Niewygodna prawda - Al. Gore

8 misja programu Apollo - Wigilia 1968 - dowódca załogi Frank Borman. Podczas zwiedzania Księżyca Bill Anders wykonał zdjęcie Ziemi widzianej z kosmosu, co zaowocowało w 2 lata później ruch na rzecz ochrony środowiska (naturalnego, powietrza atmosferycznego i wód) oraz zaczęto obchodzić Międzynarodowy Dzień Ziemi.

W 1972 roku podczas ostatniej 17 misji Apollo wykonano pierwsze pełne zdjęcie globu ziemskiego. Było to możliwe do wykonania dzięki zaćmieniu Słońca, które całkowicie schowało się za Księżycem.

Efekt cieplarniany

Atmosfera jest na tyle cienka, że jesteśmy w stanie zmienić jej skład chemiczny, głównie CO₂. Ludzka działalność przyczynia się do zwiększenia emisji tego gazy cieplarnianego.

Kryzys klimatyczny:

Energia słoneczna fale świetlne Atmosfera Podwyższenie temperatury

Ogrzanie Ziemi

Fale podczerwone

Przestrzeń kosmiczna

Przystosowanie planet do zamieszkania:

• Wenus - za duże stężenie gazów cieplarnianych (za wysoka temperatura do zamieszkania)

• Mars - śladowe stężenie gazów cieplarnianych (za niska temperatura do zamieszkania)

• Ziemia - planeta optymalnych rozwiązań

Aktualnie powłoka atmosferyczna staje się coraz grubsza przez absorbowanie większej ilości CO₂ i innych gazów cieplarnianych, przez co zatrzymuje ona duże ilości promieniowania podczerwonego, co powoduje natomiast zwiększenie temperatury atmosfery ziemskiej i oceanów.

Gazy cieplarniane - wszystkie G.C. wpuszczają światło słoneczne do atmosfery, jednocześnie absorbując część emitowanych promieni podczerwonych, w efekcie podgrzewając powietrze. Dzięki G.C. średnia temperatura na naszej planecie utrzymuje się na przyzwoitym poziomie - prawie 15°C (59°F). jednakże obecnie wzrasta stężenie gazów emitowanych w wyniku działalności człowieka. Głównym sprawcą tych zmian jest dwutlenek węgla (CO₂), stanowiący 80% gazów cieplarnianych, dostający się do atmosfery przez spalanie paliw kopalnianych (ropę, gaz ziemny i węgiel) w domach, samochodach, fabrykach, elektrowniach, gdy wycinamy lub wypalamy lasy lub podczas produkcji cementu. Kolejnym niebezpiecznym G.C. jest metan (CH₄) i podtlenek azotu (N₂O). 60% CH₄ obecnego w atmosferze wyprodukował człowiek, m.in. przez wydobywanie się z wysypisk śmieci, gospodarstw rolnych (głownie gnojowica), spalania paliw kopalnianych, z oczyszczalni ścieków oraz w wyniku innych działań przemysłowych. N₂O jest pochodzenia naturalnego, lecz industrializacja przyczyniła się do zwiększenia jego ilości w atmosferze o 17% za sprawą nawozów, paliw stałych oraz wypalania lasów i resztek upraw. Sześciofluorek siarki (SF₆), perfluorowęglowodory (PFC) i fluorowęglowodory (HFC) praktycznie nie występowały a atmosferze. Pojawiły się w wyniku działalności ludzkiej. Fluoropochodne węglowodorów (HFCs) zastąpiły chlorofluorowęglowodory (CFC), odkąd zakazano obrotu urządzeniami i produktami chłodniczymi i klimatyzacyjnymi, które zawierają tę substancję, gdyż jej emisja przyczynia się do niszczenia warstwy ozonowej. Gazy typu PCF oraz fluorek siarki (FS) przedostają się do atmosfery w trakcie produkcji przemysłowej, m.in. wytapianie aluminium, wytwarzanie półprzewodników oraz z sieci elektrycznej oświetlającej nasze miasta. Również koncentracja pary wodnej w atmosferze rośnie wraz z temperaturą, co także potęguje E.C. zależny od zmieszania pary wodnej z innymi gazami.

