Ośrodkowy układ nerwowy obejmuje mózgowie i rdzeń kręgowy. OUK rejestruje i analizuje pobudzenie dopływające
z obwodowego układu nerwowego, zapewnia prawidłową reakcje organizmu na bodźce.

1. W skład mózgowia wchodzi:

• Mózg

• Móżdżek

• Pień mózgu

Największą częścią mózgu są półkule mózgu (lewa i prawa), które podzielone są na cztery płaty.

Płaty mózgu:

• Czołowy związany jest z czynnościami ruchowymi i psychicznymi

• Ciemieniowy bierze udział w analizie doznań czuciowych

• Potyliczny w nim znajdują się ośrodki wzrokowe

• Skroniowy w nim odbywa się analiza doznań słuchowych

Zewnętrzną powierzchnię półkul mózgowych pokrywa kora mózgowa, czyli istota szara (zbudowana z kilku warstw komórek nerwowych). Od komórek nerwowych kory mózgu do struktur pnia mózgu przebiegają włókna łączące, które tworzą istotę białą (wnętrze) mózgu. We wnętrzu półkul mózgowych znajdują się skupiska komórek nerwowych tzw. zwoje podstawy, które regulują napięcia mięśniowe oraz zapewniają kontrolę ruchów.

Móżdżek modeluje napięcie mięśni wpływa na utrzymanie prawidłowej postawy ciała.

Pień mózgu stanowi połączenie między półkulami mózgu i rdzeniem kręgowym. W obrębie pnia mózgu znajduje się ośrodek krążenia i oddychania.

2. Rdzeń kręgowy

Występuje w kanale kręgowym i pośredniczy w przekazywaniu pobudzeń czuciowych do mózgu oraz bodźców wykonawczych do nerwów obwodowych. Zewnętrzna powierzchnia rdzenia stanowi istota biała utworzona z włókien nerwowych, natomiast wewnętrzna stanowi istota szara utworzona z komórek nerwowych, które zajmują część centralną rdzenia w kształcie litery H

Do rogów grzbietowych (tylnych) dochodzą korzenie grzbietowe, które pośredniczą w przekazywaniu pobudzeń czuciowych.

W rogach brzusznych (przednich) zgrupowane są neurony ruchowe, których wypustki unerwiają komórki mięśniowe.

Układ trawienny rozpoczyna się jamą ustną komunikującą się ze światem zewnętrznym przez szparę ustną. Jama ustna przechodzi w cieśń gardzieli-> gardło-> przełyk leży na szyi i wchodzi do otworu górnego klatki piersiowej przechodzi przez śródpiersie i dochodzi do przepony. Przepona (ważny mięsień oddechowy) dzieli przewód pokarmowy na część nadprzeponową i podprzeponową dalej biegnie do jamy brzusznej i przełyk kończy się w żołądku.

Żołądek to rozszerzenie przewodu pokarmowego przechodzi on w jelita, najpierw jelito cienkie, które dzielimy na trzy części:

• Dwunastnica

• Jelito czcze

• Jelito kręte

Do dwunastnicy uchodzą przewody dużych gruczołów trawiennych wątroba i trzustka. W jelicie czczym i krętym następuje wchłanianie produktów trawienia te produkty przechodzą do krwi i rozprowadzane są po całym ciele. Z jelita cienkiego treść przechodzi do jelita grubego, które dzielimy na trzy odcinki:

• Jelito ślepe

• Okrężnica

• Odbytnica

W jelicie grubym następuje wchłanianie wody i formowanie kału.

Trzustka jest to gruczoł układu trawiennego, jest barwy szaroróżowej, o miękkiej konsystencji. Ułożona jest poprzecznie na tylnej ścianie jamy brzusznej nad żołądkiem na wysokości 1,2 kręgu lędźwiowego. Składa się z:

• Głowy

• Trzonu

• Ogona

Centralnie w osi gruczołu przebiega przewód trzustkowy do którego dochodzą mniejsze przewody zrazikowe. Przewód trzustkowy uchodzi do dwunastnicy razem z przewodem żółciowym wspólnym.

Układ oddechowy służy do pobierania tlenu z powietrza. Składa się z dróg oddechowych prowadzących powietrze do płuc, gdzie odbywa się wymiana gazów. Drogi oddechowe rozpoczynają się jamą nosową lezącą w części twarzowej czaszki. Do jamy nosowej prowadzą nozdrza zewnętrzne. W jamie nosowej powietrze ogrzewa się i oczyszcza z kurzu, który osiada na wilgotnej błonie śluzowej. Z jamy nosowej powietrze przechodzi przez nozdrza tylne do jamy gardła i w tym miejscu krzyżują się drogi oddechowe i pokarmowe, dalej powietrze przechodzi do krtani(również narząd głosu) z krtani do tchawicy. Tchawica w śródpiersiu dzieli się na dwa oskrzela główne wchodzące do wnęki płuca. Płuca leżą w jamie klatki piersiowej. Prawe płuco posiada 3 płaty natomiast lewe posiada 2 płaty. W klatce piersiowej mamy trzy jamy surowicze:

• Jama osierdziowa, w której mieści się serce

• 2 jamy opłucnej otaczającej płuca. Jamy te wysłane są błonami surowiczymi.

