SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO (kl. VI)

Temat: Rodzaje podmiotu w zdaniu.

Cele: po lekcji uczeń:

• zna rodzaje podmiotu i umie je odnaleźć w zdaniu,

• potrafi rozwiązywać krzyżówkę,

• umie współpracować w grupie,

• umie sporządzać krótką notatkę na zadany temat,

• potrafi korzystać z różnych źródeł, wyszukując informacje na zadany temat.

Środki dydaktyczne: zadania dla grup, krzyżówki, karta pracy, mapa mentalna, pytania do ćwiczenia PRAWDA-FAŁSZ, podręczniki, gramatyki języka polskiego,

Metody: praca w grupie, praca samodzielna, problemowa metoda aktywizująca (mapa mentalna),

Przebieg lekcji:

1. Przypomnienie wiadomości z poprzedniej lekcji w formie krzyżówki:

POZIOMO

1. Główna część zdania.

2. 
   Orzeczenie w zdaniu: Karol umie tabliczkę mnożenia.

3. Ile jest części zdania?

4. Podmiot w zdaniu: Interesujące nowiny znalazły się w gazecie.

5. Jedno z pytań o podmiot.

6. Podmiot w zdaniu: Krany nie zostały zakręcone.

PIONOWO

1. Część mowy, o którą pytamy: jaki? jaka? jakie?

2. W zdaniu są części główne i ………………………

3. Część mowy, oznacza wykonywaną czynność.

4. Musi posiadać orzeczenie.

5. Podmiot w zdaniu jest ........................... czynności.

1 2 3 4 5 6 7

2. Zapisanie na tablicy tematu lekcji: Rodzaje podmiotu w zdaniu.

3. Podział klasy na grupy.

4. Rozdanie zadań dla poszczególnych grup.

Zadanie I

W podanych zdania odnajdźcie podmioty, podkreślcie je. Następnie korzystając z podręcznika lub innych źródeł wiedzy zastanówcie się, z jakiego rodzaju podmiotem macie do czynienia.

Przygotujcie się do zaprezentowania tego rodzaju podmiotu klasie, tzn. wybierzcie zdanie, na przykładzie którego omówicie dany rodzaj. Sporządźcie na ten temat krótką notatkę, którą przedstawiciel grupy zaprezentuje klasie.

Nasz samochód zepsuł się.

Na drzewach rosną jabłka.

Chłopcy kopią piłkę.

Z południa nadchodziły chmury.

Zadanie II

W podanych zdania odnajdźcie podmioty, podkreślcie je. Następnie korzystając z podręcznika lub innych źródeł wiedzy zastanówcie się, z jakiego rodzaju podmiotem macie do czynienia.

Przygotujcie się do zaprezentowania tego rodzaju podmiotu klasie, tzn. wybierzcie zdanie, na przykładzie którego omówicie dany rodzaj. Sporządźcie na ten temat krótką notatkę, którą przedstawiciel grupy zaprezentuje klasie.

W nawiasy wpisz wyrazy, które pomogą Wam określić rodzaj podmiotu.

Budował dom. (kto? ...........)

Czy znasz już termin egzaminu? (kto? ...........)

Przepadam za soczystymi gruszkami? (kto? ..........)

Kupiliśmy nowy samochód. (kto?..............)

Czy zagracie z nami w piłkę? (kto?............)

Świeciło. (co? .................)

Zadanie III

W podanych zdania odnajdźcie podmioty, podkreślcie je. Następnie korzystając z podręcznika lub innych źródeł wiedzy zastanówcie się, z jakiego rodzaju podmiotem macie do czynienia.

Przygotujcie się do zaprezentowania tego rodzaju podmiotu klasie, tzn. wybierzcie zdanie, na przykładzie którego omówicie dany rodzaj. Sporządźcie na ten temat krótką notatkę, którą przedstawiciel grupy zaprezentuje klasie.