Wiosną ilość CO₂ spada, zaś jesienią i zimą rośnie - jest to spowodowane ilością liści na drzewach, które pochłaniają CO₂.

Roger Revelle zapoczątkował pomiar CO₂ w 1958 roku. W latach 50 sformułował on hipotezę, w której dostrzegł wyraźny związek między stojąca pod znakiem węgla, ropy i napędzaną przez gwałtowny wzrost populacji globalną ekspansją gospodarczą a niepokojącym wzrostem stężenia CO₂ w atmosferze. Charles David Kelling rozpoczął z nim eksperyment prowadzony w Mauna Loa, który miał na celu badanie przez kilka lat CO₂ w atmosferze. Dzięki temu można było zaobserwować wyraźny wzrost tego gazu w atmosferze.

Lodowce górskie

Prawie wszystkie lodowce górskie na świecie przechodzą obecnie proces topnienia, niektóre nawet bardzo gwałtowny. Proces cofania się lodowców dotyczy różnych zakątków świata, m.in. lodowiec Tschierva, lodowiec Rhone, lodowiec Roseg (Szwajcaria), lodowiec w Patagonii (Ameryka Pd.), lodowiec w Peru, lodowce himalajskie znajdujące się na Płaskowyżu Tybetańskim, które należą do grupy najbardziej dotkniętych skutkami G.O., co może przynieść w efekcie w ciągu kolejnych 50 lat niedobór wody pitnej dla ok. 40% ludzkości.

Dr Lonnie Thompson dokonuje analizy masy lodu na szczytach lodowców na całym świecie. Dzięki tym badaniom widać wyraźną zależność między wzrostem temperatury a stężeniem CO₂, co powoduje zatrzymanie się ciepła słonecznego w atmosferze.

Wzrost temperatury

Wg badań najgorętsze lata przypadają na okres minionego ćwierćwiecza (aż 20 na 21 lat przypada na okres minionego ćwierćwiecza). Wzrost temperatury odnotowuje się na całym świecie oraz w oceanach. Zdaniem wielu osób nie ma powodu do zmartwień, ponieważ wahanie temperatury wody i powietrza to zjawisko naturalne.

Anomalnie pogodowe

A.P. związane są głównie ze wzrostem temperatur oceanów, a nie tylko naturalnych zmian cyklów prądów głębionych. Ciepła woda w górnych warstwach oceanów może zwiększać ilość energii konwekcyjnej i wzmagać siłę huraganów.

Tajfuny, huragany i cyklopy należą do grupy zjawisk atmosferycznych związanych z oceanem, gdyż wszystkie 3 powstają nad jego wodami.

Huragany

Wraz ze wzrostem temperatury zwiększa się prędkość wiatru oraz kondensacja pary wodnej (wg NOAA - Amerykański Urząd do Spraw Oceanów i Atmosfery)

Najsilniejsze huragany:

• Katrina - osiągnął 5, najwyższą kategorię w skali Saffira Simpsona, nawiedził w 2005 roku: Stany zjednoczone, Kubę oraz Wyspy Kanaryjskie.

• Rita - 5 kategoria w w/w skali, nawiedził w 2005 roku: Bahamy i Stany Zjednoczone.

• Wilma - 5 kategoria w w/w skali, nawiedził w 2005 roku: Jamajkę, Kajmany, Haiti, Kubę, Honduras, Nikaraguę, Belize, USA, Bahamy.

• Dennis - osiągnął aż 4 kategorię w w/w skali, nawiedził w 2005 roku: Haiti, Jamajkę, Kubę, Stany Zjednoczone.

• Emily - osiągnął aż 4 kategorię w w/w skali, nawiedził w 2005 roku: Haiti, Karaiby, Jamajkę, Dominikanę, Stany Zjednoczone.

• Cyklon Monika - osiągnął aż 4 kategorię w w/w skali, nawiedził w 2006 roku wybrzeża północnej Australii.

