Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania


Grupa

Zespół

Ćwiczenie

Data

Ocena

22

8

8

7.03.2000

Imię i nazwisko

Temat ćwiczenia

Maria Borzęcka

Joanna Jarosz

Krioskopia

1. Wstęp teoretyczny

Jedną z konsekwencji prawa Raoulta jest obniżenie temperatury krzepnięcia roztworu w stosunku do temperatury krzepnięcia czystego rozpuszczalnika. Obniżenie to jest proporcjonalne do stężenia molarnego substancji rozpuszczonej, a współczynnik proporcjonalności w tej zależności to tzw. stała krioskopowa K.

ΔTk = K·m = K·0x01 graphic

ms - masa substancji rozpuszczonej

mr - masa rozpuszczalnika

Ms - masa molowa substancji rozpuszczonej

Stała krioskopowa ma wymiar temperatury, oznacza obniżenie temperatury krzepnięcia roztworu o stężeniu molarnym = 1 [mol/kg] i zależy tylko od rodzaju rozpuszczalnika. Wartość stałej K można także wyliczyć z równania: 0x01 graphic

Zależność prężności pary rozpuszczalnika

nad czystym rozpuszczalnikiem (p0r),

roztworem (pr) i fazą stałą (p0r st) od

temperatury.

Temperatura krzepnięcia roztworu (temperatura, w której, pod ciśnieniem atmosferycznym, fazy ciekła i stała pozostają w równowadze) jest niższa od temperatury krzepnięcia czystego rozpuszczalnika o ΔTk = T0k - Tk.

Stosując dwukrotnie równanie Clauciusa-Clapeyrona w postaci: 0x01 graphic
dla linii sublimacji: 0x01 graphic
i dla linii parowania: 0x01 graphic
można wyprowadzić wzór na stałą krioskopową. Dodając powyższe zależności stronami i oznaczając prężność pary nad czystym rozpuszczalnikiem w temperaturze wrzenia T0k przez p0r oraz prężność pary nad roztworem w tej samej temperaturze T0k przez pr otrzymujemy: 0x01 graphic
.

Z prawa Hessa wynika: ΔHsub - ΔHpar = ΔHtop i w przybliżeniu Tk·T0k = T0k2, więc: 0x01 graphic
.

W przypadku roztworu idealnie rozcieńczonego dla rozpuszczalnika spełnione jest prawo Raoulta: prężność pary nad roztworem jest równa prężności pary nad czystym rozpuszczalnikiem pomnożonej przez ułamek molowy rozpuszczalnika w roztworze. Wynika z tego, że wielkość ln0x01 graphic
można zastąpić przez -lnxr. Rozwijając funkcję logarytmiczną w szereg potęgowy i zatrzymując dwa pierwsze jego wyrazy otrzymujemy, że -lnxr 0x01 graphic
1 - xr = xs.. W przypadku roztworów rozcieńczonych xs = 0x01 graphic
. Jeżeli molarność roztworu o masie molowej Mr wynosi m, to: ns = m, nr = 0x01 graphic
, xs = 0x01 graphic
0x01 graphic
.

Ostatecznie dla idealnego roztworu rozcieńczonego otrzymuje się wzór kriometryczny: 0x01 graphic
→ K = 0x01 graphic
= 0x01 graphic

ΔHtop jest entalpią topnienia 1 kg rozpuszczalnika natomiast, a Δ0x01 graphic
top jest jego entalpią molową.

Zależność opisująca stałą kriometryczną K stanowi podstawę kriometrycznej metody wyznaczania masy molowej składnika roztworu idealnego. W metodzie tej wyznacza się wartość ΔTk dla roztworu o znanej molarności (roztworu wzorcowego), a następnie znając wartość stałej K rozpuszczalnika (dane tablicowe) wyznacza się molarność badanego roztworu, a z niej poszukiwaną masę molową badanej substancji.

2. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia było zaobserwowanie zjawiska obniżenia temperatury krzepnięcia roztworu w stosunku do temperatury krzepnięcia czystego rozpuszczalnika, a także zależności tej różnicy temperatur od stężenia molarnego roztworu.

3. Zadane parametry

Kbenzenu = 5,10º

roztwór wzorcowy: undekan w benzenie

mwzorca = 0,2 mol/kg

roztwór I: undekan w benzenie, mI0x01 graphic
0,1 mol/kg

roztwór II: undekan w benzenie, mII 0x01 graphic
0,05 mol/kg

4. Sposób wykonania ćwiczenia

1) aparat

Podczas wykonywania ćwiczenia używany jest krioskop firmy Knauer i podłączony do niego rejestrator. Do krioskopu przymocowana jest głowica pomiarowa, z której wystaje termistor, czyli detektor, na który nakłada się naczyńko pomiarowe z badanym roztworem. Podczas wykonywania pomiaru termistor wraz z naczyńkiem umieszcza się w lewym otworze krioskopu, gdzie następuje chłodzenie. Przez cały pozostały czas detektor jest umieszczony w prawym, obojętnym otworze.

2) przygotowanie pomiaru - ustalenie linii zerowej benzenu

Po włączeniu i sprawdzeniu obydwu urządzeń zgodnie z instrukcją, przystąpiono do pierwszego etapu ćwiczenia, które polegało na wyznaczeniu linii podstawowej rozpuszczalnika benzenowego, czyli ustaleniu położenia na skali odpowiadającego temperaturze krzepnięcia benzenu.

