O P I S G R Y „B O S S”
Wprowadzenie
W systemie gospodarczym - implementowanym w grze - istnieje nie więcej niż 9 przedsiębiorstw prowadzących działalność produkcyjną oraz sprzedających swe wyroby na czterech rynkach zbytu. Każde z przedsiębiorstw jest zlokalizowane na jednym z rynków zbytu. Istnieje także jeden rynek zbytu, na którym nie jest zlokalizowane żadne z przedsiębiorstw.
Firmy prowadzą działalność produkcyjną, wytwarzając wyroby jednego rodzaju. Nie są to wyroby luksusowe ani pierwszej potrzeby. Dla zainicjowania ich wytwarzania wymagane jest posiadanie materiałów i maszyn oraz przeznaczenie odpowiednich środków na opłacenie wykonawstwa. Rozmiar uzyskiwanej produkcji zależny jest od aktualnych możliwości produkcyjnych, jakimi dysponuje firma.
Możliwości produkcyjne, na skutek zużycia parku maszynowego systematycznie maleją. Można je jednak odbudować inwestując i dokonując zakupu dodatkowych maszyn oraz wydatkując środki finansowe na postęp techniczny.
Na podstawie przeprowadzonej kalkulacji zarząd firmy ustala ceny zbytu swych wyrobów, przy czym ceny te mogą być ustalone w różnej wysokości na każdym z czterech dostępnych rynków. Oprogramowanie wymaga, aby ceny zostały przez firmę podane dla każdego rynku zbytu, nawet wtedy, gdy na danym rynku firma nie prowadzi sprzedaży. Nie wypada rozdawać wyrobów za darmo.
Firma może promować sprzedaż swoich wyrobów na poszczególnych rynkach zbytu przeznaczając na ten cel określone środki.
Każda firma otrzymuje w chwili rozpoczęcia działalności fundusz założycielski w wysokości 1.500.000 @, a ponadto ma możliwość uzyskania kredytu w Banku Kredytowym (patrz dalsze uwagi szczegółowe o warunkach zaciągania kredytu).
Cel gry
W grze prowadzona jest symulacja pewnego modelu ekonomicznego, który możliwie dokładnie odzwierciedla mechanizm działania systemu ekonomicznego, jakim jest firma. Gra wymaga od uczestników (zarządów firm):
zdefiniowania celów,
przewidywania rozwoju sytuacji ekonomicznej,
sprecyzowania strategii działania,
podjęcia szeregu decyzji operacyjnych.
Limit czasu przeznaczony na podjęcie decyzji w każdym ruchu wyznaczany jest bądź przez arbitra, bądź przez wyznaczonych Uczestników gry i jest obowiązujący. Jeżeli firma nie wypracuje kompletu decyzji w określonym czasie, zostaje „ukarana” określeniem brakujących decyzji danego ruchu gry przez Zarząd Komisaryczny.
Gra zostaje dla zarządu firmy uznana za pomyślną, jeżeli na koniec gry zarząd firmy wykaże się zyskiem.
Decyzje zarządu firmy
W każdym miesiącu (ruchu gry) firma dokonuje podziału środków finansowych będących w jej posiadaniu na następujące formy działalności:
zakup maszyn,
zakup materiałów,
prace w zakresie postępu technicznego (ulepszenie wyrobu + "maszyny"),
opłacenie robocizny bezpośredniej (płace),
promocja sprzedaży wyrobów na poszczególnych rynkach zbytu,
opłacenie kosztów transportu wyrobów na poszczególne rynki zbytu,
wpłata podatków i dywidendy, raty kredytu,
zakup informacji, konsultacji.
Ponadto firma ustala obowiązujące w danym miesiącu ceny zbytu swoich wyrobów na każdym z czterech rynków zbytu.
Firma nie musi rozdysponować całej posiadanej gotówki (fundusz rezerwowy), ale nie może w swej decyzji wykroczyć ponad posiadane środki.
