8. Sonntag, antropologia ciała


S.Sontag-Choroba jako metafora

7

W przeciwieństwie do gruźlicy rak uważany jest na ogół za chorobę mało stosowną dla postaci romantycznej.

Bardzo często pojawiają się artykuły dotyczące związku między rakiem a bolesnymi przeżyciami. Prawda jest jednak taka, że wśród niechorujących większość też ma za sobą przebyte depresje czy złe doświadczenia. Wszystkie przypadki są opisywane modnym językiem rozpaczy, zniechęcenia.

Badania przeprowadzone w zeszłym stuleciu przez kilku lekarzy wykazały bliski związek między rakiem a problemami czasów ówczesnych. Lekarze widzieli czynniki sprzyjające rakowi w żałobie, w troskach, w trudnych warunkach ekonomicznych i nagłych zmianach fortuny, a także przepracowaniu, W XIX wieku uważano, że raka można nabawić się w wyniku nadaktywności- chory byli pełni namiętności, które trzeba było pohamować.

W nawiedzonej plagami Anglii końca wieku XVI krążyła opinia, że szczęśliwych plaga się nie ima. Szczęśliwy umysł miał rzekomo odpędzać wszelkie choroby zakaźne. Tego typu teorie zawsze świadczą o małej wiedzy o fizycznym aspekcie choroby. Współcześnie istnieje także tendencja do psychologizowania na temat chorób. Bierze się to stąd, że jest to wysublimowana forma spirytualizmu: naukowe potwierdzenie wyższości ducha nad materią.

Pojęcie choroby się rozszerza dzięki dwóm hipotezą:

Każdy rodzaj dewiacji można uznać za chorobę

Każdą chorobę można rozpatrywać w kategoriach psychologicznych

8

Koncepcje choroby, jako kary mają długą historię. Z nowotworami toczy się walkę, prowadzi się krucjatę, rak to morderca…

Z pozoru winne są choroby, ale chory są współwinni. Przez upowszechnienie się psychologicznych teorii chorym przypisuje się ostatecznie odpowiedzialność. Zatem rak staje się chorobą wstydliwą. Każda choroba, której przyczyną są niejasne i leczenie nieskuteczne na ogół ocieka znaczeniem.

  1. Najpierw z chorobą utożsamia się przedmiot lęku (zepsucie, słabość, rozkład) -> choroba staje się metaforą

  2. W imieniu choroby przenosi się piętno na inne obiekty -> choroba staje się przydawką

W ciągu ostatnich 12 lat chorobami służącymi, jako metafory zła były najczęściej: syfilis, gruźlica, i rak. Syfilis był postrzegany, jako choroba upokarzająca i wulgarna. Baudelaire pisał: „wszyscy mamy we krwi ducha republikanizmu, niczym syfilis w kościach…” Metafora raka jest znacznie pojemniejsza od syfilisu, bowiem syfilis nie jest tajemniczy a jedynie odrażający. Odpowiedzialnością za raka obciąża się wiele czynników: substancje, skłonności dziedziczne, obniżenie odporności, predyspozycje charakterologiczne. Wielu naukowców utrzymuje że rak nie jest jedną chorobą.

Gruźlicą i rakiem posługiwano się w celu wyrażenie prymitywnych lęków przed skażeniem. Tuberkuloza była odpowiednikiem delikatności, smutku, bezsilności, gruźlica- to metafora ambiwalentna-, jako oznaka nieszczęścia i wyrafinowania. Gruźlica niegdyś jak dzisiaj rak rozumiano, jako chorobę woli.

Język, jakim opisuje się raka przywołuje nam obraz katastrofy ekonomicznej: niepohamowany, nienormalny, chaotyczny. Stosuje się także język wojskowy (opis kliniczny: inwazja, przerzuty, mechanizm obronny, radykalne działania, bombardowanie- zabójczymi promieniami, celem jest zgładzenie komórek rakowych). Źródłem energii nie jest pacjent, lecz guz. Rak nie podlega kontroli. Ponieważ pac jęta uważa się za obiekt ataku, jedynym rozwiązaniem jest kontratak. Choroba ta jest wrogiem, z którym społeczeństwo toczy wojnę.