Nie mam pieniędzy na nową bluzkę.

Uczniów nie było w klasie.

Wody przybywało.

Kilku robotników odpoczywało w cieniu drzewa.

Wielu statystów przygotowywało się do występu.

Pięciu chłopców kopało piłkę.

Zadanie IV

W podanych zdania odnajdźcie podmioty, podkreślcie je. Następnie korzystając z podręcznika lub innych źródeł wiedzy zastanówcie się, z jakiego rodzaju podmiotem macie do czynienia.

Przygotujcie się do zaprezentowania tego rodzaju podmiotu klasie, tzn. wybierzcie zdanie, na przykładzie którego omówicie dany rodzaj. Sporządźcie na ten temat krótką notatkę, którą przedstawiciel grupy zaprezentuje klasie.

Marek, Janek i Franek idą do szkoły.

Ciocia albo wujek wyjadą za granicę.

Na obiad będzie albo ryba, albo kotlet schabowy.

5. Zebranie pracy grup: uzupełnienie mapy mentalnej.

6. Zapisanie w zeszytach krótkiej notatki.

7. Ćwiczenia w rozpoznawaniu rodzajów podmiotu z karty pracy:

KARTA PRACY

Ćwicz. 1

Przekształć tekst, rezygnując z powtarzających się podmiotów i łącząc niektóre zdania.

Las drgnął. Las zaszemrał. Wzmógł się wiatr. Wiatr sprawił, że korony drzew zaczęły się poruszać. Janek i Franek szli tamtędy. Janek i Franek zobaczyli jelenia. Jeleń, zobaczywszy Franka i Janka, przestraszył się i uciekł w głąb lasu.

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ćwicz. 2

Napisz cztery zdania o sobie, stosując w nich podmioty domyślne. Podkreśl końcówki orzeczeń, które wskazują na podmiot domyślny.

............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ćwicz. 3

Odpowiedz pełnymi zdaniami na postawione pytania. Podkreśl podmioty w dopełniaczu.

Ilu uczniów jest w twojej klasie?

...................................................................................................................................................................

Ile stopni przybyło ci w ciągu ostatniego miesiąca?

...................................................................................................................................................................Czy starcza ci zawsze odwagi do przyznania się do winy?

...................................................................................................................................................................

Ćwicz. 4

Zapisz w nawiasach, jakie podmioty występują w poniższych zdaniach:

Poszedłem na boisko.(...........................) Chciałem obejrzeć mecz piłki nożne. (...........................) Naszego bramkarza nie ma. (...........................) Zachorował. (...........................) Piłka jest już na boisku. (...........................) Została kopnięta. (...........................) Musimy zwyciężyć. Maciek i Jarek ruszają do ataku. (...........................) Strzelają gola. (................................) Dziewczyny kibicują. (...........................).

8. Podsumowanie lekcji: Zadania typu prawda-fałsz

W okienka wstaw P (jeśli zdanie jest prawdziwe) lub F (jeśli zdanie jest nieprawdziwe).

Podmiot jest główną częścią zdania.

O podmiot pytamy się „co robi?”.

Podmiot najczęściej wyrażony jest przymiotnikiem.

Podmiot może być wyrażony liczebnikiem, czasownikiem lub rzeczownikiem.

Podmiot gramatyczny wyrażony jest rzeczownikiem w mianowniku.

Bez podmiotu nie ma zdania.

Podmiot nazywa w zdaniu wykonawcę czynności.

Rodzajem podmiotu jest podmiot w celowniku, tzw. podmiot logiczny.

Podmiot wyrażony dwoma lub trzema wyrazami to podmiot domyślny.

Podmiot zawsze stoi na początku zdania.

9. Zad. domowe

Wykonaj zadania z zeszytu ćwicz.: zad. 142, 143, 144 str. 101-102

Opracowanie: Magdalena Kowalczyk

1

5

4

7

5

2

1

3

6

---