Układ szkieletowy składa się z kilku rodzajów tkanki łącznej:
Chrząstki
Kości
Szpiku kostnego
Okostnej
Układ ten spełnia w organizmie ważne funkcje:
Tworzy rusztowania i podporę dla części miękkich, stanowiąc również miejsca przyczepów mięśni, więzadeł oraz powięzi otaczających narządy
Wiele narządów wewnętrznych jest chronionych przez kości. Mózgowie ochraniają kości czaszki, rdzeń kręgowy znajduje się w kanale kręgowym, serce i płuca leżą w kostnej klatce piersiowej, narządy ukł. moczowego i płciowego chronione są przez miednicę.
Odgry wa ważną rolę w lokomocji. Wraz z układem stawowym tworzą narządy bierne ruchu, które wspólnie z mięśniami tworzą układ dźwigni.
Kości są rezerwuarem związków mineralnych, głównie wapnia i fosforu. Mogą one być zużyte w przypadku niedoborów. Poziomy wapnia i innych elektrolitw w ustroju zależą od procesów resorpcji i kościotworzenia i kontrolowane są przez liczne hormony oraz witaminy, głównie witaminę D, która zwiększa ilość wapnia i fosforu w ustroju, co z kolei zabezpiecza prawidłowy rozwój, wzrost i mineralizację kości.
Znajdujący się w kościach szpik posiada zdolności wytwarzania ciałek krwi (hemopoeza) oraz komórek tucznych. Szpik kostny jest też miejscem produkcji przeciwciał oraz przejściowego magazynowania żelaza
Kości stanowią rezerwuar energii w którym są komórki tłuszczowe, znajdujące się w szpiku kostnym żółtym.
Skład kości. Składa się z komórek oraz substancji międzykomórkowej, w skład której w chodzi substancja organiczna (25%), sole wapniowe (50%) i woda (25%). Odtłuszczona sucha tkanka kostna zawira 67% związków mineralnych i 33% włókien białkowych, głównie kolagenu (90%).
Komórki kości stanowią: komórki progenitorowe (osteogenne), osteoblasty, osteocyty i osteoklasty.
Komórki progenitorowe są niewyspecjalizowanymi komórkami pochodzącymi z mezenchymy. Dzielą się one i mają możliwość różnicowania się w osteoblasty.
Osteoblasty nie mają możliwości podziałów i są związane z tworzeniem kości.
Osteocyty lub dojrzałe komórki kostne są głównymi komórkami kości. Nie mają możliwości podziau, zabezpieczają dzienną aktywność komórkową kości.
Osteoklasty rozwijają się z krążących monocytów i biorą udział w resorpcji i usuwaniu materiałów zbędnych.
Budowa kości. Uwzględniając budowę mikroskopową wyróżniamy tkankę kostną grubowłóknistą lub splotowa tą i drobnowłóknistą, czyli blaszkowatą.
Kość o budowie grubo włóknistej, splotowa te, jest kością niedojrzałą, występującą głównie w okresie rozwoju. U dorosłych ta tkanka kostna znajduje się w miejscach przyczepów ścięgien, szwach, wyrostkach zębodołowych, błędniku kostnym. W kości tej znajduje się więcej komórek aniżeli w kości dojrzałej, a włókna kolagenowe występują w grubych pęczkach o przebiegu nieregularnym.
Kośćo budowie drobnowłóknistej, blaszkowatej, jest kością dojrzałą, zbudowaną z blaszek kostnych. Ze względu na kształt i wlekość blaszek wyróżniamy kość zbitą oraz kość gąbczastą.
Kość zbita jest zbudowana z osteonu mającego walcowaty kształt, jego długao oś przebiega równolegle do długiej osi kości. Osteon tworzą koncentryczne blaszki osteonu, a w jego środku znajduje się wysłany śródkostną kanał, zawierający naczynia i nerwy. Pomiędzy osteonami znajdują się blaszki międzysystemowe. Zewnętrzną warstwę kości zbitej tworzą blaszki podstawowe zewnętrzne otoczone okostną. Od strony jamy szpikowej znajdują się blaszki podstawowe wewnętrzne, pokryte śródkostną. Znajduje się ona w trzonach kości długich i blaszkach kości płaskich.
Kość gąbczasta składa się z blaszek kostnych tworzących sieć rozgałęzionych beleczek, między którymi znajduje się szpik czerwony. Kość gąbczasta znajduje się w nasadach i przynasadach kości długich oraz wypełnia wnętrze kości płaskich stanowiąc śródkoście.
