYJNYCH

Mówią one i przejawiają inicjatywę bardzo rzadko, reagują powoli mają poziom zdolności do nagradzania. Wyglądają bezbarwnie i smutno, nieszczęśliwie, mają pochyloną postawę, głosy są płaskie o niskim natężeniu monotonne. Mają mało energii, stąd często się zamyślają. Oceniają się niżej, są owładnięte uczuciami nie powodzenia i winy, mogą rozmyślać o samobójstwie, całkowicie brak im wiary w siebie

-Howes(1979) społeczne sygnały nadawane przez osoby depresyjne wzbudzają sympatię, ale również odrzucenie

-Lewinsohn(1975) sugeruje, iż brak umiejętności społecznych osób depresyjnych prowadzi do tego, że otrzymują one bardzo mało nagród od innych, co wytwarza stan depresji.

-Seligman(1975) proponował interpretowanie depresji w terminach „wyuczonej bezradności”

Stany maniakalne i depresyjne są częściowo uwarunkowane genetycznie. Wywierają na nie wpływ również doświadczenia z dzieciństwa nacisk ze strony rodziny by być godnym szacunku i odnosić sukcesy oraz rywalizacja z rodzeństwem. Spora doza depresji jest „reaktywna” tzn. przyśpieszona wcześniejszymi wydarzeniami.

ODDZIAŁYWANIE STRESUJĄCYCH WYDARZEŃ

Skale wydarzeń życiowych skonstruowane są na podstawie odpowiedzi próbek badanych osób na temat względnej wagi różnych wydarzeń. Np. strata bliskiej osoby, rozwód czy utrata innych relacji sytuują się bardzo wysoko- tak jak utrata pracy.

Wiele badań wskazuje, że ludzie, którzy w ciągu ostatnich 6 m-c uzyskali wysokie wskaźniki dotyczących takich wydarzeń są bardziej skłonni do zapadania na choroby zarówno fizyczne jak i psychiczne.

-Bown i Harris (1978) stwierdzili, że wśród robotnic londyńskich, które w ciągu poprzednich 6 m-c doznały stresujących wydarzeń życiowych na depresję zapadło 41% tych, które nie miały męża a tylko 10% mężatek.

---