MIŁOŚĆ I ŚMIERĆ
Miłość I ŚMIERĆ W kulturze motyw miłości i śmierci często wzajemnie się przenikają. Miłość prowadzi do śmierci, śmierć zostaje przez miłość pokonana albo też okazuje się od niej silniejsza. Wreszcie może być i tak, że miłość odsuwa śmierć, pozwala człowiekowi odnaleźć nowe życie.
Biblia Nowy Testament -Chrystus umiłowawszy swoich, do końca ich umiłował. Jego śmierć na krzyżu jest wyrazem największej miłości do rodzaju ludzkiego, bo nie masz większej miłości, niżby kto życie dał.
Mitologia -Orfeusz próbuje swoją miłością przezwyciężyć śmierć. Idzie do Hadesu, by prosić jego władców o przywrócenie życia Eurydyce. Niestety, kiedy wychodzi wraz z żoną z krainy umarłych, odwraca się i na zawsze traci ukochaną. Śmierć okazała się silniejsza od miłości.
J. Bedier "Dzieje Tristana i Izoldy" -Miłość Tristana i Izoldy jest tak silna, że gdy jedno umiera, drugie także odchodzi ze świata żywych. Ich uczucie jest w stanie przezwyciężyć śmierć. Z grobu Tristana wyrasta krzak głogu i łączy go z grobem Izoldy. Trzykroć ścinany, trzykroć się odradza. W końcu król Marek decyduje, by rósł w spokoju. Zakochani, choć rozdzielenie za życia, po śmierci się połączyli.
W. Szekspir "Romeo i Julia" -Nieszczęśliwi kochankowie skutkiem fatalnej pomyłki popełniają samobójstwo. Romeo, widząc uśpioną Julię, sądzi, że dziewczyna nie żyje. Nie chcąc zostać na ziemi bez ukochanej, zabija się. kiedy Julia się budzi i spostrzega zwłoki kochanka, przebija się sztyletem.
J.A Morsztyn "Do trupa" -Poeta porównuje sytuację człowieka zakochanego i trupa i dochodzie do wniosku, że trup jest szczęśliwszy. Niebawem stanie się prochem. Natomiast człowiek zakochany skazany jest na wieczne cierpienie.
J. W. Goethe „ Cierpienia młodego Wertera”- nieszczęśliwa miłość do Lotty staje się przyczyną samobójstwa Wertera, który nie jest w stanie dłużej znosić cierpień serca
G.G. Byron "Giaur" -Mimo iż Leila nie żyje, nieszczęsny Giaur nie przestał jej kochać. Ciągle zdaje mu się, że widzie jej postać i słyszy jej głos.
A. Mickiewicz "Upiór" -Balladę można traktować jako swego rodzaju łącznika między II a IV częścią Dziadów; II cz. "Dziadów" kończy się bowiem pojawieniem się widma, które nie znika na wezwania Guślarza i podąża za młodą wieśniaczką. Tytułowy upiór z ballady jest umarłym dla świata kochankiem, który popełnił samobójstwo i co roku wraca na ziemię, aby na nowy przeżyć swoją udrękę i rozkosz miłości, kończąc swój pobyt na ziemi samobójstwem.
A. Mickiewicz "Dziady IV" -Gustaw, nieszczęsny kochanek Maryli, w śmierci szuka ucieczki przed cierpieniami spowodowanymi nieszczęśliwą miłością. Niestety, śmierć nie przynosi ukojenia - Gustaw powraca na ziemię jako upiór, by jeszcze raz przeżywać to wszystko, co pchnęło go do samobójstwa.
A. Mickiewicz "Konrad Wallenrod" -Wzajemna miłość Wallenroda i Aldony sprawia, że gdy Konrad popełnia samobójstwo, z wierzy rozlega się krzyk - znak, że jego ukochana także zakończyła życie.
A. Mickiewicz "Romantyczność" -Bohaterka ballady, Karusia, jest obłąkana. Niedawno straciła swego ukochanego Jasia, ale ciągle czuje obecność kochanka. rozmawia z nim: tak się dziewczyna z kochankiem pieści, bieży za nim krzyczy, pada. Pragnie się z nim połączyć, bo czuje się na świecie obco, samotnie, źle (weź mię, ja umrę przy tobie). W jej miłość, która trwa po śmierci kochanka, wierzy tylko lud: Jasio być musi przy swej Karusi, on ją kochał za żywota.
J. Słowacki "Kordian" -Odtrącony przez Laurę Kordian podejmuje nieudaną próbę samobójczą.
J. Słowacki "Balladyna" -Filon, który odnajduje w lesie zwłoki Aliny, odkrywa w niej ideał, którego przez całe życie szukał. Zakochuje się w martwej dziewczynie i pogrąża w rozpaczy, że jego miłość nie ma szans na spełnienie.
H. Balzac „Ojciec Goriot”-obłąkańcza miłość do córek staje się pośrednio przyczyną śmierci Goriota.
MIŁÓŚĆ SPEŁNIONA
Miłość spełniona-uczucie, któremu dane było się w pełni zrealizować. Spełnienie może oznaczać wzajemność albo miłość fizyczną. Może się też realizować przez narodziny potomstwa.
Biblia Stary Testament -Miłość Abrahama i Sary zyskuje spełnienie, kiedy Bóg błogosławi ich starości i obdarza ich potomstwem - rodzi się upragniony syn, Izaak.
Mitologia -Miłość Penelopy do Odyseusza spełnia się, gdy powraca on po latach do domu i małżonkowie mogą się znowu sobą cieszyć.
„Dzieje Tristana i Izoldy”- miłość T i I znajduje spełnienie w kontakcie fizycznym. Izolda Jasnowłosa oddaje się swojemu kochankowi podczas podróży na okręcie.
A. Mickiewicz "Pan Tadeusz" -Miłość Tadeusza i Zosi ma swoje spełnienie w małżeństwie, które kładzie kres waśnie Sopliców i Horeszków.
A. Fredro "Śluby panieńskie" -Jak przystało na komedię, wszystkie perypetie prowadzą do szczęśliwego zakończenia - podwójnego małżeństwa par, kóre jest spełnieniem miłości Gustawa i Anieli, Albina do Klary.
A. Fredro "Zemsta" -Miłość Klary i Wacława na skutek intryg Cześnika spełnia się przez małżeństwo, które prowadzi do zgody zwaśnionych sąsiadów.
F.M. Dostojewski "Zbrodnia i kara" -Miłość Soni do Raskolnikowa spełnia się w jego przyznaniu się do winy. Swoim uczuciem Sonia osiągnęła to, że zbrodniarz zrozumiał, co uczynił i zacznie nowe życie. Odwzajemnia też jej miłość, widząc wytrwałość i cierpliwe oddanie dziewczyny.
H. Sienkiewicz "Trylogia" -Miłość bohaterów Trylogii spełnia się zawsze przez małżeństwo oraz (z wyjątkiem Wołodyjowskiego i Baśki) liczne potomstwo.
W.S. Reymont "Chłopi" -Hanka odnajduje spełnienie w miłości do Antka, gdy ten po powrocie z więzienia chwali ją za to, że sama doskonale prowadziła wielkie gospodarstwo.