Okostna to powierzchnia zewnętrzna pokrywająca kości. Jest bogato unaczynioną i unerwioną błoną włóknistą. Składa się z warstwy zewnętrznej zawierającej liczne włókna kolagenowe i wewnętrznej, przylegającej do kości i zawierającej liczne komórki, również komorki progenitorowe.
Śródkostna wyściela beleczki kości gąbczastej, kanały osteonów oraz jamy szpikowe i kanały odżywcze. Utworzona jest przez płaskie, przylegające do siebie komórki osteogenne, które mogą być źródłem komórek kościotwórczych oraz komórek krwi.
Szpik kostny znajduje sięw jamach szpikowych trzonów kości długich, w jamkach istoty gąbczastej oraz w kościach płaskich. Stanowi ok. 5% masy ciała. Jego ilość wzrasta wraz z wiekiem. Występuje w postaci żółtego i czerwonego. U noworodka występuje wyłącznie szpik czerwony, który u dorosłych znajduje się w nasadach bliższych niektórych kości długich, w kręgach oraz w kościach płaskich, skąd pobieramy go w celach diagnostycznych i leczniczych.
Komórki zrębu szpiku mają właściwości fagocytarne. Mogą przekształcać się w komórki tłuszczowe. Jeżeli liczba ich znacznie wzrasta, to zanika hemopoeza i szpik przekształca się z czerwonego w żółty. Około 10% komórek szpiku stanowią limfocyty. Szpik jest także głównym miejscem produkcji immunoglobulin surowicy.
W zależności od kształtu wyróżniamy kości:
Kości długie, w których przewyższa szerokość i grubość. Należą do nich większość kości kończyn: obojczyk, k. ramienna, k. udowa, kości przedramienia i podudzia, oraz kości śródręcza, śródstopia i palców. Każda składa się z trzonu, końca bliższego lub górnego i końca dalszego lub dolnego. Końce zwykle są szersze od trzonu i nazywa się je nasadami.
Kości krótkie posiadają prawie równe wszystkie wymiary, występują w nadgarstku i stępie. Zbudowane są z istoty gąbczastej otoczonej cienką warstwą istoty zbitej.
Kości płaskie składają się z dwóch blaszek (zewnętrznej i wewnętrznej) kości (istoty) zbitej, pomiedzy którymi znajduje się kość (istota) gąbczasta oraz szpik kostny.Istota gąbczasta pomiędzy blaszkami istoty zbitej kości czaszki nazywa się śródpościem i zawiera liczne naczynia żylne.
Kości różnokształtne lub nieregularne zbudowane są głównie z kości gąbczastej. Należą do nich kości podstawy czaszki (klinowa i skroniowa) oraz kręgi.
Kości pneumatyczne zawierają przestrzenie wypełnione powietrzem. Przestrzenie te wysłane błoną śluzową, zwiększają przestzeńpowietrzną jamy nosowje, stanowiąc zatoki przynosowe (trzon kości klinowej, kość czołowa, szczęka, kość sitowa).
Kości trzeszczkowa te są to małe kości włączone w torebkę stawową lub ścięgna mięśni
Unaczynienie i unerwienie kości. Kości długie unaczynione są przez tętnice odżywcze, które przebijają okostną trzonu i dzielą się na przebiegające w niej gałęzie, zaopatrujące jamę szpikową i trzon aż do przynasad. Również do trzonu dochodzą gałązki tętnic od tętnic okostnowych. Tętnice nasadowe i przynasadowe pochodzą głównie od tetnic unaczyniających staw.
Naczynia żylne towarzyszą tętnico. Liczne włókna nerwowe biegną wzdłuż naczyń krwionośnych. Są to włókna czuciowe i autonomiczne. Kończą się one w okostnej i ścianie naczyń krwionośnych. Część włókien wnika do szpiku. Wiele włókien czuciowych stanowią włókna przewodzące wrażenia bólowe.
Części układu szkieletowego
Kości czaszki w liczbie 28, tworzą czaszkę
Kości tułowia - kręgosłup, szkielet k. piersiowej (żebra, mostek i kręgi piersiowe). Łącznie 52 kości
Kości kończyny górnej w liczbie 32 dla każdej kończyny.
Kości kończyny dolnej, ogółem 32 kości dla każdej kończyny.