Znaczenie kultury narodowej w zarządzaniu - przykłady kultur: amerykańskiej i japońskiej
Na wstępie należy przybliżyć definicję kultury. Jedna z najczęściej wymienianych mówi że: „kultura jest kolektywnym zaprogramowaniem umysłu które wyróżnia jedną grupę społeczną od innych”. Zaprogramowanie dzieli się natomiast na 3 poziomy: uniwersalny, kolektywny i indywidualny. Poziom uniwersalny jest bardzo podobny we wszystkich kulturach, mówi o potrzebach społecznych, o potrzebie uznania, tego typu zapotrzebowania są przekazywane genetycznie, po części również nabywane, ale w sposób wspólny dla wszystkich kultur. Drugi poziom ma już węższy zakres i jest wspólny dla zdecydowanie mniejszych grup społecznych, które można odróżnić już od innych grup. Sposób zaprogramowania na tym poziomie może być wspólny dla narodów, mieszkańców konkretnego terenu, czy nawet przedstawicieli pewnych zawodów. Ostatni poziom odpowiada cechom osobowości pojedynczych osób, jest unikatowy dla każdego człowieka, po części jest uwarunkowany genetycznie. Wpływ na ten poziom ma zapewne również np. sposób wychowania przez rodziców. O kulturze narodowej mówimy mając na myśli zbiorowe zaprogramowanie umysłu, będące następstwem dorastania w określonym kraju. Kultura narodowa dysponuje zespołem dzieł artystycznych, wiedzy, norm i zasad, których znajomość uważa się za obowiązującą członków danej zbiorowości narodowej. Kulturą organizacji jest natomiast - zbiorowe zaprogramowanie umysłu, odróżniające pracownika jednej organizacji od członków innej.
Kultura narodowa wywiera istotny wpływ na sposób, w jaki menadżerowie podejmują decyzje oraz formułują i realizują cele w różnych krajach. Ponieważ kultura narodowa jest różna w różnych krajach, to nie istnieje uniwersalny sposób zarządzania organizacjami we wszystkich państwach. Należy pamiętać, iż kultura wywiera wpływ na normy, postawy i schematy zachowań uczestników organizacji, różny więc musi być sposób motywowania pracowników w poszczególnych krajach, regionach świata. Aby mądrze zarządzać organizacją na danym obszarze należy umiejętnie rozróżnić, z jakimi wymiarami kultury mamy do czynienia. Stosuje się podział na 4 wymiary. Pierwszym jest indywidualizm - kolektywizm. W społeczeństwie indywidualistycznym - ludzie przystępują do organizacji w wyniku kalkulacji zysków i poniesionych nakładów. Budowanie organizacji wymaga tutaj dobrze zaplanowanych i skoordynowanych działań, każdy troszczy się o siebie i nie życzy sobie, aby firma ingerowała w jego życie prywatne. Pracownicy oddzielają życie prywatne od zawodowego. To organizacja musi wykazywać się inicjatywą.. Pracownicy są wynagradzani za indywidualne osiągnięcia, a na wyższych kierowników szuka się osób z zewnątrz. (USA) W społeczeństwie kolektywistycznym - ludzie angażują się emocjonalnie w życie org. firma jest drugą rodziną, musi być troskliwa. Organizacja ma duży wpływ na to czy ludzie są szczęśliwi. Awansuje się ze względu na staż, osoby z wewnątrz mogą mieć b. wysokie stanowiska. (Japonia). Kultury można podzielić na takie o małym i dużym dystansie do władzy. Dystans wpływa na sposób organizowania pracy, na strukturę org., kontrolę i politykę płacową. W sp. o małym dystansie, struktury są zdecentralizowane i płaskie, różnice płacowe są niewielkie, personel niższy jest dobrze wykwalifikowany, żadna praca nie hańbi, a przełożeni są koleżeńscy i otwarci (Austria, Dania). W dużym dystansie - struktury są scentralizowane i wysmukłe, różnice płacowe są duże, niższy szczebel mniej wykw. Kontrola zewnętrzna i nadzór, dystans przełożonych (Gwatemala, Wenezuela, Panama). Sposób podejmowania decyzji zależy od stopnia unikania niepewności w danej kulturze. Stopień ten ma również wpływ na motywowanie pracowników, organizację pracy oraz planowanie. Mały stopień unikania niepewności - są to ustrukturalizowane działania ludzi, więcej uniwersalistów, mniej formalnych przepisów. Zygzakowate ścieżki karier, flexi time (Austia, Dania). Duży stopień unikania niepewności - działania słabiej ustrukturalizowane, więcej ekspertów i specjalistów, przepisy formalne, ujednolicenie i standaryzacja, średni i krótki okres, zachowania rytualne, kariery pionowe (Panama, Gwatemala, Malezja). Normy społeczne wynikające z faktu czy społeczeństwo przyjmuje charakter społeczeństwa kobiecego lub społeczeństwa męskiego wywierają wpływ na sposób motywowania, na kulturę organizacyjną, styl kierowania. W Męskim trzeba robić karierę żeby nie być nieudacznikiem, awans jest celem i nagrodą za trud, praca w grupach jest nieatrakcyjna, wynagrodzenia indywidualne, kobiety rzadko mają wysokie stanowiska, które wiążą się ze stresem, konkurencją, zadaniowym stylem kierowania. Słabi są zwalniani.(Japonia, Austria, Wenezuela). W społeczeństwie Kobiet nie wszyscy są nastawieni na karierę - wiele kobiet na stanowiskach, mniejszy stres i rywalizacja, pomaganie słabszym, miękki styl kierowania, ład i spokój w społeczeństwie. (Szwecja., Norwegia, Dania, Holandia).
W sytuacjach kontaktów i współpracy międzynarodowej należy pamiętać o tym, jak ważna jest kultura narodowa, a także o tym, że kultury różnią się między sobą.