Gospodarka przestrzenna II

Rewitalizacja - jest terminem odnoszonym w Polsce do starych dzielnic śródmiejskich. Oznacza wprowadzanie nowego życia do starych zasobów budowlanych. Może polegać m.in. na:

• Przeprowadzaniu remontów budynku

• Przebudowie infrastruktury technicznej i komunikacyjnej

• Zmianach użytkowania obiektów

• Zmianach organizacji ruchu komunikacyjnego

Rehabilitacja - jest odnoszona do zespołów blokowisk powstałych w latach 50-70 ubiegłego stulecia i wymagających różnorodnych zabiegów w celu dostosowania budynków i mieszkań do obecnych standardów. Dotyczy to m.in.:

• Ocieplenia budynków

• Zróżnicowania elewacji

• Lepszego wyposażenia mieszkań i klatek schodowych

Restrukturyzacja - odnoszona jest do obszarów i obiektów poprzemysłowych i powojskowych wymagających różnorodnych zabiegów przystosowawczych do współczesnych potrzeb i standardów. Restrukturyzacja takich obszarów lub obiektów może wiązać się z:

• Zachowaniem części obszarów jako zabytkowych

• Przekształceniem części obiektów i wprowadzaniem do nich nowoczesnych funkcji przemysłowych lub innych

• Wyburzeniem dawnych obiektów, rekultywacją obiektów i wprowadzaniem nowych obiektów i funkcji (usług handlowych i usług z zakresu kultury, mieszkalnictwa, zieleni, rekreacji, itp.)

Własność terenu jest główną trudnością w restrukturyzacji.

Prawne podstawy gospodarki przestrzennej

• Prawo Polskie

• Prawo międzynarodowe

• Prawo unijne

Prawo Polskie

1. Prawo powszechnie obowiązujące

1. Podstawowym aktem prawa ustrojowego jest Konstytucja RP z 1997 r

2. Źródłami prawa powszechnie obowiązującymi są stanowione na szczeblu krajowym:

1. Ustawy

2. Rozporządzenia ministrów, Rady Ministrów, wyjątkowo Prezesa Rady Ministrów

2. Na obszarze działania poszczególnych jednostek podziału terytorialnego kraju

1. Źródłem prawa powszechnie obowiązującym jest prawo miejscowe, np. rozporządzenia:

1. Wojewodów

2. Dyrektorów regionalnych zarządów gospodarki wodnej

3. Uchwały rad gmin i powiatów

3. Nie są źródłami prawa powszechnie obowiązującymi:

1. Uchwały Rady Ministrów

2. Zarządzenia poszczególnych ministrów

Wiążą one wyłącznie te jednostki organizacyjne, które są podporządkowane organom wydającym te akta prawne

4. Prawo kierownictwa wewnętrznego - obowiązuje wewnątrz danej jednostki lub organa podległe tej jednostce

Prawo międzynarodowe

Umowy międzynarodowe - konwencje:

• Ratyfikowane przez Prezydenta RP

• Niekiedy do ratyfikacji wymagana jest zgoda Parlamentu

• Niektóre umowy międzynarodowe nie wymagają ratyfikacji, wówczas zatwierdzane są przez Radę Ministrów

Zasięg przestrzenny konwencji:

• Ogólnoświatowy

• Regionalny

Prawo UE

• Dyrektywy parlamentu i rady wytyczają kierunek przyszłej regulacji i przyczyniają się do standaryzacji określonych wymagań. Są wiążące dla państw członkowski w zakresie rezultatów, które mają być osiągnięte, lecz pozostawiają organom państwowym swobodę form i sposobów realizacji

• Rozporządzenia - wiążą bezpośrednio państwo członkowskie. Są narzucone do natychmiastowego wykonania, bez uprzedniego wpisania do narodowego ustawodawstwa

• Decyzje - obowiązuje we wszystkich elementach tych, do których są skierowane. Decyzja może dotyczyć jednego, kilku lub wszystkich państw

• Zalecenia i opinie - nie wiążą, ale są realizowane

• Programy działania - między innymi w dziedzinie ochrony środowiska, np. dotyczy to edukacji ekologicznej, popierania czystych technologii produkcji, itd.