W roku 2005 wystąpiło jeszcze kilka huraganów i nawałnic (w sumie było ich 27) w Stanach Zjednoczonych, które trwały aż do grudnia.

Ulewy

Cieplejsza woda w oceanach powoduje wzrost zawartości pary wodnej w atmosferze przez oddawanie do niej znacznej ilości ciepła. Cieple powietrze zatrzymuje parę wodną, co powoduje ulewy (m.in. jednorazowe opady deszczu lub śniegu), a w konsekwencji wzrost zjawisk powodziowych (rok 2005 w Europie i Azji był okresem klęsk powodziowych).

G.O. nie tylko powoduje wzrost opadów na całym świecie, ale także doprowadza do zmian ich występowania.

Susza

W niektórych częściach świata ilość opadów drastycznie spada. Na skutek malejących opadów i nasilającej się ludzkiej eksploatacji zmalało do jednej dwudziestej swego pierwotnego rozmiaru jezioro Czad. W swym pierwotnym kształcie akwen był 6 największym jeziorem na świecie, łączącym granice Czadu, Nigerii, Kamerunu i Nigru. Ludność wykorzystywała jego zasoby jako źródło pokarmu, nawadniania upraw i wody pitnej. Nguigmi, miasto w Nigrze, dawniej otoczone jeziorem z 3 stron, obecnie jest oddalone o prawie 100 km. W 2005 roku w Malawi 5 mln ludzi ucierpiało z powodu głodu, gdyż przez brak opadów pola nie wydały przewidywanych plonów. Większość mieszkańców Afryki nadal żyje dzięki owocom pracy na roli, więc gdy uprawy nie są wystarczające, ich egzystencja wisi na włosku. Sytuacja może się pogorszyć. Naukowcy przewidują, że do końca stulecia dojdzie do utraty jednej czwartej, a nawet jednej drugiej zasobów wodnych rzek ważnych dla życia ludzi wielu afrykańskich miast.

Przy zwiększeniu ewaporacji (in. parowania)z oceanów i wilgotności atmosfery uruchamiają się procesy, które zmniejszają wilgotność gleby, co w konsekwencji powoduje pustynnienie coraz większych obszarów.

Zdaniem naukowców za ok. 50 lat zmniejszy się wilgotność gleby Stanów Zjednoczonych o jakieś 35%, a nawet 60% przy niezmiennym stosunku społeczeństwa do globalnego ocieplenia.

Topnienie lodowców

Arktyka i Antarktyda są to 2 miejsca wyjątkowo wrażliwe na skutki G.O. Gwałtowne wzrosty temperatur naszego globu skutkują topnieniem „wiecznych” lodów. Dobrym przykładem tego zjawiska są „pijane drzewa” Alaski, które zapuściły korzenie głęboko w tundrowej glebie, dziesiątki a nawet setki lat temu. Pod wpływem rozmarzania tundry tracą one przyczepność i zaczynają się chwiać na wszystkie strony. Przez wpływ G.O. nawet Arktyczna wieczna zmarzlina zaczyna się topić, przez co tereny Syberii są bardzo narażone na szkody i straty w infrastrukturze. Wg. naukowców na tym orzasze znajduje się 70 mld ton złóż węgla, który w skutek rozpuszczania się zmarzliny uwalnia nagromadzone w nim gazy.

Kolejnym skutkiem G.O. jest wcześniejsza wiosna i późniejsza jesień na obszarze Arktyki oraz wzrost temperatur co uniemożliwia m.in. stawianie rurociągu naftowego Alaska Pipeline. Dobrym wyjściem z tej sytuacji jest wykorzystywanie paliw alternatywnych - biopaliw. Jedynym ich mankamentem jest ich cena, lec w miarę zwiększonego popytu na nie ich cena spadnie, co spowoduje większą dostępność tego produktu dla wszystkich.

