a) Prawidłowości w nauce o polityce
W badaniach naukowych punktem wyjścia są wydarzenia i fakty.
Fakt przedmiotowy to zdarzenia zachodzące w rzeczywistości, które posiadają pewne podstawowe części (złożone części można podzielić na mniejsze aby mieć bardziej uporządkowany obraz świata).
W przypadku polityki mówić możemy o faktach politycznych. Nie są one faktami odrębnymi i samodzielnymi, choć mogą się takimi wydawać. Rzeczywistość społeczna i polityczna tworzy pewną zorganizowaną całość i to w niej znajdują się elementarne części.
Zadaniem teorii jest stworzenie całościowego i pełnego opisu, a także wyjaśnienie otaczającej rzeczywiśtości.
Występują jednak na tym polu pewne sprzeczności:
Z jednej strony dążenie do specjalizacji - pójście w głąb danej dziedziny
Z drugiej strony poszukiwanie informacji z różnych dziedzin wiedzy - ruch horyzontalny.
Zasada najsłabszego ogniwa - miarą wytrzymałości danej całości jest sprawdzanie jak długo wytrzyma jej najsłabsze ogniwo, czyli najsłabszy element całego systemu.
Fakty są podstawowymi jednostkami wiedzy, którymi operujemy jako punktem wyjścia. Należy także pamiętać, że są one częścią rzeczywistości.
Badacze zajmują się badaniem związków pomiędzy faktami, ich głównym zadaniem jest zbadanie tego jakie związki zachodzą pomiędzy faktami.
Fakt politologiczny to wyodrębnione elementy rzeczywistości, które badacz opisuje i wyjaśnia i na ich podstawie dąży do dalszego tworzenia nowych idei. Funkcje aplikacyjne z pogranicza praktyki i teorii (?)
Typy zależności:
Przypadkowe
Trwałe, nieprzypadkowe
Warunkowanie zjawisk (2 rodzaje):
Charakter jednoznaczny - zachodzi w 100%, występuje w naukach technicznych, fizyce, chemii -> prawidłowości deterministyczne.
Prawidłowości probablistyczne (prawdopodobnościowe) - w świecie społecznym istnieje możliwość wyboru jednego z wariantów. Wynika to z nieprzewidywalności ludzkich wyborów i zachowań. Możliwe jest stworzenie zbioru pewnych wariantów zachowań czy wyborów, ale nigdy badacz nie może mieć pewności, że wybrane zostanie takie a nie inne rozwiązanie. Reakcje różnią się częstotliwością, a ta która występuje najczęściej jest uznawana jako dominująca, a zatem najwazniejsza. Związki nie mają tutaj aż tak jednoznacznego charakteru.
Regularność:
Stwierdzenie pewnej regularności to stwierdzenie pewnego prawdopodobieństwa następstwa zdarzeń i zjawisk. Regularności nie zawsze możemy szukać wewnątrz układu, należy ich poszukiwać także na zewnątrz, nie zawsze A wynika z B.
Koincydencja:
Pojawia się w określonych warunkach fakt A, a dopiero potem fakt B. Występuje tu mniej więcej ten sam czas i to samo miejsce. Należy ustalić czy przyczyny tego faktu mają charakter wewnętrzny czy zewnętrzny. (czyli po polsku: dwa fakty występują w tym samym miejscu i czasie).
To co wyobrażamy sobie jako skutek warunkuje nasze zachowanie, układamy pewien ciąg działań, po to aby do tego doprowadzić (chcemy to osiągnąć, „samospełniające się proroctwo”).
Prawidłowości:
To takie ciągi pomiędzy faktami politycznymi, które mają charakter powtarzalny. W 100% występuje:
Fakt A -> Fakt B
Sa to również takie ciągi faktów, których współwystępowanie ma charakter jednoczący, stale powtarzające się związki i zdarzenia, które występują w rzeczywistości.
Rodzaje zależności:
Różne przyczyny prowadzą do tego samego stanu rzeczy
Ta sama przyczyna prowadzi do różnych rezultatów
Różne przyczyny z różną częstotliwością prowadzą do różnych rezultatów
Poziomy występowania prawidłowości:
Poziom formy
Poziom istoty
Mogą występować pozornie odległe zjawiska, pomiędzy którymi możemy zauważyć zależności i wzajemne warunkowanie się.
(opracowane na podstawie wykładu, bo niestety nie znalazłam tego nigdzie indziej. Z resztą i tak nie miałam za bardzo gdzie szukać :P)