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

(27 III 2003r. Dz. U. nr 80, poz. 717)

Ustawa określa:

1. Zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organa administracji rządowej

2. Zakres i sposoby postępowania w sprawach przeznaczenia terenów na określone cele oraz ustalanie zasad ich zagospodarowania i zabudowy przyjmując ład przestrzenny i zrównoważony rozwój za podstawę tych działań

Planowanie przestrzenne

Planowanie przestrzenne - działalność zmierzająca do planowego zagospodarowania przestrzeni pod kątem potrzeb człowieka

Zadania różnych szczebli zarządzania:

Do zadań własnych gminy należy kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłączonej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych

Do zadań samorządów powiatu należy prowadzenie, w granicach swojej właściwości rzeczowej, analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego obszaru powiatu

Do zadań województwa należy kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej w województwie, w tym uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego województwa

Do zadań Rady Ministrów należy kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej państwa wyrażonej w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju

Organa doradcze w sprawach planowania i zagospodarowania przestrzennego:

• Główna Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna

• Wojewódzka Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna

• Gminna Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna

• Powiatowa Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna

System planowania przestrzennego w Polsce:

Na szczeblu krajowym sporządzana jest koncepcja zagospodarowania przestrzennego kraju - podstawowy dokument określający zasady polityki państwa w dziedzinie polityki zagospodarowania kraju w perspektywie kilkunastu lat

Na szczeblu wojewódzkim sporządzane są dokumenty planistyczne:

• Strategia rozwoju

• Plan zagospodarowania przestrzennego

• Wieloletnie programy wojewódzki

Dokumenty te uchwalane są przez sejmik wojewódzki. Powinny być spójne z koncepcją przestrzenną zagospodarowania kraju oraz z planami zagospodarowania przestrzennego sąsiednich województw

Plany zagospodarowania przestrzennego województwa ani żaden inny z wymienionych dokumentów nie są aktami prawa miejskiego i nie naruszają uprawnień gminy

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wg A. Lipińskiego - zbiór koncepcji i zamierzeń planistycznych, które bezpośrednio nie określają przeznaczenia terenu, jednak mogą być wiążące dla planu miejscowego

Na szczeblu powiatowym organa powiatowe mogą prowadzić analizy i studia z zakresu zagospodarowania przestrzennego

Na szczeblu gminy opracowywane są dwa podstawowe dokumenty:

• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy

• Miejscowy plan zagospodarowania przestrzeni (dla całej gminy lub dla jej części)

Do planu miejscowego dołącza się prognozę skutków wpływu ustaleń planu na środowisko przyrodnicze. Spośród wszystkich dokumentów planistycznych tylko miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego stanowi prawo miejscowe.

Istotnym elementem procedury są negocjacje pomiędzy władzami województwa i gminy na temat sposobu uwzględniania ponadlokalnych zadań rządowych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

Powiązania między opracowaniami planistycznymi:

Koncepcja zagospodarowania

Przestrzennego kraju

Strategie rozwoju województwa Plan zagospodarowania przestrzennego

Województwa

Strategie rozwoju gminy Studium uwarunkowań i kierunków

Zagospodarowania przestrzennego gminy

Miejscowy plan Miejscowy plan Miejscowy plan

Zagospodarowania zagospodarowania zagospodarowania

Zakres przestrzennych opracowań planistycznych

Koncepcja zagospodarowania przestrzennego kraju	W granicach państwa	1 : 1 500 000
Strategie rozwoju województwa, plan zagospodarowania przestrzennego województwa	W granicach województwa	1 : 300 000 1 : 250 000 1 : 100 000
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy	W granicach gminy	1 : 25 000 1 : 10 000
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy	W granicach gminy lub jej części	1 : 1000

Planowanie na szczeblu kraju

Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju określa uwarunkowania, cele i kierunki zrównoważonego rozwoju kraju oraz działania niezbędne do jego osiągnięcia a w szczególności:

1. Podstawowe elementy krajowej sieci osadniczej z wyodrębnieniem obszarów metropolitarnych

2. Wymagania z zakresu ochrony środowiska i zabytków z uwzględnieniem obszarów podlegających ochronie

3. Rozmieszczenie infrastruktury społecznej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym

4. Rozmieszczenie obiektów infrastruktury technicznej i transportowej, strategicznych zasobów wodnych i obiektów gospodarki wodnej o znaczeniu międzynarodowym i krajowym

5. Obszary problemowe o znaczeniu krajowym, w tym obszary zagrożeń wymagających szczegółowych studiów i planów

Rada Ministrów przyjmuje koncepcje przestrzennego zagospodarowania kraju oraz okresowe raporty o stanie zagospodarowania kraju. Przyjmując koncepcje Rada Ministrów ustala w jakim zakresie koncepcja będzie stanowiła podstawę sporządzania programów zadań rządowych

Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi RP koncepcję przestrzenną zagospodarowania kraju oraz okresowe raporty o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju

Minister do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej koordynuje zgodność planów zagospodarowania przestrzennego województwa z koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju

Program zadań rządowych

Podstawą do sporządzania programów zadań rządowych, czyli programów służących realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym jest koncepcja zagospodarowania przestrzennego kraju

