SPOŁECZEŃSTWO JEGO TYPY I STRUKTURY

Społeczeństwo - mimo, że należy do podstawowych kategorii socjologicznych, to nie jest jednoznacznie zdefiniowane. Pojawił się w XVIII w dla określenia wszystkich form życia zbiorowego ludzi.

Wg Jana Szczepańskiego społeczeństwo dzielimy na kilka grup:

I grupa - stanowi definicje ujmujące społeczeństwo jako rodzaj najszerszej zbiorowości np. wielkie zbiorowości terytorialne lub ogół zbiorowości zamykającej się w ramach jednej szerokiej zbiorowości. Taką definicję formułował np. F. Znaniecki . Wg niego społeczeństwo to kompleksy grup współistniejących, krzyżujących się, podporządkowanych jednej grupie dominującej, którą może być naród, państwo, religia.

II grupa - stanowi definicje ujmujące społeczeństwo jako zbiorowość powiązaną specjalnymi typami stosunków w procesie produkcji np. wspólnoty niewolnicze, feudalne, pierwotne, kapitalistyczne

III grupa - stanowią definicje organizacyjne ujmujące społeczeństwo jako ogół instytucji i urządzeń społecznych zapewniających jednostkom wspólne zaspokojenie potrzeb oraz wspólne tworzenie kultury i rozwój.

IV grupa - stanowią definicje określające społeczeństwo jako postać egzystencji człowieka jako stan uzupełniający lub przeciwstawny istnieniu indywidualności.

V grupa - pojęcie społeczeństwa używane jest dla oznaczenia wszystkich form życia zbiorowego, które istnieją poza organizacją państwa.

TYPOLOGIA SPOŁECZEŃSTWA;

1. ze względu na udział ludności w produkcji przemysłowej

• społeczeństwo przedprzemysłowe ( preindustrialne) tzn. takie, które nie przeszły jeszcze etapu industrializacji i w których ok. 60% i więcej ludności pracuje w zawodach rolniczych

• społeczeństwa przemysłowe (industrialne) tzn. takie, które przeszły etap industrializacji i w których 60% i więcej ludności czynnej zawodowo pracuje w zawodach poza rolniczych

• społeczeństwa poprzemysłowe (poindustrialne) społeczeństwo informacyjne

Społeczeństwo poprzemysłowe charakteryzuje się tym, że:

A - w sferze ekonomicznej - tym, że dominującą rolę odgrywają usługi, handel, finanse, ubezpieczenia, nauka, oświata, administracja publiczna.

B - w strukturze społecznej - centralną rolę odgrywają zawody profesjonalne i związane z nauką

C - w sferze technologii - pojawia się technologia intelektualna oparta na teorii informacji i informatyki

D - w sferze metodologii - dominują abstrakcyjne teorie np. modelowanie, symulowanie, w takim społeczeństwie rozwijana jest orientacja na przyszłość

2. ze względu na układ stosunków społecznych

• globalne - jest to najszersza i liczebnie forma zbiorowości, która wytwarza wartości kulturowe, instytucje, społeczne, wzory zachowań, formy działania

• masowe - to takie, w którym o wiele miej ludzi wyraża opinie niż je odbiera

Społeczeństwo można podzielić na:

• totalitarne - człowiek jest traktowany w sposób podmiotowy

• demokratyczny - człowiek traktowany jest w sposób przedmiotowy

Zróżnicowanie społeczne ludzi przejawia się najczęściej w postaci tzw. przekrojów lub struktur pośród których podstawowe to:

1. struktura demograficzna - wyodrębniona ze względu na takie cechy: płeć, stan cywilny, wiek itp.

2. struktura narodowa i etniczna

3. struktura zatrudnieniowa

4. struktura zawodowa - wg zawodu i specjalizacji

5. struktura polityczna - wg przynależności do określonej partii politycznej

6. struktura klasowo - warstwowa - wg przynależności do określonej klasy i warstwy społecznej

---