DZIECKO Z ZESPOŁEM ADHD
Kiedyś mówiono:
zespół kinetyczny
niespecyficzne uszkodzenia mózgu
agresja reaktywna (dziecko nadwrażliwe)
Zespół nadpobudliwości jest uwarunkowany genetycznie
Dotyka ok. 3-5 % populacji np.
po urazach,
wypadkach,
padaczce,
guzach mózgu,
zaburzeniach horomonalnych,
przewlekłych stanach zapalnych,
chorobach metabolicznych - wysoka gorączka,
długo nieleczonej próchnicy,
może być objawem depresji,
może być wywołana inną sytuacją np. nagłą chorobą, rozwodem lub śmiercią rodzica,
Objawia się:
NADRUCHLIWOŚCIĄ
IMPULSYWNOŚCIĄ
ZABURZENIAMI KONCENTRACJI
AD. 1 NADRUCHLIWOŚĆ
Dziecko często jest w ruchu - biega jak nakręcone,
Macha rękami i nogami,
Chodzi po pomieszczeniu lub wspina się na meble, przeskakuje z miejsca na miejsce w sytuacjach, gdy jest to zachowanie niewłaściwe w szkole, w pracy, u rodziców, w domu,
Ciągle się wierci,
Wszystko rusza
Ma trudności ze spokojnym bawieniem się lub odpoczywaniem,
Ma często nerwowe ruchy rąk lub stóp, bądź nie jest w stanie usiedzieć w miejscu,
Jest nadmiernie gadatliwe ( należy porządkować jego wypowiedzi, zadawać mu pytania )
AD. 2 IMPULSYWNOŚĆ
występuje u każdego ADHD-owca i to bardzo mocno,
to cecha, która sprawia wrażenie, że mamy do czynienia z wariatem (każdy zewnętrzny bodziec może wywołać ogromną impulsywność,
w klasie takie dziecko nie zawsze powinno siedzieć blisko pani
( np. 1,2 ławka dzieci spokojne, 2,3 - ADHD i 4,5 znów
spokojne)
to dziecko, które coś zrobi zanim pomyśli,
nie potrafi się powstrzymać,
często przeszkadza lub przerywa innym,
nie czeka na swoją kolej,
często wyrywa się do odpowiedzi zanim pytanie zostanie do końca wypowiedziane,
nie liczy się ze skutkami swoich działań,
łatwo go urazić i rozdrażnić,
jest nawrażliwe na bodźce społeczne,
reaguje zbyt silnie w stosunku do bodźca,
nie ma poczucia czasu, ŻYJE CHWILĄ,
TRZEBA pomóc uporządkować mu wszystko,
takie dziecko domaga się NATYCHMIASTOWYCH POCHWAŁ,
AD. 3 KONCENTRACJA UWAGI
UWAGA SOBIE A ŻYCIE SOBIE
dziecko nie potrafi kierować swoją uwagą,
łatwo rozprasza się pod wpływem zewnętrzych bodźców,
często sprawia wrażenie , że nie słucha tego, co się do niego mówi,
ma trudności ze zorganizowaniem sobie pracy i zabawy,
plącze mu się wszystko, zwłaszcza kolejność zadań,
myli reguły i polecenia, inaczej je rozumie,
nie lubi, ociąga się, unika rozpoczęcia zajęć wymagających dłuższego wysiłku umysłowego,
zapomina o codziennych sprawach,
wiele rzeczy mu się gubi lub niszczy,
ulega wypadkom (jest niezręczne ruchowo, ma „zgrabiałe” ręce)
nie znosi zmian,
niezwykle długo i mocno koncentruje uwagę na czynnościach, które go właśnie interesują,
Wystąpienie większości objawów trzech kryteriów może wskazywać na ADHD!
Skutki nieleczenia ADHA ponosimy wszyscy
Źle prowadzone dziecko z ADHD uczy się znacznie poniżej swoich możliwości,
Przyczynia się do istotnego obniżenia poziomu kształcenia i wychowania w całej klasie,
Powoduje rozpad rodziny
Dziecko z ADHD reaguje impulsywnie, czyli natychmiast
Dziecko agresywne
Zachowuje się podle
Występuje u niego planowana i pomyślana agresja,
Dziecko agresywne prowokuje dziecko z ADHD
Powikłania ADHD
są spowodowane brakiem nowoczesnych standardów postępowania zarówno psychicznych jak i zwyczajowych.
Czy masz właściwe podejście do życia?