Organa odpowiedzialne za planowanie przestrzenne na szczeblu krajowym:

• Minister do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej

• Państwowa Rada Gospodarki Przestrzennej

Planowanie na szczeblu wojewódzkim należy do kompetencji samorządu województwa. Organa samorządu województwa:

• Sporządzają strategie rozwoju

• Sporządzają plan zagospodarowania przestrzennego województwa

• Prowadzą analizy i studia

• Opracowują koncepcję i programy odnoszące się do obszarów i problemów zagospodarowania przestrzennego odpowiednio do potrzeb celów podejmowanych w tym zakresie prac

Strategie rozwoju województwa - opracowywane są przez samorząd województwa (marszałka) na podstawie ustawy z 5 VI 1998 o samorządzie wojewódzkim. W strategii zawarta jest polityka rozwoju województwa. Strategia jest aktem kierownictwa wewnętrznego, wiąże organa samorządowe województwa przy sporządzaniu planu zagospodarowania przestrzennego województwa. Uchwalana jest przez sejmik

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa

Opracowanie projektu planu:

• Uchwałę o przystąpieniu do sporządzania planu zagospodarowania przestrzennego województwa podejmuję sejmik województwa

• Plan zagospodarowania przestrzennego województwa sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych województwa

W planie zagospodarowania przestrzennym województwa uwzględnia się:

• Ustalenia koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju

• Programy zadań rządowych

• Ustalenia strategii rozwoju województwa

Dla obszaru metropolitalnego uchwala się plan zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego jako część planu zagospodarowania przestrzennego województwa

W planie zagospodarowania przestrzennego województwa uwzględnia się strategie rozwoju województwa oraz określa się w szczególności:

1. Podstawowe elementy sieci osadniczej województwa i ich wzajemne powiązania komunikacyjne oraz infrastrukturalne

2. System obszarów chronionych w tym obszarów ochrony środowiska, przyrody, kulturowego, uzdrowisk oraz dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej

3. Rozmieszczenie inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym

4. Obszary problemowe wraz z zasadami ich zagospodarowania oraz obszary metropolitalne

5. Obszary wsparcia

6. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi

7. Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych

8. Obszary występowania udokumentowanych złóż kopalin

Tok sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa:

• Uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa podejmuje sejmik wojewódzki

• Następnie marszałek województwa:

• Ogłasza w prasie ogólnopolskiej oraz obwieszcza w urzędach gmin, starostwach powiatowych, urzędzie marszałkowskim i urzędzie wojewódzkim o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu, określając formę, miejsce i termin składania wniosków dotyczących planu, nie krótszy niż trzy miesiące od dnia ogłoszenia

• Zawiadamia na piśmie o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzaniu planu instytucje i organa właściwe do uzgadniania i opiniowania planu

• Rozpatruje wnioski

• Sporządza projekt planu zagospodarowania przestrzennego województwa wraz z prognozą oddziaływania na środowisko

• Uzyskuje od wojewódzkiej komisji urbanistyczno-architektonicznej opinię o projekcie planu

• Występuje o opinię o projekcie planu do właściwych instytucji i organów, a także wojewody, zarządów powiatów, wójtów, burmistrzów, prezydentów miast położonych na terenie województwa oraz rząd i samorząd organów administracji publicznej na terenach przyległych do granic województwa oraz uzgadnia projekty z organami określonymi w przepisach odrębnych

• Przedstawia projekt planu ministrowi do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej w celu stwierdzenia jego zgodności z koncepcją przestrzennego zagospodarowania kraju i programów rządowych

• Przedstawia projekt planu sejmikowi wojewódzkiemu do uchwalenia

Uchwalenie planu:

1. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa uchwala sejmik

2. Uchwałę sejmiku o uchwaleniu planu zagospodarowania przestrzennego województwa wraz z dokumentacją prac planistycznych marszałek województwa przekazuje wojewodzie w celu:

• Oceny zgodności z przepisami prawnymi

• Ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym

Zmiana planu zagospodarowania przestrzennego województwa następuje w trybie, w jakim jest uchwalany ten plan

Koszty sporządzania planu zagospodarowania przestrzennego województwa obciążają budżet województwa

W przypadku inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym koszty sporządzania planu obciążają budżet państwa albo inwestora realizującego tę inwestycję w części, w jakiej sporządzenie tego planu jest bezpośrednią konsekwencją realizacji tej inwestycji

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa podlega okresowej ocenie. Zarząd województwa co najmniej raz w czasie kadencji sejmiku:

• Dokonuje przeglądu zmian

• Opracowuje raport

• Sporządza ocenę realizacji i inwestycji celu publicznego

Realizacja ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego województwa następuje poprzez wprowadzenie odpowiednich ustaleń do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

---