Wymagania z chemii w semestrze drugim w roku szkolnym 2009/2010 klasa druga.

Dla Ewy Wrony z klasy 2c

Dział Węglowodory Jednofunkcyjne

Podręcznik Chemia 2

Po całkowitym opanowaniu tego działu uczeń potrafi:

1. Rozumie i definiuje pojęcia: grupa funkcyjna, rzędowość, alkohole monohydroksylowe i polihydroksylowe, fenole, aldehydy, kwasy karboksylowe, estry, mydła, hydroliza tłuszczów.

2. Rozpoznać przedstawicieli: alkoholi, fenoli, aldehydów, ketonów, kwasów i estrów z podanych związków organicznych przedstawionych wzorami półstrukturalnymi.

3. Napisać wzory sumaryczne i strukturalne wskazanych jednofunkcyjnych pochodnych węglowodorów -np. kwasu mrówkowego, alkoholu etylowego.

4. Napisać wzory alkoholi polihydroksylowych: glikolu i gliceryny.

5. Przedstawić właściwości jednofunkcyjnych pochodnych węglowodorów:

• Etanolu

• Glicerolu

• Fenolu (benzenol):

• Aldehydu mrówkowego

• Kwasów karboksylowych:
  - octowego
  - stearynowego:
  - kwasu oleinowego

• Estrów jako produkty reakcji kwasów z alkoholami:

Podać wzory ogólne: alkoholi, fenoli, aldehydów, ketonów, kwasów karboksylowych, estrów, amin.

Omówić budowę przedstawicieli powyższych związków.

Otrzymać metanal z alkoholu metylowego

Dokonać podziału alkoholi.

Nazwać alkohole.

Wymienić różnice pomiędzy alkoholami a fenolami.

Przedstawić właściwości jednofunkcyjnych pochodnych węglowodorów:

• Etanol: rozpuszczalność w wodzie, odczyn, reakcja z sodem, reakcja z chlorowodorem, reakcja z kwasami karboksylowymi, wpływ na organizm ludzki;

• Glicerol lub glikol etylenowy: rozpuszczalność w wodzie, reakcja z sodem, reakcja z kwasami karboksylowymi,

• Fenol (benzenol): odczyn, reakcja z wodorotlenkiem sodu,

• Aldehyd mrówkowy: wykazanie redukcyjnych właściwości w reakcji Tollensa i Trommera,;

• Kwasy karboksylowe:
    - octowy: rozpuszczalność w wodzie, odczyn, reakcje z metalami, reakcje z alkoholami,
    - stearynowy: rozpuszczalność w wodzie, reakcja z wodorotlenkiem sodu,
    - kwas oleinowy: reakcja z wodą bromową;

• estry jako produkty reakcji kwasów z alkoholami:
    - tłuszcze: roślinne i zwierzęce, nienasycone i nasycone, uwodornienie tłuszczów nienasyconych;

• hydroliza tłuszczów w środowisku zasadowym.

• Zapisać równania reakcji chemicznych ilustrujących omawiane zagadnienia.

13. Napisać wzory wskazanych aldehydów oraz nazwać je stosując poprawne nazewnictwo.

14. Zapisać wzory sumaryczne i strukturalne najważniejszych kwasów karboksylowych oraz nazwać je stosując właściwe nazewnictwo.

15. Przedstawić za pomocą równań reakcji metody otrzymywania kwasów.

16. Zakwalifikować mydło do odpowiedniej grupy związków chemicznych.

17. Dokonać podziału estrów naturalnych.

18. Rozróżniać tłuszcze (pochodne kwasów nasyconych i nienasyconych).

19. Wyjaśnić charakter amin na podstawie budowy grupy aminowej.

20. Podać metody otrzymywania alkoholi za pomocą odpowiednich równań reakcji.

21. Zapisać reakcje utleniania alkoholi I- rzędowych do aldehydów

22. Zapisać równania reakcji charakterystycznych dla aldehydów.

23. Wskazać zastosowanie aldehydów.

24. Napisać reakcję estryfikacji dla wskazanych substratów.

25. Wskazać występowanie, otrzymywanie i znaczenie tłuszczów.

26. Omówić budowę mocznika.

27. Wskazać zastosowanie amin (zapach śledzi od metylo- i dimetyloaminy) i mocznika (produkt przemiany białek w organizmach żywych oraz jako nawóz)