Decyzje firmy dotyczące podziału środków finansowych (w aktualnym miesiącu gry) na rodzaje jego działalności, mogą być wielokrotnie aktualizowane, aż do wypracowania decyzji ostatecznej. Taki sam mechanizm ma zastosowanie w przypadku tworzenia decyzji w sprawie cen zbytu i kosztów promocji sprzedaży (marketingu).
Firma dysponuje możliwością przeglądania w trakcie gry swoich poprzednich decyzji i ich wpływu na aktualne wyniki ekonomiczne.
Firma ma możliwość bezpośredniego wskazania rynków zbytu, na których pragnie prowadzić sprzedaż swoich wyrobów
Przy rozdziale środków finansowych należy pamiętać, ze długość cyklu produkcyjnego wynosi 1 miesiąc.
Charakterystyka firmy
Parametrami opisującymi własności systemu gospodarczego gry są:
ceny zakupu materiałów [@/szt.],
cena zakupu maszyny [@/szt.],
koszt jednostkowy transportu wyrobu na rynek zbytu [@/szt.],
koszt jednostkowy robocizny [@/szt.].
Parametry zmieniają swe wartości w toku gry. Zmiany powodowane są występującym zapotrzebowaniem na ograniczone zasoby: materiałów do produkcji, maszyn, siły roboczej i środków transportu.
Stan firmy opisany jest poprzez następujące parametry, charakterystyczne dla każdej z nich:
środki finansowe firmy (gotówka),
ilość maszyn,
wydajność maszyn,
ilość wyrobów gotowych do sprzedaży,
ilość materiałów.
Parametry powyższe zmieniają swe wartości na skutek decyzji zarządów firm podejmowanych w toku gry.
Opis aktualnego stanu firmy na ekranach systemu gry wygląda następująco:
miesiąc aktualny |
rynek własny |
Środki finansowe @ |
M A T E R I A Ł Y |
M A S Z Y N Y |
W Y R O B Y |
Materiał A ............. szt. |
Ilość ............... ........szt. |
Zapas ................ ........ szt. |
Materiał B ............. szt. |
Wydajność ...... .... szt. |
Koszt robocizny ...... @/szt. |
Materiał C ............. szt. |
Cena zakupu ..... .. @/szt. |
Koszt transportu ..... @/szt. |
przy czym:
miesiąc |
|
kolejny krok gry nazwany umownie miesiącem |
rynek własny |
|
rynek, na którym zlokalizowana jest firma (rynek własny) |
środki finansowe |
|
środki finansowe będące aktualnie w kasie firmy |
MATERIAŁY |
Materiał A, B, C |
ilość sztuk poszczególnych asortymentów materiału w magazynie firmy |
MASZYNY |
Ilość |
ilość sztuk |
|
Wydajność |
ilość wyrobów możliwa do wykonania na jednej maszynie w ciągu jednego miesiąca (ruchu gry) |
|
Cena zakupu |
cena zakupu jednej maszyny w aktualnym miesiącu |
WYROBY |
Zapas |
ilość sztuk |
|
Koszt robocizny |
wartość pracy pracownika wykonującego jeden wyrób |
|
Koszt transportu |
cena przetransportowania jednego wyrobu na rynek obcy |
Trochę szczegółów o funkcjonowaniu firmy
Zamawianie dostaw materiałów do firmy
Materiały zamówione przekazywane są firmie w następnym miesiącu.
Zamówienia dokonać można wykorzystując w *Arkuszu decyzji miesiąca* funkcję FUNDUSZ ZAKUPU MATERIAŁÓW, którą udostępnia ekran przedstawiony poniżej.
W górnej części ekranu mamy aktualny stan zapasów firmy i obowiązujące w danym miesiącu ceny na poszczególne materiały.
W dolnej części - arkusz do zamawiania materiałów A, B i C.
Należy podać tylko ilość sztuk zamawianego materiału, natomiast fundusz zakupu materiałów jest obliczany automatycznie przez komputer.