Proszę sobie wyobrazić, że dziecko z ADHD to nie człowiek tylko stworzonko, np. kotek, który ucieka pod spódnicę.
ZŁE PODEJŚCIE:
wracasz zmęczona z pracy, masz kłopoty, dostałaś od dyrekcji sporo uwag, twój szczeniaczek cieszy się,ż e w końcu przyszłaś do domu, położyłaś się, aby odpocząć, a on wskakuje na mnie i drapie...
Denerwuję się - mówię: „siad, odejdź ode mnie, daj mi spokój”,
Piesek myśli: „ale ja mu nic nie zrobiłem...”
DOBRE PODEJŚCIE:
taka sama sytuacja, ale inna reakcja - piesek potrzebuje ruchu, miłości, zabawy...
Dziecko z ADHD trzeba nauczyć umiejętności społecznych.
Nasze dziecko zależne będzie od tego co mu wdrukujemy.
My nie odpowiadamy za to jaki jest uczeń, ale za to co zrobił tzw. „świadomość metod”
Zorganizowałam mu miejsce w klasie,
Skutecznie go chwalę,
Mówię do niego łatwym językiem,
Dziecko z ADHD nie ma sumienia - to jest pajacyk.
Pamiętaj to piesek, kotek, zwierzątko, należy zwracać się do niego spokojnie.
Przeanalizuj co ono zrobiło i co trzeba zrobić, aby było lepiej.
Szukaj drogi do zaprowadzenia ładu, porządku, harmonii.
Denerwowanie się, złoszczenie, wytykanie mu nie doprowadzi do niczego.
TYPOWE DZIAŁANIA, KTÓRYMI ZNIECHĘCIMY DZIECKO DO SŁUCHANIA I WSPÓŁPRACY Z DOROSŁYMI.
To wszystko, czego lepiej unikać zwracając się do dziecka, a czego dorośli nie znoszą, kiedy kierowane jest to do nich:
Udawanie, że się słucha,
Zasypywanie zbyt wieloma pytaniami, zwłaszcza sugerującymi odpowiedź, która pogrąży dziecko,
Prawienie kazań (nadpobudliwe dziecko przestaje słuchać po kilku słowach),
Zaprzeczenie temu co czuje dziecko ( np. „nic się nie stało, wcale cię nie boli”)
Wydawanie poleceń tonem przesadnie władczym, w sposób sugerujący niską pozycję dziecka, lub tonem jęczącym ( jeżeli mowa ciała jest niewłaściwa dla treści polecenia w danej sytuacji spodziewamy się awantury),
Obrażanie - określanie niechlubnych cech lub myśli dziecka („Jesteś taki okropny! Chciałeś mnie nabrać! )
Oskarżanie - („Ty zawsze... Ty nigdy...”)
Kary fizyczne,
Ranienie - („Mam Cię dość, już nie wytrzymam...”)
Nie wołamy przez całą klasę,
Zamiast kar stosujemy KONSEKWENCJĘ, bo się z nim liczymy,
Pilnujemy,
JAK PRACOWAĆ W KLASIE Z DZIECKIEM Z ADHD?
N-L: -„Będę pytać tylko to dziecko, które podniesie rękę po
wysłuchaniu pytania do końca”
( konsekwencją jest zabranie dziecku uwagi ),
JAK SKUTECZNIE CHWALIĆ DZIECKO!?
Bądź dokładny w opisie zachowania, które Ci się podoba,
Powiedz: np.”Podoba mi się jak wykonujesz moje polecenia, zamiast „Dziękuję”,
Powiedz: np. „Wykonałeś dobrą robotę, końcąc wszystkie zaznaczone zadania” a nie tylko „ Świetnie, dobra robota”,
W pochwale nie zawieraj ani trochę krytyki, nie wypominaj,
Chwal często - od 5 do 10 razy na godzinę,
NIE MÓWIĆ:
Nareszcie zapamiętałeś, co było zadane,
Zamiast
N-L: - „Bardzo mi się podoba, że pamiętałeś o dzisiejszej
pracy domowej”
Bądź szczera i spontaniczna,
Ogólne pochwały nie zadziałają,
Podejdź do miejsca pracy, aby osobiście pokazać mu jak się cieszysz z jego wysiłku,
Zauważ publicznie jego starania, chyba, że wprawia go to
w zakłopotanie,
DLACZEGO KARZEMY?
Karzemy mając nadzieję, że dziecko nie powtórzy zachowania, które prowadzi do przykrości ze strony osób znaczących,
Karzemy, żeby pokazać swoją moc,
Karzemy z bezsilności,
SKUTECZNE POLECENIA!
