Krioterapia

Leczenie zimnem polega na obniżeniu temperatury tkanek, co odbywa się

głównie drogą przewodzenia. Zimno w celach leczniczych jest stosowane w

postaci:

-zabiegów miejscowych z zastosowaniem par ciekłego azotu, CO2 lub zimnego powietrza

-zabiegów ogólnych,

-zabiegów kriochirurgicznych, w których dąży się do nieodwracalnego uszkodzenia

patologicznie zmienionych tkanek.

Leczenie zimnem obejmuje wiele metod o różnym działaniu. Wymienia się:

-zimną hydroterapie,

-lód (okłady, masaże, nacierania),

-okłady żelowe,

-zimne opatrunki i peloidy,

Rys historyczny

1. ok.2500 w.p.n.e w Egipcie stosowano zimno( moczenie w zimnej wodzie) do leczenia miejscowych stanów zapalnych

2. w 337 r.p.n.e Hipokrates stosował zimne okłady do zmniejszenia obrzęków

3. Celsus ok.25 r.n.e. stosował zimno w leczeniu i regeneracji martwicy skóry

4. Lata 40-te XX wieku, Frej próbuje zastosować w leczeniu chirurgicznym krioterapię

5. Toshimo Yamauschi- 1979 r. pierwszy w świecie opublikował prace dotyczące zastosowania par ciekłego azotu. Prace doświadczalne w kriokomorze 1978

6. w 1983 pierwsze w Polsce zastosowanie par ciekłego azotu w lecznictwie. Zakład Rehabilitacji AWF we Wrocławiu

7. 1989 pierwsza w Polsce kriokomora, druga w Europie, trzecia na świecie AWF Wrocław

Reakcje organizmu na oziębienie

1. Reakcje kompensacyjne przy zachowanej termoregulacji i rezerwach ciepła,

- zaróżowienie skóry z pobudzeniem krążenia na obwodzie

- rozluźnienie mięśni

- uczucie rozgrzania

2. Reakcje związane z zaburzeniami termoregulacji

- zasinienie skóry

- zwiększone napięcie mm.

- dyskomfort psychiczny

- zaburzenia świadomości

Skutki działania krioterapii

1. Po wykonaniu zabiegu kilka do kilkunastu minut występuje rozszerzenie naczyń krwionośnych i zamknięcie przetok tętniczo - żylnych trwające 3 do 4 godzin, efekt ten powoduje:

- zmniejszenie spastyczności mięśni

- zmniejszenie obrzęku - kilkugodzinne przekrwienie czynne w obrębie tkanek poddanych krioterapii sprzyja lepszej przemianie materii i eliminacji nagromadzonych metabolitów, a także poprawia krążenie w naczyniach chłonnych

- pobudzenie układu odpornościowego

- zmniejszenie sztywności porannej

2. Po wykonaniu serii zabiegów:

- zwiększenie ruchomości stawów

- wzrost siły mięśniowej

- zwiększenie tolerancji wysiłku fizycznego

- zmniejszenie bólu

- ograniczenie zażywania leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych

Efekty oddziaływania krioterapii zależą od:

-różnicy temperatur pomiędzy źródłem zimna a organizmem

-wielkości powierzchni ciała poddanej zabiegowi;

-czasu trwania zabiegu;

-metodyki zabiegu

Wskazania do stosowania zimna w zabiegach miejscowych

Bodziec zimna, ze względu na swoje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i

przeciwobrzękowe, obejmuje szeroki wachlarz wskazań do stosowania w zabiegach

miejscowych. Wskazaniami są:

-choroby narządu ruchu (stłuczenia, krwiaki i urazy tkanek miękkich bezpośrednio po urazie

do 4-5 dni; obrzęki po złamaniach i zwichnięciach we wczesnym okresie; ostre zapalenie

ścięgien, torebek stawowych i mięśni; przykurcze stawowe pourazowe),

-choroby reumatyczne (ostre zapalenia stawów niezależnie od przyczyny [ostry okres rzs, -

ostry stan bólowy w chorobie zwyrodnieniowej stawów, ostry zespół zapalenia tkanek

miękkich okołostawowych], napad dny moczanowej, blokady stawów w połączeniu z

mobilizacja),

-choroby układu krążenia (częstoskurcz napadowy, początkowy okres zakrzepowego

zapalenia żył),

-choroby układu nerwowego (bóle głowy pochodzenia naczyniowego, ostre stany zapalne

splotów i nerwów obwodowych, rwa kulszowa, wzmożone napięcie mięśniowe powstające

wskutek urazów oraz niedowładów spastycznych),

-choroby przewodu pokarmowego (ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych,

zapalenie wyrostka robaczkowego, krwawienia),

-inne schorzenia (obrzęk limfatyczny, krwawienie, hemoroidy, zapobieganie odleżynom,

oparzenia, ostry ból zębów, zabiegi chirurgiczne w obrębie jamy ustnej oraz szczeki górnej i

żuchwy).

Przeciwwskazania do leczenia zimnem

- nietolerancja zimna,

- krioglobulinemia,

- kriofibrynogemia,

- choroba Raynauda,

- hemoglobulinuria napadowa,

- ropno-zgorzelinowe zmiany skórne,

- agammaglobulinemia,

- choroby ośrodkowego układu nerwowego,

- neuropatie układu współczulnego,

- niedoczynność tarczycy,

- miejscowe zaburzenia ukrwienia,

- znaczna niedokrwistość,

- działanie leków, zwłaszcza neuroleptyków i alkoholu,

- wyniszczenie i wychłodzenie organizmu,

- zaawansowana miażdżyca,

- choroba nowotworowa,

- zespół Prinzmetala,

- obecność miejscowych odmrożeń,

- uszkodzenia skóry,

 

Krioterapia ogólnoustrojowa jest metodą terapeutyczną od blisko 15 lat, polega ona na 2-3 minutowym pobycie w temperaturze -110stC.
      Kriokomora składa się z dwu lub trzech pomieszczeń .przedsionka adaptacyjnego gdzie panuje temp. -50stC i pacjent przebywa ok. 40sek. Oraz komory właściwej oddzielonej drzwiami wahadłowymi gdzie następuje właściwe schładzanie od 2-3 min. Pacjenci w trakcie terapii są ubrani skarpety, rękawiczki, drewniaki na nogach oraz nauszniki-mężczyźni w spodenkach zaś kobiety w strojach kąpielowych.Układ oddechowy pacjenta chronimy maseczką chirurgiczną wyłożoną gazą . Pacjenci podczas zabiegu w kriokomorze powinni się poruszać, zabronione jest kucanie w kabienie. Zabiegi kriogeniczne ogólnoustrojowe w leczeniu ambulatoryjnym stosujemy w sesjach po 10 , zaś w rehabilitacji sportowców i w przygotowaniach do zawodów sportowych stosuje się dwa zabiegi kriogeniczne dziennie oddzielone sześciogodzinną przerwą. Efekty w postaci zmniejszenia bólu , obrzęku, rozluźnienia mięśni szkieletowych i zwiększenia ich siły utrzymują się 2-4 godz. Czas ten należy wykorzystać na intensywną kinezyterapię.
      Wielu autorów prowadząc badania nad zastosowaniem niskich temperatur do terapii i rehabilitacji kładzie nacisk na konieczność ćwiczeń fizycznych jako nieodłącznego elementu zabiegów .  

---