Materiały zamówione firma otrzymuje w następnym miesiącu.
Zamawianie dostawy materiałów
MATERIAŁY Zapas A ............................... szt. Zapas B ............................... szt. Zapas C ............................... szt. |
CENY Cena A ............................ @/szt. Cena B ............................ @/szt. Cena C ........................... @/szt. |
1 wyrób = 1 materiał A + 2 materiały B + 1 materiał C
ZAMÓWIENIE |
Ilość sztuk materiału |
Na zakup materiału A Na zakup materiału B Na zakup materiału C |
........................................ ....................................... ........................................ |
Fundusz zakupu materiałów |
........................................ |
Produkcja wyrobów w firmie
Do wytworzenia 1 (jednej) sztuki wyrobu potrzebne są:
jeden materiał rodzaju A,
dwa materiały rodzaju B,
jeden materiał rodzaju C.
Cykl wytwarzania wyrobów gotowych trwa 1 miesiąc. Wyroby zostaną wytworzone, jeżeli firma posiada wymagane materiały, dysponuje odpowiednimi możliwościami produkcyjnymi oraz opłaci wykonywanie tej produkcji (koszt robocizny).
Zarząd firmy decyduje: czy produkuje, czy nie produkuje !
Transport wyrobów firmy na rynki zbytu
W symulowanym systemie gospodarczym działa również firma spedycyjna, zajmująca się transportem, której można zlecać wykonanie usług transportowych. Należności za zlecone usługi naliczane są automatycznie przez system gry i tworzą fundusz transportowy.
Wyprodukowane wyroby pozostają w magazynie firmy. W celu przewiezienia ich na rynki zbytu należy w *Arkuszu decyzji miesiąca* wybrać pozycję FUNDUSZ TRANSPORTOWY. Ukażą się wówczas dwie tablice LOKALIZACJA WYROBÓW oraz DYSPOZYCJE PRZEWOZOWE.
W lewej tablicy (Lokalizacja wyrobów) przedstawione jest aktualne rozmieszczenie wyrobów na poszczególnych rynkach i w magazynie. Prawa tablica (Dyspozycje przewozowe) służy do wydawania zleceń przedsiębiorstwu spedycyjnemu przewozu wyrobów z magazynu na poszczególne rynki i pomiędzy rynkami.
Każde zlecenie przewozu wyrobów wykonywane jest przez firmę spedycyjną natychmiast, a koszt transportu powiększa fundusz transportowy firmy. Jednocześnie zmianie ulega lokalizacja wyrobów w magazynie i na poszczególnych rynkach. Firma nie ponosi kosztów transportu tylko w przypadku zlecenia transportu wyrobów z magazynu na rynek własny.
Wyroby znajdujące się w magazynie firmy, nie biorą udziału w sprzedaży !!!.
W celu wycofania zlecenia transportowego należy w odpowiedniej rubryce *Dyspozycji przewozowych* wpisać wartość 0 (zero). Zlecenie przewozu jest wówczas anulowane, ale spedytor nie dokonuje zwrotu poniesionych kosztów transportu partii wyrobów objętych zleceniem, a jedynie koryguje tablicę *Lokalizacja wyrobów*.
Koszty transportu naliczane są automatycznie i zależne są wprost proporcjonalnie od ilości wyrobów przeznaczonych do transportu.
Brak możliwości pokrycia tych kosztów ogranicza lub wyklucza zrealizowanie transakcji sprzedaży wyrobów na rynkach zbytu.