W każdej jamie opłucnej wysłanej tzw. opłucną ścienną leży płuco otoczone opłucną płucną.

Układ moczowy ma za zadanie wydalenie z organizmu zbędnych produktów przemiany materii, które są rozpuszczane
w wodzie i tworzą mocz-> powstaje w nerkach. Nerki to parzysty narząd o bardzo skąplikowanej budowie, leżą na tylniej ścianie jamy brzusznej, dochodzą do nich duże tętnice nerkowe. We wnętrzu nerki te tętnice rozpadają się na drobne tętniczki tworząc kłębki nerkowe. Mocz spływa z kanalików nerki do przestrzeni nerkowej leżącej we wnęce nerki, następnie
z miedniczki poprzez moczowody mocz dostaje się do pęcherza moczowego. Pęcherz moczowy leży w dolnej części jamy brzusznej ku tyłowi od spojenia łonowego. Zbudowany jest z mięśniówki tworzącej rozciągliwe ściany przez co powstaje zbiornik moczu. Mocz zostaje wydalony przez cewkę moczową.

Układ płciowy Narządy płciowe dzielimy na zewnętrzne i wewnętrzne. U mężczyzn jądra (wytwarzają plemniki), u kobiet jajniki (wytwarzają tzw. jaja). Od jajników odchodzą jajowody uchodzące do narządu mięśniowego tzw. macicy. Jądra leżą
w tzw. mosznie (worek skórny), na jądrach leżą najądrza przechodzące w nasieniowody. W okolicy pęcherza moczowego występują pęcherzyki nasienne łączące się również z nasieniowodami. Cewka moczowa męska jest kilkakrotnie dłuższa od żeńskiej i przechodzi przez gruczoł krokowy.

Gruczoł krokowy, prostata, stercz

Jest częścią składową męskiego układu płciowego. To nieparzysty narząd mięśniowo-gruczołowy, czynnościowo należy do układu płciowego, ale ze względu na swoje położenie stanowi cześć układu moczowego. Składa się z dwóch płatów. Strukturę jego stanowi głównie miąższ gruczołowy poprzeplatany pasmami tkanki łącznej i włóknami mięśniówki gładkiej. Wielkość gruczołu jest zmienna i zależy od wieku. U noworodka jest drobny, wzrasta w okresie pokwitania, pełny rozwój osiąga pomiędzy 20 a 25 rokiem życia. Położony głęboko w miednicy mniejszej poniżej pęcherza moczowego, ku tyłowi od dolnej części spojenia łonowego.

Sutek, gruczoł sutkowy, gruczoł mlekowy

Narząd parzysty rozwijający się w postać dojrzałą u osobników płci żeńskiej. Pełną dojrzałość uzyskuje po pełnym okresie dojrzewania, natomiast funkcję przyjmuję w okresie ciąży oraz w okresie karmienia. Ma kształt owalny, na jego szczycie występuje brodawka sutkowa a wokół niej otoczka sutkowa. Na szczycie brodawki występują ujścia (od 15-20) przewodów mlecznych wyprowadzających. Na powierzchni otoczki występują lekko uniesione guzki będące ujściem gruczołów łojowych
i potowych. W brodawce sutka występują mięśnie okrężne i spiralne gładkie obejmujące ujścia przewodów mlecznych. Gruczoł mleczny zbudowany jest z tkanki gruczołowo tłuszczowej, składa się z 15- 20 płatów, a te zbudowane z płacików. Płaty są poprzeplatane pasmami tkanki łącznej biegnącymi promieniście od skóry do powięzi klatki piersiowej. Gruczoł występuje pomiędzy 3 a 6 żebrem. Wydzieliną gruczołu jest mleko, które pojawia się po porodzie i częściowo przed nim w ostatnich miesiącach ciąży.

Miednica kostna zbudowana jest z parzystych kości miednicy, dolnych kręgów lędźwiowych, kości krzyżowej, kości guzicznej połączonych ze sobą w sprężysty pierścień za pomocą stawów i więzozrostów. Z przodu kości miedniczne łączą się spojeniem łonowym jest ono wzmocnione więzadłami.

Miednice umownie dzieli się na dwie części:

• Górną, nazywamy miednicą większą i wchodzi ona w skład brzucha

• Dolną, mniejsza wchodzi w skład części jamy miednicy

rozdziela je umowna linia tzw. kresa graniczna, która przebiega przez podstawę kości krzyżowej, grubień kości łonowej, górny brzeg spojenia łonowego.

Otwór górny miednicy mniejszej ograniczony kresą graniczną nosi nazwę wchodu miednicy.

Natomiast otwór dolny nosi nazwę wychodu miednicy.

Różnice płciowe w budowie miednicy kostnej:

• Miednica żeńska charakteryzuje się szeroko rozstawionymi talerzami biodrowymi, ściany miednicy mniejszej są ułożone równolegle. Kąt podłonowy jest prosty i zaokrąglony. Kość krzyżowa jest szeroka i płaska.

• Miednica męska posiada wąsko ustawione talerze biodrowe, ściany miednicy mniejszej ułożone są zbieżnie ku dołowi. Miednica męska jest grubsza niż żeńska, kąt podłonowy mniej niż 90%. Kość krzyżowa jest wąska i wygięta.

---