Głowicę pomiarową, na którą zostało nałożone naczyńko z 0,15 cm3 benzenu, włożono do lewego otworu krioskopu. Stopień tłumienia (wielkość odwrotnie proporcjonalna do czułości pomiaru) został ustawiony na wartość maksymalną, czyli 64 − pisak w rejestratorze przeskoczył w skrajne położenie po lewej stronie. Po pewnym czasie pisak zaczął przesuwać się w prawo - w stronę niższych temperatur, gdy próbka odpowiednio sie przechłodziła (pisak minął punkt „1” na papierze) został na moment włączony wibrator - nastąpiła wymuszona krystalizacja, a pisak przeskoczył w lewą stronę. Stopień tłumienia został przełączony na 2, a pisak ustawiono na linii zerowej za pomocą potencjometru „zero balance”. Gdy próbka całkowicie zakrzepła (pisak zaczął ponownie przesuwać się w lewą stronę) stopień tłumienia ponownie przełączono na 64, wyjęto i rozmrożono próbkę. Następnie dokonano ponownego pomiaru, postępując w ten sam sposób, co poprzednio, sprawdzając poprawność ustalenia linii zerowej benzenu (pisak, po włączeniu wibratora i przełączeniu stopnia czułości na 2, sam się na niej ustawia).

3) pomiar

Pierwszy pomiar dotyczył substancji wzorcowej - 0,2 molarnego roztwór undekanu w benzenie. Głowicę pomiarową z naczyńkiem napełnionym tą substancją umieszczono w lewym otworze krioskopu. Stopień tłumienia ustawiono na 64. Gdy próbka uległa odpowiedniemu przechłodzeniu (pisak minął na skali punkt „1” + ½ grubej kreski) nastąpiła wymuszona krystalizacja (przez włączenie wibratora) i pisak cofnął się w lewo. Przełączano stopień tłumienia na coraz mniejszy, do czasu, gdy pisak nie minął połowy skali, co nastąpiło przy stopniu tłumienia 8. Po chwili, gdy na skali wykształciło się minimum (pisak znowu zaczął przesuwać sie w prawą stronę), przełączono stopień tłumienia na 64 i rozmrożono próbkę. Następnie wyznaczono właściwy stopień przechłodzenie próbki przez zmierzenie odległości między linią zerową benzenu, a położeniem, w jakim ustawił sie pisak po włączeniu wibratora i dodaniu tego odcinka do stopnia przechłodzenia benzenu, czyli punktu „1”.

Powtórzono pomiar dla roztworu wzorcowego, przy czym wymuszono krystalizację (przez włączenie wibratora) w punkcie odpowiadającym właściwemu stopniowi przechłodzenia próbki.

Drugi pomiar wykonano dla dwukrotnie rozcieńczonego roztworu undekanu w benzenie. Za pierwszym razem wymuszono krystalizację w tym samym punkcie, co przy poprzednim roztworze i zmierzono odległość między linią podstawową a położeniem, w jakim ustawił się pisak po włączeniu wibratora. Następnie, w sposób analogiczny do poprzedniego pomiaru, wyznaczono właściwy stopień przechłodzenia próbki i za drugim razem, w tym właśnie położeniu na skali włączono wibrator.

Następny pomiar został błędnie przeprowadzony jeszcze raz dla roztworu dwukrotnie rozcieńczonego na skutek pomylenia roztworów przy napełnianiu naczyńka pomiarowego.

Trzeci pomiar wykonano, analogicznie do poprzednich, dla czterokrotnie rozcieńczonego roztworu undekanu w benzenie. Za pierwszym razem wyznaczono właściwy stopień przechłodzenia próbki, przy którym wymuszono krystalizację powtarzając pomiar.

5. Wyniki pomiarów

roztwór*

mroztworu [mol/kg]

ΔT [º] (teoretyczne)

wychylenie**

[mm]

stopień tłumienia

wychylenie ·

stopień tłumienia

ΔT

[º]

mroztworu [mol/kg] (wyliczona)

wzorzec

0,2

1,020

144,5

8

1156

roztwór I

0,1

0,510

158

4

632

0,5576

0,1093

roztwór II

0,05

0,255

150,5

2

301

0,2656

0,0521

* roztwór undekanu w benzenie

** wychylenie - (liczba milimetrów od linii podstawowej benzenu do minimum)

Obliczenia (wyniki zawarte w tabeli):

ΔT = K·m

ΔTwzorca = 5,10 · 0,2 = 1,020º

ΔTroztworu I = 5,10 · 0,1 = 0,510º

ΔTroztworu II = 5,1 · 0,05 = 0,255º

ΔTpróbki = ΔTwzorca · (wychylenie · stopień tłumienia) próbki /(wychylenie · stopień tłumienia) wzorca

ΔTpróbki I = 1,020 · 632 / 1156 = 0,5576

ΔTpróbki II = 1,020 · 301 / 1156 = 0,2656

ΔTpróbki = K · mpróbki → mpróbki = ΔTpróbki / K

mpróbki I = 0,5576/5,10 = 0,1093 mol/kg

mpróbki II = 0,2656/5,10 = 0,0521 mol/kg

6. Dyskusja wyników, wnioski

Temperatura krzepnięcia roztworu jest niższa niż czystego rozpuszczalnika, różnica tych temperatur zależy od stężenia molarnego roztworu - im stężenie wyższe, tym większa różnica.

Różnica między ΔT teoretycznym, a ΔT wyznaczonym za pomocą krioskopu spowodowana jest niedokładnością w sporządzeniu rozcieńczonych roztworów undekanu w benzenie - nie były one sporządzane z naważki, ale przez rozcieńczenie roztworu wzorcowego.

Za pomocą krioskopu można tym dokładniej wyznaczać odchylenia temperatur krzepnięcia, im bardziej rozcieńczony jest roztwór - czułość pomiaru jest odwrotnie proporcjonalna do stężenia molarnego roztworu.

4



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania
Laboratorium sprawozdania cz. 3, Mechanika III semestr, Fizyka, Laboratoria i sprawozdania

więcej podobnych podstron