Lokalizacja wyrobów |
|
DYSPOZYCJE PRZEWOZOWE |
|||||
|
|
|
|
Rynek 1 |
Rynek 2 |
Rynek 3 |
Rynek 4 |
Rynek 1 |
|
|
Rynek 1 |
xxxxx |
|
|
|
Rynek 2 |
|
|
Rynek 2 |
|
xxxxx |
|
|
Rynek 3 |
|
|
Rynek 3 |
|
|
xxxxx |
|
Rynek 4 |
|
|
Rynek 4 |
|
|
|
xxxxx |
Magazyn |
|
|
Magazyn |
|
|
|
|
Zamawianie usług marketingu
Marketing prowadzony przy pomocy środków publicznego przekazu, na zasadach odpłatności, zwiększa możliwość sprzedaży wyrobów firmy. Usługę prowadzenia kampanii reklamowej zamówić można w wyspecjalizowanej firmie marketingowej. Usługa ta polega na prowadzeniu marketingu związanego z wyrobami firmy zamawiającej, w ciągu aktualnego miesiąca gry, na wskazanym przez zamawiającego rynku zbytu. Przy czym:
intensywność akcji marketingowej zależna jest od ilości opłaconych przez firmę zamawiającą umownych jednostek reklamy na aktualny miesiąc.
jedna umowna jednostka reklamy kosztuje 3 tys. @
na jednym rynku zbytu można zamówić prowadzenie kampanii reklamowej za co najwyżej 5 umownych jednostek reklamy.
Sprzedaż wyrobów firmy
Firma decyduje:
co sprzedaje (wyrób ulepszony, czy o standardowej jakości),
czy sprzedaje,
w jakiej cenie oraz
gdzie (na jakim rynku)
Postęp techniczny w firmie
Firma uzyska przewagę nad innymi firmami, jeżeli będzie sprzedawała wyrób technicznie ulepszony. O prowadzeniu badań nad ulepszeniem wyrobu firmy decyduje jej zarząd.
Aby uzyskać pozytywne wyniki w cyklu badań nad ulepszeniem wyrobu spełnione być muszą następujące warunki konieczne, ale niedostateczne (badania nie muszą zakończyć się sukcesem w postaci ulepszenia wyrobu):
cykl badań rozwojowych prowadzonych w firmie nie może być krótszy niż cztery miesiące,
dla utrzymania odpowiedniej intensywności w całym cyklu badań związanych z rozwojem wyrobu firma powinna ponosić miesięcznie nakłady nie mniejsze niż 10 tys.@. (dla zwiększenia intensyfikacji badań firma może wydać na ten cel większe kwoty, pod warunkiem, że będzie to wielokrotność 10 tysięcy @.),
w trakcie cyklu badań rozwojowych wyrobu nie mogą występować przerwy w ich finansowaniu.
O uzyskaniu ulepszenia jej wyrobu firma jest informowana. Informowana jest także o negatywnym skutku prowadzonej przez nią działalności badawczej.
W przypadku uzyskania przez firmę ulepszenia jej wyrobu, ulepszeniu podlegają wszystkie jej wyroby (także wyroby znajdujące się aktualnie w jej magazynie oraz wyroby rozlokowane na poszczególnych rynkach zbytu). Dla uzyskania dalszego (kolejnego) ulepszenia wyrobu firma może rozpocząć nowy cykl badań.
Firma, na własne życzenie, może zamówić przeprowadzenie badania dotyczącego wielkości nakładów finansowych, koniecznych do uzyskania ulepszenia wyrobu. Koszt zamawianego badania 5000 @. Ponadto firma może zlecić zbadanie ogólnej kwoty, wydanej przez wszystkie firmy w poprzednim roku na postęp techniczny. Wydatki na postęp techniczny mają wpływ (w niewielkim stopniu) na wzrost wydajności parku maszynowego firmy.
Informacje mniej przyjemne, ale ważne
Egzekucja zobowiązań firmy
Firma jest zobligowana do terminowego wpłacania podatków, dywidendy i rat kredytu. W przypadku braku środków finansowych na terminową spłatę tych zobowiązań następuje (po powiadomieniu o tym fakcie firmy) natychmiastowa egzekucja należności.
Komornik Urzędu Finansowo Skarbowego zajmuje majątek firmy w następującej kolejności: materiały, maszyny, wyroby gotowe (tylko wyroby znajdujące się w aktualnie w magazynie), aż do uzyskania wymaganej kwoty należności (plus 20% kosztów manipulacyjnych).
