Chromosomowa teoria dziedziczności Tomasza morgana 1.muszka owocowa-niemal idealny do badan genetycznych ponieważ dorosle osobniki sa malej wielkości 2-3mm ale na tyle duze ze latwo można obserwowac ich cechy fenotypowe b)gatunek ten ma bardzo male wymagania zyciowe może go wrecz hodowac w butelkach z pozywka zawierajaca make z dodatkiem drozdzy i owocow c)krotki cykl rozwojowy tego owada ok. 2-3tygodnie i duza płodność(samica daje 200osonikow potomnych) owad ten ma wyraziste cechy fenotypowe do tego muszka owocowa jest gatunkiem o dosc duzej zmienności i morgan w krotkim czasie otrzymal szereg linii czystych różniących sie barwa oczu (czerowne) kształtem oczu(okragle) barwa ciala(ulowia i odwloka) kształtem skrzydel ilością włosków na powierzchni ciala jest gatunkiem rodzielno-plciowym o wyraźnym dymorfiznie płciowym e)garnitur chromosomowy muszki sklada się z relatywnie malej liczbie chromosomow 2n=8 2.zalozenia chromosomowej teorii dziedzidznosci tomka morgana -geny(czyli tzw czynniki dziedziczne mieszcza się w chromosomach) -geny występują w tej samej kolejności w chromosomach -każdy z genow posiada swopje miejsce wystepowania tzw locus -geny ułożone sa na chromosomie liniowo -allele czyli rozne postacie tego samego genu znajduja się w tych samych miejscach chromosomow homologicznych -podczas koniuncji chromosomów homologicznych może zachodzi wymiana odcnikow chromatyd tzw proces crossing-over -jedynie podczas crossing-over może wystąpić zjawisko wymiany genpw miedzy chromosomami homologicznymi -w wyniku tego procesu pwostaja rekombinaty co tłumaczy dlaczego geny znajdujące się w 1 chromosomie nie zawsze dziedzicza się wszystkie razem lecz czasem mogą wystepwoac oddzielnie -2geny dziedzicza się niezależnie jeżeli położone sa na 2 oddzielnych chromosomach -geny lezace w jendym chromosomie blisko siebie sa sprzężone i dziedzicza się zaleznie -geny lezace w jednym chromosomie daleko od siebie z reguly sa niesprzężone i dziedzicza się niezależnie Morgan obliczyl polozenie wielu genow na chromosomach stworzyl mape genow -czestosc crossing-over jest stala dla danej pary genow można wiec przyjąć ze proces crossing-over jest miara wzajemnego polzoenia genu na chromosomie.
dziedziczenie plci człowieka - dziedziczenie plci wedlug typu lygeus(u wielu gatunkow zwierzat) Diploidalny(podwojny )garnitur chromosomowy człowieka wynosi 46 chromosomow(23 pary) a)1 para 2 chromosomy plci alosomy-zawieraja geny odpowiedzialne za Plec XY tworza pare ae w odróżnieniu od innych par nie sa to chromosomy jednorodne pod wglądem wielksoci kształtu stad tez nazywane sa heterochromosomami b) 22 pary 44 chromosomy chromosomy somatyczne antosomy Plec zenska( homogametyczna) 2 zespoly chromosomow(22pary=44chromosomy) +2 chromosomy plci Plec zenska (homogametyczna)-> 2 zespoly autosomow(22pary=44chromosomy) +2 chromosomy XX plci Plec meska(heterozygotyczna)->2 zespoly autosomow(22pary=44chro) +2 chromosomy plci XY Cechy sprzężone z plcia to cechy warunkowe przez geny znajdujące się na chromosomie X(cechy te dziedzicza się tak jak na chromosomie X) na chromosomie X znajduje się wiele genow natomiast chromosom Y nie zawiera genow warunkujących geny morfologiczne zawiera tylko kilka genow warunkujących proces spermatogenezy. Osobniki mesie majace genotyp XY maja tylko 1 chromosom X a wiec tylko 1 allel warunkuajcy dana cheche. Osobniki takie nie sa wiec homozygotami ani heterozygotami ponieważ zawieraja tylko 1 allel zlokalizowany na chromosomie X i okreslane sa jako hemizygoty hemizygota- osobniki diploidalne które maja tylko 1 allel danego genu zlokalizowane na chromosomie x
cechy sprzężone z plcia człowieka hemofilia obnizona krzepliwość krwi uwarunkowana wystepwoaniem w organizmie nieaktywnego bialka zwanego czynnikiem osmym które ejst konieczne do krzpeniecia krwi. Przyczyna niekatywnosci czynnika osmego jest H->h Ge ten zlokalizowany jest na chromosomie X daltonizm- niezdolność do rozróżniania barwy czeronwj od zielonej przyczyna brak aktywnego bialka rodopsyny odpowiedzialnego za rozróżnianie barw spowodowane jest to mutacja genu