I sytuacja
N-L: - Janku, czy mógłbyś pozbierać papierki!
LEPIEJ:
N-L: - Janku, proszę Cię, abyś podniósł ten papierek.
ADHD: - Nie jestem dyżurnym!
N-L: - Dlatego dziękuję Ci za to, że podniesiesz.
II sytuacja
N-L: - Wszyscy powinniście zachowywać się grzecznie
( zbyt ogólnie)
LEPIEJ: opisz pożądane zachowanie
N-L: - Chciałabym, aby każdy z Was siedział na swoim miejscu z rękami na ławce i patrzył na mnie. Kiedy tak się zachowujecie, wiem, że mnie słuchacie.
III sytuacja
N-L: - Proszę o ciszę! / krzyk/ - za dużo emocji,
LEPIEJ:
N-L: - Zachowaj spokój, użyj jakiegoś niewerbalnego znaku
( np. zapal światło, pokaż dłonią, palcem, że nadszedł czas, żeby zamilkli,
IV sytuacja
N-L: - Dlaczego Ty nie możesz usłyszeć polecenia za pierwszym razem!? ( pytanie retoryczne) LEPIEJ:
N-L: - Polecenie brzmiało, aby słuchać uważnie od początku,
V sytuacja
N-L: - Połóż wszystkie swoje rzeczy na stole. -
( konkretnie, co położyć?)
LEPIEJ:
N-L: - Proszę wyjąć książki, zeszyty i piórnik. Za chwilę
zaczniemy lekcję
ADHD: - Co mamy zrobić?
N-L: - Moje polecenie brzmiało: Proszę wyjąć z tornistra
książki, zeszyty i piórnik.
Jeżeli chcę bezkonfliktowo podzielić dzieci na 4 grupy, mogę zrobić to według daty urodzenia - urodziny wprowadzą nam odpowiedni nastrój.
Np. I - III
IV - VI
VII - IX
X - XII
Uczniowie powinni sami opracować zasady panujące w klasie, a nauczyciel może tylko pomóc.
N-L: - Kto Rządzi w klasie?
U: - W klasie rządzi nauczyciel.
N-L: - Dlaczego?
U: - Na statku rządzi kapitan, w samolocie rządzi pilot,
w rodzinie rządzą rodzice, a w klasie rządzi nauczyciel.
JASNE ZASADY W NASZEJ KLASIE
( to przepisy prawa ujęte w języku pozytywnych zachowań )
W klasie rządzi nauczyciel,
Uczeń uważnie słucha nauczyciela,
Uczeń lnie (starannie, dokładnie ) wykonuje polecenia nauczyciela,
Uczeń przychodzi przygotowany do zajęć,
Uczeń przychodzi punktualnie na zajęcia,
Ma samodzielnie odrobioną pracę domową,
Ma potrzebne podręczniki, przybory szkolne, strój na w-f,
Uczeń jest po śniadaniu lub przynosi ze sobą jedzenie i picie,
Uczeń odnosi się z szacunkiem,
Uczeń zwraca dsię do moleżanki i kolegów po imieniu, używa ładnej polszczyzny,
( Imię - to oznaka szacunku społecznego, nośnik czegoś ważnego,)
Nie wolno stosować „ogłupień” imienia.
W średniowieczu - pozbawienie imienia to kara
Dba o wystrój klasy i dekorację ( np. obowiązki dyżurnego)
Szanuje mienie szkoły,
Cudze rzeczy uczeń rusz tylko za zgodą właściciela,
Uczeń mówi prawdę,
Z kłopotami uczeń zwraca się do nauczyciela, wychowawcy, potem do pedagoga,
BRAK SYSTEMU JASNO SFORMUŁOWANYCH ZASAD REGULUJĄCYCH CAŁE ŻYCIE MOŻE SPOWODOWAĆ:
Nieporozumienia między rodzicami i dziećmi, które wynikają zarówno ze zbyt sztywnej dyscypliny jak i z braku ram,
w których może odnaleźć się nadpobudliwe dziecko.
Dziecko gubi się w tysiącach informacji ponieważ, jak wspominałam wcześniej ma trudnośći w odróżnianiu rzeczy ważnych od nieważnych. Nie wie, dlaczego w niektórych sytuacjach jest za jakieś zachowanie karane, a w innych,
za to samo nagradzane.
W otaczającym go świecie czuje się więc niepewne
i zagrożone, a często pozostawione same sobie.