2 główne przyczyny topnienia pokrywy lodowej Arktyki:

• Grubość lodowej czapy jest dużo mniejsza niż na Antarktydzie

• 
  
  Gdy tylko jakaś część lodu stopnieje, wzrasta stopień absorpcji energii słonecznej przez lód
  dodatnie sprzężenie zwrotne - lodowiec odbija większą część promieniowania słonecznego (jak lustro), zaś wody oceanu pochłaniają większość ciepła jakie dostarcza mu słońce. Woda nagrzewa się, potęguje topnienie, a lód zaczyna zamieniać się w ciecz.

Przez topnienie zagrożone jest życie niektórych zwierząt polarnych (np.: niedźwiedzi czy Pingwinów Cesarskich na Antarktydzie) m.in. poprzez masowe utonięcia.

Antarktyda kiedy czoło lodowca szelfowego ulega zniszczeniu, jego lodowa pokrywa osuwa się do morza, co znacznie podnosi poziom wód, co w konsekwencji zmusza niektórych mieszkańców do przeniesienia się w wyższe rejony. Ma to miejsce m.in. w Oceanii. Zjawisko to może spowodować podniesienie się wód na świecie o ok. 5 - 6 m.

Wpływ Arktyki na przyszłość globu:

• Całkowite zniknięcie lodów Arktyki może naruszyć układ klimatyczny planety

• 
  Nieliniowy system zmian niektóre zmiany wywołane G.O. są gwałtowne, a niektóre stopniowe

• Zakłócenie ruchów prądów powietrza i wody będzie miało nieobliczalne skutki dla całej cywilizacji

• Wzrost temperatury na świecie

• Przesunięcie prądów i wiatrów w kierunki Europy Zachodniej

• Przesunięcie ciepła spowoduje w miastach tj. Paryż i Londyn wyższe temperatury niż np.: w Montrealu czy Fargo, zaś woda w pł. Atlantyku stajnie się zimniejsza i bardziej zasolona.

Zmiana pór roku - wiosna, lato, jesień, zima

Przez G.O. data przylotów ptaków obecnie pozostaje bez zmian, zaś okres wylęgu larw przesunął się o 2 tygodnie wcześniej, co skutkuje pozbawieniem ptaków podstawowego źródła pokarmu dla młodych. Jest to główne zagrożenie dla rozwoju piskląt. Ptaki znacznie przesunęły okres lęgowy, lecz nie mogą tego ciągle powtarzać ponieważ zaburzy to sieć powiązań i zależności międzygatunkowej.

Spadek przymrozków przygruntowych (kolejna nisza ekologiczna) sprzyja rozprzestrzenianiu się m.in. korników, które niszczą lasy sosnowe.

Zmiany klimatyczne zagrażają gatunkom zwierząt na całym świecie. Wiele z nich już zaczęło znikać z powierzchni Ziemi z powodu kryzysu klimatycznego oraz ludzkiej dominacji na obszarach na których mogą się one rozwijać. Masowe wymierania gatunków przekroczyło dopuszczalną normę, podwyższając ją trzykrotnie.

Zagrożone gatunki: szklana żaba, lemur, gęś biało czelna, wieloryb grenlandzki, albatros szaro głowy, pingwin cesarski, ropuszka pomarańczowa, pingwin złoto czuby, rzekotka kou - ki, kormoran nielotny, uchatka antarktyczna, żuraw koralowy, pingwin złotooki, niedźwiedź polarny, bernikla rdzawoszyjna, lampart morski.

Również rafy koralowe ulegają nieustannej destrukcji, przez m.in. blaknięcie, co jest zapowiedzią obumierania. Przyczynami tego zjawiska są zanieczyszczenia z okolicznych nadbrzeży, połowy dynamitem, wzrost kwasowości wód oceanicznych oraz podwyższenie temperatury wód oceanicznych.

Kwas węglowy (H₂CO₃) powstający w kontakcie CO₂ z wodą powoduje zmianę pH wód oceanicznych oraz zakłóca proporcje jonów węglanu i wodorowęglanu, co wpływa z kolei na poziom nasycenia wody solami wapnia (jest to materiał budulcowy dla niektórych drobnych organizmów, tj. rafy koralowe, muszle).