Licytacja materiałów oraz maszyn firmy następuje po ich aktualnych cenach średnich, a wyrobów gotowych firmy w cenie = aktualny koszt materiałów + aktualny koszt robocizny.
Jeżeli w drodze licytacji nie uzyska się wymaganej kwoty należności, ogłasza się bankructwo firmy. Firma bankrutuje również wtedy, gdy traci płynność finansową (nie posiada gotówki oraz wyrobów gotowych do sprzedaży).
Dokumentacja firmy
Firma jest zobowiązana do prowadzenia w dowolnej, ale czytelnej formie dokumentacji pozwalającej na ustalenie następujących danych:
aktualna wartość posiadanych materiałów i ich aktualne ceny średnie,
aktualna wartość posiadanych maszyn i ich aktualna cena średnia,
aktualna wartość posiadanych wyrobów gotowych i średni koszt ich wytworzenia,
oraz ewidencji księgowej w formie wskazanej przez PROWADZĄCYCH GRĘ.
Aktualną średnią wartość maszyn oraz materiałów oblicza się zgodnie z poniższym przykładem:
Miesiąc |
cena maszyny |
zakup maszyn |
zużycie maszyn |
obliczanie wartości średniej maszyny |
wartość średnia maszyny |
ilość maszyn |
x |
2000 @ |
100 |
0 |
2000 @ |
2000 @ |
100 |
Y |
3000 @ |
30 |
0 |
(100*2000@ + 30*3000@)/(100+30) = 2230.7 @ |
2231 @ |
130 |
z |
1200 @ |
20 |
5 |
((130-5)*2231@ + 20*1200@)/(130-5+20) = 2088.7 @ |
2089 @ |
145 |
|
itd. |
|
|
|
|
|
Koszt zakupu informacji
Informacja kosztuje:
treść informacji |
cena |
Faktyczna sprzedaż na rynkach przez firmy konkurencyjne w poprzednim miesiącu |
2,000@ |
Całkowita suma wydana na rozwój wyrobu (postęp techniczny) w poprzednim roku |
2,000@ |
Wielkość nakładów finansowych, koniecznych do ulepszenia wyrobu w cyklu badań |
5,000@ |
Kwota aktualnie wymaganego podatku od płac i ZUS (tryb KONSULTACJE) Kwota aktualnie wymaganej akcyzy (tryb KONSULTACJE) Kwota aktualnie wymaganej dywidendy (tryb KONSULTACJE) |
po 10,000@ |
Kwota podatku dochodowego firmy |
100,000@ |
Prowadzenie wypłat dla pracowników i zobowiązania pracodawcy
Pracownikom, niestety wypada płacić za ich pracę. Płacimy im w systemie akordowym prostym (bez progresji), a więc ilość wyrobów * koszt jednostkowy robocizny wyznacza nam fundusz płac NETTO. Nasz fundusz płac BRUTTO należny pracownikom, to tylko 125% funduszu płac netto. Teraz potrącamy 20% zaliczki na podatek dochodowy od płac pracowników i kwotę tę przekażemy do odpowiedniego Urzędu Skarbowego (w grze wszystko do tego samego Urzędu). Ponadto fundusz płac BRUTTO obciążony jest obowiązkową składką na fundusze: emertylany, rentowy, wypadkowy, zdrowotny oraz Fundusz Pracy w łącznej wysokości 28%. W naszej GRZE nazywamy to „składką ZUS”.
Wyliczoną kwotę wypłat NETTO rejestrujemy w polu fundusz płac (netto) na ekranie o nazwie arkusz decyzji.
Wyliczone zaliczki na podatek dochodowy od płac pracowników oraz składkę ZUS w kwocie łącznej wpłacamy do Urzędu Skarbowego.
Urząd Finansowo Skarbowy
Jest to miejsce gdzie firma przekazuje swe zobowiązania w stosunku do budżetu oraz zobowiązania związane z utworzeniem jej kapitału zakładowego.