28. Napisać równanie reakcji hydrolizy zasadowej i kwasowej dowolnego estru.

29. Wyjaśnić proces utwardzania (uwodornienia) tłuszczów naturalnych na przykładzie margaryny.

DWUFUNKCYJNE POCHODNE WĘGLOWODORÓW I ZWIĄZKI WIELKOCZĄSTECZKOWE - Białka i Cukry

Po całkowitym opanowaniu tego działu uczeń potrafi:

1. Rozumie i definiuje pojęcia: związki wielofunkcyjne, grupa aminowa, aminokwasy, peptydy, polipeptydy, białka, mono-, di-, polisacharydy.

2. Wskazać i nazwać grupy funkcyjne w prostych związkach np. aminokwasach, cukrach prostych.

3. Podać wzór ogólny aminokwasów.

4. Podać przykłady hydroksykwasów występujących w przyrodzie np. kwas mlekowy, kwas winowy.

5. Podzielić cukry na monosacharydy, disacharydy i polisacharydy.

6. Przedstawić wzór ogólny disacharydów, polisacharydów.

7. Omówić różnice w budowie cukrów prostych od złożonych.

8. Podać przykłady występowania w przyrodzie typowych przedstawicieli sacharydów.

10. Wskazać asymetryczny atom węgla w cząsteczkach związków wielofunkcyjnych.

11. Napisać wzór glicyny i alaniny oraz podać ich nazwy systematyczne.

12. Napisać równanie reakcji kondensacji aminokwasów do dipeptydu (tripeptydu).

13. Scharakteryzować białka i przedstawić ich podział.

14. Opisać właściwości fizyczne białek (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, charakter wodny roztworów).

15. Wyjaśnić pojęcia: denaturacja, koagulacja, peptyzacja białek.

16. Wymienić produkty bogate w białka.

17. Podać znaczenie i występowanie cukrów.

18. Opisać właściwości fizyczne glukozy, sacharozy, skrobi i celulozy (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie).

19. Podać wzór glukozy, fruktozy, sacharozy i skrobi (wzór łańcuchowy).

20. Dokonać podziału polisacharydów na: budulcowe (celuloza) i zapasowe (skrobia i glikogen)

21. Wyjaśnić pojęcia : enancjomer, asymetryczny atom węgla.

22. Za pomocą odpowiednich równań reakcji wykazać kwasowo-zasadowy charakter aminokwasów

23. Omówić strukturę pierwszo, drugo, trzeciorzędową białek.

24. Podać sposoby wykrywania białek w roztworach (reakcja ksksantoproteinowa, reakcja biuretowa).

25. Wskazać reakcje charakterystyczne białek:

1. wysalanie

2. denaturacja

3. biuretowa

26. Na podstawie obecności grup funkcyjnych w cukrach prostych wyjaśnić ich właściwości chemiczne.

27. Odróżnić glukozę od fruktozy.

28. Narysować wzór Fishera glukozy i fruktozy (wzór pierścieniowy).

29. Wskazać gdzie występują disacharydy i podać ich zastosowanie.

30. Wykazać różnice pomiędzy skrobią i celulozą (związkami wielkocząsteczkowymi o takim samym wzorze strukturalnym) a cukrami prostymi.

31. Wykryć skrobię w produktach spożywczych.

32. Wyjaśnić pojęcia: chiralność,

33. Napisać równanie reakcji kondensacji Ala-Gly i wskazać wiązanie peptydowe.

2

---