Przy takich działaniach za ok. 45 lat rafy znikną z powierzchni Ziemi. Spowoduje to powstanie martwych stref (pozbawionych życia). Niektóre takie strefy są efektem kwitnienia glonów w cieplejszych wodach, zachodzącego w wyniku zanieczyszczenia środowiska przez ludzi eksploatujących okoliczne nabrzeża.

Wzrost liczby wektorów chorobotwórczych

Wektory to formy życia (glony, komary, kleszcze, muchy tse - tse, wszy, gryzonie, nietoperze, pchły i ślimaki) zdolne są do przenoszenia zarazków oraz pojawiania się nowych chorób (m.in. wirus grypy, prątek gruźlicy, bakterie E.coli, bakteria choroby legionistów, arena wirus i in.).

Istotne czynniki cywilizacyjne wpływające na ekosystem

1. Eksplozja demograficzna, głownie w dużych miastach (obecnie ok. 7 miliardów mieszkańców)

• Zwiększenie zapotrzebowania na żywność, wodę, energię oraz bogactwa naturalne najbardziej uderza w lasy.

• Większość zniszczeń obszarów leśnych powodują pożary oraz wypalanie zarośli w celu przygotowania gruntów pod małe samowystarczalne gospodarstwa, jak również ognisk na których gotuje się pożywienie. Również wysoka temperatura wysusza glebę i liście oraz ocieplenie powietrza powodujące pioruny są powodem pożarów lasów.

2. Rewolucja naukowa i technologiczna

Stare przyzwyczajenia + dawna technologia = przewidywalne konsekwencje

Stare przyzwyczajenia + nowa technologia = nieprzewidywalne (dużo poważniejsze) konsekwencje

Przykłady: wojny dawniej i dziś, rolnictwo dziś bardziej wydajne niż kiedyś, systemy nawadniania dziś zmiana biegu rzek.

• Wzrost nowych technologii a zarazem wzrost zanieczyszczeń spowodowanych gazami cieplarnianymi (Stany Zjednoczone - 30,3%; Europa - 27,7%; Rosja - 13,7%; Azja południowo - wschodnia, Indie i Chiny - 12,2%; Ameryka Środkowa i Pd. - 3,8%; Japonia - 3,7%; Środkowy Wschód - 2,6%; Afryka - 2,5%; Kanada - 2,3%; Australia - 1,1%).

wprowadzenie w latach 80 w Stanach Zjednoczonych systemu cap - and - trade (ograniczaj i handluj w celu zmniejszenia emisji CO₂ i SO₂ oraz czerpanie zysków z nowych sposobów zarządzania środowiskiem)

3. Nasz sposób myślenia o kryzysie klimatycznym

Zmiany w sposobie życia:

• Energooszczędne rozwiązania w domach (żarówki, sprzęt)

• Odpowiednie korzystanie i konserwacja starych urządzeń elektrycznych

• Ogrzewanie domów w sposób energooszczędny oraz izolacja ich

• Oszczędzanie wody

• Wyłączanie urządzeń, zamiast przełączania ich w stan hibernacji

• Korzystanie z bardziej wydajnych urządzeń w domu/biurze

• Przejście na „zieloną” energię

• Ekologiczne i ekonomiczne podróżowanie (np.: rzadsze korzystanie z samolotów)

• Wybieranie oszczędnych pojazdów, np.: pojazdy hybrydowe, pojazdy na alternatywne paliwa czy na ogniwa paliwowe

• Ograniczanie spożycia niektórych dóbr

• Kupowanie rzeczy trwalszych oraz w opakowaniach ekologicznych czy wielorazowych

• Segregacja odpadów i kompostowanie odpadów ekologicznych

• Jedzenie mniejszej ilości mięsa, zaopatrywanie się w produkty lokalne

• Kupowanie zielonych certyfikatów

• Pogłębianie wiedzy nt: zmian klimatycznych i dzielenie się nią

• Wspieranie producentów, którzy zmniejszają emisję gazów cieplarnianych

• Wpływanie na politykę oraz wspieranie ruchów na rzecz ochrony środowiska

---