Firma jest zobligowana do odprowadzania do Urzędu Skarbowego o nazwie FISKUS
zaliczki na podatek dochodowy od płac pracowników w wysokości 20% funduszu płac BRUTTO,
„składki ZUS” w wysokości 28% funduszu płac BRUTTO,
akcyzy w wysokości 10% wielkości przychodu (wymagany on jest w miesiącu następnym po dokonaniu sprzedaży wyrobów);
zaliczki na podatek dochodowy wymaganej w pierwszym miesiącu kolejnego roku prowadzenia działalności powiększonej o koszty jej wyliczenia wynoszące 100.000 @ (wielkość tej kwoty określi spółka KONSULTACJE i pobierze stosowną opłatę, którą zaliczyć można jako koszt uzyskania przychodu).
dywidendy w wysokości 25% funduszu założycielskiego, wymaganej za rok poprzedni, w pierwszym miesiącu kolejnego roku finansowego.
Inne zobowiązania finansowe firmy
Firma jest zobowiązana do przekazania kwoty różnicy pomiędzy obliczoną wysokością podatku dochodowego, a wpłaconą zaliczką na podatek dochodowy specjalnym przekazem na konto Urzędu Skarbowego w ostatnim miesiącu swej działalności.
Jeżeli w rozliczeniu podatku dochodowego wystąpiła nadpłata, to firma na swój wniosek uzyska zwrot nadpłaty w ostatnim miesiącu swej działalności.
Firma jest zobowiązana do przekazania kwot nałożonych kar specjalnym przekazem na konto Urzędu Skarbowego w ostatnim miesiącu swej działalności.
Podatek dochodowy od prowadzonej działalności gospodarczej firmy wynosi 45% uzyskanego przez firmę dochodu
Koszty działalności firmy
Prawodawca uznał za koszt uzyskania przychodu następujące koszty:
amortyzacja (5% aktualnej średniej wartości maszyn) w skali miesiąca,
koszty materiałów,
wynagrodzenie za pracę,
składkę ZUS w wysokości 28%,
koszty postępu technicznego, w tym również zakończone wynikiem negatywnym,
koszty transportu,
koszty marketingu (reklamy publicznej),
koszty zakupu tych informacji, które nie są pozyskiwane w trybie KONSULTACJI,
spłacone odsetki od pobranych kredytów,
podatek akcyzowy,
koszt obowiązkowej konsultacji za wyznaczenie zaliczki na podatek dochodowy.
Bank Kredytowy
Bank Kredytowy udziela kredytów firmom na okres roku (12 miesięcy) na określony procent (informacja o oprocentowaniu kredytu jest dostępna w Banku). Kredyt jest oprocentowany w skali miesięcznej. Spłata kredytu zaczyna się po dwóch miesiącach karencji, w 10 jednakowych ratach.
Firma - po spłaceniu kredytu - może wystąpić o przyznanie nowego kredytu. Bank każdorazowo ustala kwotę kredytu, jaka może być udzielona kredytobiorcy. Odpowiedź Banku w sprawie przyznania (lub nie) kredytu jest udzielana po miesiącu. W miesiącu przyjmowane jest jedno podanie o udzielenie kredytu.
O kredyt może ubiegać się wyłącznie firma prowadząca działalność przez co najmniej 3 lata !!!
Spółka „Konsultacje”, preferowana czasem przez zarządy firm
Przy Urzędzie Finansowo-Skarbowym, istnieje Spółka z. o. o. „KONSULTACJE”, która świadczy na rzecz firm usługi, polegające na sprzedaży informacji o aktualnej wysokości kwot wymaganych do odprowadzenia (informacje udzielane są natychmiast). Ceny każdej z usług wskazano w tabelce (Zakup informacji).
Gra symulacyjna „BOSS”
_____________________________________________________
Instrukcja do gry strona: 8
Wersja: 2.03
instrukcja do gry strona: 1