Rak jest wymazaniem świadomości, nie-inteligentne komórki ulegają rozmnożeniu i zostajesz zastąpiony czymś, co nie jest tobą. Komórki rakowe są „obce”. Gruźlica jest chorobą typu „ja” a rak jest chorobą „innego”. Rak wiąże się z mutacją i stanowi metaforę najokrutniejszej formy energii stanowiącej obelgę dla naturalnego porządku. Gruźlica była w służbie światopoglądu romantycznego a rak jest na służbie światopoglądu uproszczonego i skłaniającego do paranoi.

9

Choroby zawsze były wykorzystywane metaforycznie w celu wzmocnienia stawianych społeczeństwu oskarżeń o korupcję czy niesprawiedliwość. W tradycyjnych metaforach tego typu chodzi zazwyczaj o pokreślenie gwałtowanego charakteru wypowiedzi w porównaniu z metaforami współczesnymi są one raczej pozbawione treści. Choroby, których nazwami posługiwano się jako inwektywami dzielą się na dwie kategorie: bolesne lecz uleczalne i potencjalnie śmiertelne.

Metafory współczesne sugerują dogłębny brak równowagi między jednostka a społeczeństwem, przy czym społeczeństwo postrzegane jest, jako przeciwnik jednostki<- co wskazuje na jego represyjny charakter. Kiedy wymyślono lekarstwo na gruźlicę w postaci dalekich podróż (początek XIX w.) Proponowano rejony skrajnie odmienne np. pustynię, góry, wyspy- wspólnie natomiast odrzucano MIASTO. Zanim uznano, że miasto może być miejscem rakotwórczym, ono samo było postrzegane, jako rak, czyli obszar nienormalny, nienaturalny, brutalny.

W wieku XIX metafory chorób stają się coraz bardziej jadowite i przerażające. Chorobą stają się wszelkie potępiane sytuacje. Choroba to wówczas wszystko, co wynaturzone.

Ład- metafora choroby a filozofia polityczna

Starając się pojąc zło skrajne i absolutne szukamy odpowiednich metafor. Współczesne jednak stanowią tani chwyt. Nie pomagają też samym chorym, które słyszą nazwę swej choroby, jako synonim wszelakiego zła. Metafora raka jest szczególnie wulgarna. Skłania nieustannie do upraszczania tego, co złożone: pouczające porównanie-

Rak i gangrena- rozwijają się niespostrzeżenie i budzą odrazę, ale są też różnice. Gangrena i jej przyczyny są oczywiste. Rak jest tajemniczy. Gangrena prowadzi do amputacji, rak zazwyczaj do śmierci. Rak pozostaje metaforą najbardziej radykalną. Tak długo jak tylko rak pozostanie przesiąknięty militarystycznymi przenośniami, rak pozostanie metaforą szczególnie niepraktyczną dla miłośników pokoju.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Antropologia ciała ?rthes
6. LE GOFF - ŻYCIE I UMIERANIE W ŚREDNIOWIECZU, antropologia ciała
Sonntag. choroba jako metafora, Socjologia, Antropologia
Antropologia - skład ciała, AWF, Antropologia
Typ budowy Ciała word, FIZJOTERAPIA, Antropologia, Kolokwium
proporcje ciala, Studia, AWF - Wychowanie Fizyczne, Antropologia
Skrypt Budowa ciała i jego poszczególnych fragmentów w ujęciu antropometrycznym a wybrane zespoły ab
Corps Maquilles Makijaż ciała
Antropologia kultury
Postawy ciała oraz wady postawy
Antropologia Filozoficzna wykład I
obiektywne metody oceny postawy ciała (win 1997 2003)
Szkol Uszkodzenie ciała przez czynniki mechaniczne

więcej podobnych podstron