Tarcie (opory ruchu) - całość zjawisk fizycznych
występujących przy przemieszczaniu się dwóch ciał. Na
powierzchni styku przemieszczających się ciał występuje
dodatkowa siła przeciwdziałająca ruchowi - siła tarcia. Jest
ona skierowana przeciwnie do wektora prędkości.
RozróŜniamy tarcie statyczne (spoczynkowe) i dynamiczne.
Inny podział wyróŜnia tarcie posuwiste i toczne.
Tarcie posuwiste - występuje przy przesuwaniu jednego
ciała po drugim (lub próbie takiego przesuwania). Przyczyną
jego wystąpienia są nierówności powierzchni styku ciał
(nawet bardzo małe).
Z reguły siła tarcia jest proporcjonalna do siły nacisku
jednego ciała na drugie.
Współczynnik tarcia m - jest to stosunek siły tarcia do siły
nacisku (wartość bezwymiarowa). Im większy współczynnik
tarcia tym większe opory ruchu przy tej samej sile docisku.
Tarcie toczne - występuje przy toczeniu ciała o kształcie
koła, kuli lub walca po innym ciele (lub próbie toczenia). Z
reguły siła tarcia jest proporcjonalna do siły nacisku jednego
ciała na drugie a odwrotnie proporcjonalna do promienia
ciała toczonego. Siły tarcia tocznego są mniejsze od sił tarcia
posuwistego.
Współczynnik tarcia tocznego f - jest to stosunek
momentu siły tarcia względem środka koła, kuli lub walca do
siły nacisku (wartość w metrach). Im większy współczynnik
tarcia tym większe opory ruchu przy tej samej sile docisku.
Tarcie statyczne - występuje przy próbie ruchu jednego
ciała względem drugiego, zanim ruch nastąpi.
Tarcie dynamiczne - występuje gdy ruch juŜ nastąpi.
Współczynnik tarcia statycznego jest z reguły większy niŜ
współczynnik tarcia dynamicznego. Łatwiej utrzymać ciało w
ruchu (pokonując siły tarcia dynamicznego) niŜ ruszyć je z
miejsca (pokonując siły tarcia statycznego).